Wat is het verschil tussen een aanstelling en een arbeidsovereenkomst?

Er zijn een aantal min of meer kenmerkende verschillen:

1. Een aanstelling is formeel een eenzijdige rechtshandeling van een overheidswerkgever; het is een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht, met alleen een handtekening namens de overheidswerkgever. Formeel kan iemand die een aanstellingsbesluit ontvangt, daartegen bezwaar en beroep in de zin van de Algemene wet bestuursrecht indienen.
2. Een arbeidsovereenkomst is formeel tweezijdig. Het is een contract, gebaseerd op wilsovereenstemming, in de zin van het Burgerlijk Wetboek. Onder een schriftelijke arbeidsovereenkomst staan handtekeningen van zowel de werkgever als de werknemer;

In de praktijk zijn de verschillen tussen een aanstellingsbesluit en een arbeidsovereenkomst niet zo groot. Een ambtenaar wordt immers niet tegen zijn zin aangesteld, maar daar gaan meestal een sollicitatie en een of meer (arbeidsvoorwaarden)gesprekken aan vooraf. Verder geldt dat werkgevers in het bedrijfsleven vaak met standaardarbeidsovereenkomsten en cao’s werken. Van daadwerkelijke onderhandelingen is lang niet altijd of slechts in beperkte mate sprake.
Voor veel werknemers met arbeidsovereenkomsten geldt tevens een collectieve arbeidsovereenkomst (cao), die vaak op verzoek van de cao-partijen algemeen verbindend is verklaard voor de hele bedrijfstak door de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Voor ambtenaren met een aanstelling geldt dat ook op collectief niveau (voor een overheidssector) afspraken over arbeidsvoorwaarden met vakbonden worden gemaakt. Aan die afspraken kunnen individuele ambtenaren (anders dan werknemers in het bedrijfsleven) echter pas rechten ontlenen als ze zijn omgezet in een rechtspositieregeling. Voorbeelden van rechtspositieregelingen zijn het Algemeen Rijksambtenarenreglement (ARAR) voor de sector Rijk, de Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling Provincies (CAP) voor de sector Provincies en de Collectieve Arbeidsvoorwaardenregeling en de Uitwerkingsovereenkomst (CAR/UWO) voor de sector Gemeenten.