Wat zijn de karakteristieken van het primaire proces?

Hoewel er bijna net zoveel verschillende primaire processen als organisaties zijn, vallen er toch wel overeenkomsten te ontdekken die voor structuurontwerp relevant zijn. Die overeenkomsten hebben te maken met aantallen, variatie en of produceren al of niet op order gebeurt (de ligging van het klantenorderontkoppelpunt).
Hoeveel producten we maken per tijdseenheid verwijst naar de schaalgrootte. En hoe groter de schaal, hoe kleiner de variatie meestal is. Zo zijn er ambachtelijke brouwerijen, waar je desgewenst bier naar eigen recept kan laten brouwen, maar ook de Heineken brouwerij in Zoeterwoude die eigenlijk maar één pils brouwt en in diverse verpakkingen doet. Het aantal medewerkers en de automatiseringsgraad verschillen enorm en daardoor ook de structuren.
Bij dienstverlenende organisaties is ook zo’n indeling naar volume en variëteit herkenbaar. Hier is ook nog de vraag naar de rol van de klant. Bij de kapper moet de klant op de afgesproken tijd wel in de stoel zitten want eerder kan de kapper niet zoveel. In een restaurant gaat het uiteindelijk om de gasten aan tafel, maar is de keuken bezig met voorbereidingen nog voordat precies bekend is hoeveel klanten er komen en wat ze precies zullen bestellen. Soms moet de klant het werk zelf doen en stelt de bank via de website hem of haar in staat zelf het werk te doen.
De mate waarin technologie de processtappen vastlegt is bepalend voor de vrijheid die de ontwerper heeft om verschillende activiteiten tot één werkplek te combineren. Ook filiaalbedrijven hebben nu eenmaal veel vestigingen met een zekere mate van zelfstandigheid.