Hoeveel alternatieven moet je ontwerpen (en waarom ook een luchtkasteel)?

Als een ontwerper voor een organisatie maar één alternatief voor de bestaande structuur kan bedenken, dan is het ofwel een eenvoudige organisatie met nogal wat randvoorwaarden ofwel een gebrek aan creativiteit. Er zijn altijd wel 2 tot 4 realistische alternatieve structuren te bedenken waarvan men de voor- en nadelen ten opzichte van de huidige structuur met behulp van de ontwerpeisen kan vergelijken.
Hoewel het overbodig werk lijkt om een ‘natuurlijk onrealistisch en onhaalbaar’ ideaalplaatje te maken is het dat niet. De groene weide-studie dwingt om even los van de gevestigde orde, van de historisch vergroeide situatie en van voldongen feiten te komen en tot een ontwerp te komen alsof je het bedrijf 100% nieuw zou mogen opzetten (na een brand). Een luchtkasteel maakt namelijk heel goed duidelijk waar de knelpunten in het huidige systeem zitten. En het luchtkasteel voldoet het best aan de gestelde ontwerpeisen. Stel dat de huidige structuur 100 scoort ten opzichte van de eisen en het luchtkasteel wel 200. En neem aan dat de twee ‘haalbare’ alternatieven 125 en 130 scoren. Zonder luchtkasteel zou men heel blij zijn met 25 tot 30% verbetering. Maar als het luchtkasteel 100% verbetering voorspiegelt, is dat toch zeker wel een nadere studie waard, omdat de besparingen die dat oplevert extra ruimte om te investeren oplevert.