Wat is een ‘disruptive’ innovatie?

Een ‘disruptive’ innovatie is een begrip van Christensen, een professor van de Harvard Business School, die liet zien dat soms in een markt de functie (dataopslag, grondverzet) die producten voor een klant vervulden met een (technisch, fysisch) heel nieuw principe werd gerealiseerd. Of de techniek blijft hetzelfde maar men maakt een kleinere of lichtere variant.
In het eerste geval doen de kerncompetenties van een organisatie in de oude technologie daardoor ineens niet meer ter zake (jargon: competence destroying). Aanvankelijk kunnen producten met dat nieuwe principe nog niet zoveel, maar ze ontwikkelen vrij snel en drukken de oude technologie uit de markt. Hij noemt hierbij zelf als voorbeeld de hydraulische graafmachines die, vergeleken met de kabelbediende ‘draglines’, aanvankelijk maar kleine hapjes grond verzetten. Maar inmiddels zijn vrijwel alle graafmachines hydraulisch. De draglinefabrikanten zijn failliet gegaan of na een moeizame leerperiode op hydraulische graafmachines overgeschakeld.
In het tweede geval blijft de basistechnologie gelijk maar vult men die aan met een nieuw idee (jargon: competence enhancing). Als voorbeeld hiervan geeft hij de generaties van harddiskdrives die steeds kleiner werden en waarbij de kleinere schijven door de toegenomen opslagdichtheid de oudere generaties in capaciteit overtroefden. Allemaal mogelijk met de magnetische techniek. Maar die steeds kleinere drives maakten achtereenvolgens wel na de mainframes, de mini-computers, desktop-PC’s en laptops mogelijk. Nu is wel een overgang van harddisks naar geheugenchips aan de gang: een competence destroying innovatie voor de leveranciers van magnetische harde schijven.
Beide vormen worden als eerste op de markt gebracht door nieuwkomers en die bedreigen de gevestigde orde in het begin niet erg. Aanvankelijk is de omzetverwachting van een disruptive innovatie voor hen te klein om er zelf aan te beginnen. Maar als het wel aanslaat zijn de gevestigde bedrijven soms niet snel genoeg met overschakelen of ontwikkelen en raken ze marktaandeel kwijt, soms met faillissement als gevolg.