Wie neemt het initiatief tot medewerkersparticipatie?

In Nederland ligt het initiatief voornamelijk bij de directie. Daar zitten meestal de grootaandeelhouders waarvan het participatieplan afhankelijk is: zij moeten immers bereid zijn aandelen ter beschikking te stellen aan werknemers voor aandelenbezit, certificaten, opties of converteerbare obligaties. Als het gaat om financiële participatie gaat wordt vooral op managers gericht, maar dat betekent geenszins dat participatie een exclusieve (belonings)regeling is, integendeel: het is de organisatiebrede werknemersparticipatie waarvan de meeste resultaten mogen worden verwacht. Er zijn genoeg gevallen bekend waarin de ondernemingsraad aan de wieg stond van het participatieplan. In landen zoals de VS, Frankrijk en Groot-Brittannië, waar werknemersparticipatie veel verder is ontwikkeld dan in Nederland, ligt het initiatief vaak bij Human Resource managers of de afdeling personeelszaken. In Nederland zien we een trend ontstaan dat hele projectteams samengesteld uit directie, OR, HRM en externe specialisten tezamen kijken naar innovatieve instrumenten, zoals werknemersaandeelhouderschap (WAS) ter verbetering van de bedrijfsvoering of concurrentiepositie op de arbeidsmarkt van de onderneming.