Wat betekent het ontslagrecht voor ambtenaren?

Voor ambtenaren gold tot 2020 een afzonderlijke rechtspositie en afzonderlijke arbeidsvoorwaarden. Die weken af van het reguliere arbeidsrecht. Het ontslagrecht van ambtenaren is in overeenstemming gebracht met het arbeidsrecht van werknemers buiten de overheid via de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra). Ook secundaire arbeidsvoorwaarden van ambtenaren worden gelijkgetrokken. Grote groepen ambtenaren hebben de overstap gemaakt van de ambtelijke aanstelling naar de arbeidsovereenkomst. Op die arbeidsovereenkomst is geen publiekrechtelijke rechtspositieregeling meer van toepassing, maar de collectieve arbeidsovereenkomst (cao).
In de dagelijkse praktijk zal er relatief weinig verandering zichtbaar zijn als gevolg van de wet. De werkgever sluit in het vervolg een tweezijdig arbeidscontract af met een nieuwe werknemer in plaats van dat hij of zij een eenzijdig aanstellingsbesluit neemt. Bij arbeidsgeschillen is de afwijkende rechtsgang van ambtenaren vervallen. Net als in de marktsector gaat de kantonrechter hier over. Ook het systeem rond ontslag is veranderd: de overheidswerkgever kan in de meeste gevallen pas tot ontslag overgaan na tussenkomst van het UWV of de kantonrechter.
De materiële arbeidsvoorwaarden, zoals salaris, eindejaarsuitkering of vakantie-uren veranderen niet. Net zoals eerder het geval was is de inhoud van deze voorwaarden overeengekomen in het overleg van werkgevers en vakbonden. Bij onderhandelingen over een nieuwe cao kunnen wel andere afspraken gemaakt worden. Daarnaast blijven ambtenaren een speciale status houden. In de Ambtenarenwet staan nog steeds regels over bijvoorbeeld geheimhoudingsplicht, het verbod om giften aan te nemen en de plicht om nevenfuncties te melden.