Wat zijn de effecten van demotie?

Demotie betekent een stap terug van een hoge naar een lagere functie zonder behoud van arbeidsvoorwaarden. Met andere woorden: minder loon. Als een werkgever overgaat op demotie, dan begeeft hij zich vaak op lastig, juridisch terrein. Juridisch gezien is een demotie een eenzijdige wijziging van de arbeidsovereenkomst die alleen tot stand kan komen als beide partijen ermee instemmen. Bij het grootste deel van demoties zal het initiatief van de werkgever komen. Demotie wordt niet alleen ingezet bij oudere werknemers, maar ook bij een reorganisatie, het niet functioneren van een werknemer of als sanctiemaatregel.
Het kan productiever zijn om in plaats van emotie te investeren in scholing, omdat scholing de arbeidsproductiviteit vergroot en daardoor het verschil tussen loonkosten en arbeidsproductiviteit verkleint. Scholing verhoogt ook nog eens de motivatie van werknemers.
Een werkgever mag niet eenzijdig arbeidsvoorwaarden wijzigen, daarvoor is in beginsel instemming van de werknemer nodig. De werkgever moet dit goed onderbouwen. Hij moet aantonen dat er sprake is van gewijzigde omstandigheden op het werk, zoals een reorganisatie. Of dat de werknemer niet goed functioneert en er genoeg is gedaan om dit te verbeteren. Bovendien moet het voorstel redelijk zijn.
Dan is er het effect op de pen­sioenopbouw. Meestal is de jaarlijkse pensioeninleg een percentage van het loon, lager salaris impliceert in principe een lager pensioen. Maar: als een werknemer binnen tien jaar voor zijn pensioen een lager salaris accepteert, dan is het toegestaan om de oude pen­sioengrondslag te handhaven.