Wat houdt een onderzoek naar de mededelingsplicht bij een verzekeringsovereenkomst in?

De mededelingsplicht is de verplichting van de verzekeringsnemer om bij het afsluiten van een verzekering alle gevraagde informatie aan de verzekeraar te verstrekken. In artikel 7:928 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek is dat als volgt omschreven: 'de verzekeringsnemer is verplicht vóór het sluiten van de overeenkomst aan de verzekeraar alle feiten mede te delen die hij kent of behoort te kennen, en waarvan, naar hij weet of behoort te begrijpen, de beslissing van de verzekeraar of, en zo ja op welke voorwaarden, hij de verzekering zal willen afsluiten, afhangt of kan afhangen'.
Voorbeeld: doorgaans bepaalt het aanvraagformulier de omvang van de mededelingsplicht. De verzekeringsnemer met een huis met een rieten dak weet dat dit type dak een groter brandrisico vormt dan een pannendak. Als niet op het formulier expliciet naar het type dakbedekking wordt gevraagd moet hij dit desondanks toch melden. Hij weet of kan immers weten dat dit feit van invloed is op de te betalen premie.
Als de verzekeringsnemer de verzekeraar opzettelijk misleidt dan is er sprake van verzekeringsfraude. De verzekeraar mag, zodra dit aan het licht komt, de verzekering met onmiddellijke ingang opzeggen. En als de verzekeraar dit pas ontdekt bij een schade dan is de verzekeraar geen uitkering verschuldigd aan de verzekeringsnemer. Ook kan het opzettelijk valselijk invullen van het formulier leiden tot een strafrechtelijke vervolging wegens valsheid in geschrifte.