Hoeveel huishoudens schakelen enige vorm van kinderopvang in?

Bijna 583 duizend huishoudens ontvingen kinderopvangtoeslag, gemiddeld 4 duizend euro (CBS, 2018). Kinderopvangtoeslag wordt uitgekeerd voor het gebruik van formele opvang in een kindercentrum of via een geregistreerd gastouderbureau. Ten opzichte van 2016 steeg het aantal kinderen met deze toeslag met 64 duizend. De groei had uitsluitend betrekking op dagopvang en buitenschoolse opvang (bso) in kindercentra. Het aantal kinderen dat door erkende gastouders werd opgevangen, bleef nagenoeg gelijk. De groei in de dagopvang is mede het gevolg van de omvorming van peuterspeelzalen tot kinderopvanglocaties. Hierdoor ontvangen ouders die voldoen aan de criteria ook toeslag wanneer zij gebruik maken van peuteropvang in voormalige peuterspeelzalen. In 2017 keerde de Belastingdienst voor 882 duizend kinderen kinderopvangtoeslag uit. Niet eerder was dit aantal zo hoog. Toeslagontvangers betaalden gemiddeld 31 procent van de declarabele opvangkosten zelf.
Inmiddels neemt vraag naar formele kinderopvang weer af als gevolg van de daling van het aantal kinderen in Nederland tussen 2012 en 2014 met 2,5%. Gedurende de economische crisis, met als gevolg onder andere de toegenomen werkloosheid, was er minder vraag naar kinderopvang. Verder speelde de versobering van de kinderopvangsubsidies een rol, met de grootste aanpassingen in 2012 en 2013. In 2013 leidde dit tot een daling van het aantal ontvangers van kinderopvangtoeslag. In 2014 werd de toeslagregeling verruimd, vooral voor de midden- en hoge inkomens. Desondanks daalde het aantal kinderen waarvoor kinderopvangtoeslag werd uitgekeerd in 2014 verder tot het laagste punt sinds 2009. Tot dat jaar was het gebruik van de formele opvang juist sterk gestegen, nadat in 2007 de werkgeversbijdrage verplicht was gesteld.