Zeespiegelstijging van 1m maak je niet mee, overstromingen en zware windstoten wel; 'Après moi, le déluge'?

Opererend in een vluchtige, onzekere, complexe en vaak dubbelzinnig te verklaren (VUCA) omgeving is het voor veel organisaties lastig een organisatiestrategie te formuleren bestand tegen risico's in, maar ook gericht op mogelijkheden en uitdagingen van de komende 5 - 10 jaar. Laat staan dat je in staat bent een strategie te formuleren die 'generatie-overstijgend' is. Een organisatiestrategie waarvan de basis, het kader nu wordt gelegd en waarvan je opvolgers tot in lengte van jaren plezier kunnen hebben, lang nadat jij 'het tijdige met het eeuwige hebt verruild'. Zo'n 'generatie-overstijgende' strategie is exact één van de uitdagingen die de klimaatverandering ook met zich meebrengt.

Op korte termijn een verwachte toename van wateroverlast. Toenemende trend in rivieroverstromingen. Verwachte toename van zware windstormen. Verwachte toename van hydrologische, agrarische en ecologische droogte o.i.v. opwarmingsniveaus in het midden van de eeuw. Stijging van de zeespiegel van 1 meter+ aan het einde van deze eeuw.

Dit zijn enkele, specifiek aan West Europa/Nederland gerelateerde, conclusies in het zojuist bij het International Panel of Climate Change (IPCC) verschenen Sixth Assessment Report.

Nu verwacht ik niet dat veel van de lezers van vandaag die zeespiegelstijging nog mee gaan maken (....), overstromingen en windstoten daarentegen wel; dat blijkt inmiddels jaarlijkse praktijk.

Het zijn ca. 4.000 pagina's, met voorgaande zéér korte synopsis doe ik de wetenschappers die er aan bijdragen dan ook ernstig tekort. Het is ook niet nodig dat jij het allemaal leest, toch kan het handig zijn rekening te houden met de inhoud van dit sixth assessment report bij je plannen voor de komende jaren. Bijv.: waar plaatsen we ons nieuwe, voor de komende decennia geschikte, bedrijfspand? Hebben we kapitaalgoederen zoals een bedrijfspand nog in eigendom of huren/leasen we die? 'Zo maar' een paar vragen die op redelijke termijn een antwoord verwachten.

Duurzaamheid, maatschappelijk verantwoord ondernemen, corporate sustainability resp. responsibility, cradle-to-cradle (wie kent het nog), voor je energiebeheer optimaal gebruik maken van wind en zon, reizen per trein, virtueel vergaderen ook internationaal, het fenomeen dat o.i.v. de coronapandemie sterk in opkomst was 'op afstand werken' in stand blijven houden etc. etc. Allemaal klimaatplannen die bedrijven namen en nemen om, naar hun mening, een steentje bij te dragen aan klimaatbeheer. Vanuit een streven naar continuïteit en winstmaximalisatie dient voor hen e.e.a. wel economisch verantwoord te zijn. Of zoals NOS gisteren meldde 'Klimaatrapport leidt niet tot spoedvergaderingen in bestuurskamers'.

Overigens, wetenschappelijke artikelen over hoe in je bedrijfsvoering om te gaan met de gevolgen van klimaatverandering, zijn er (veel) meer dan genoeg. Die krijg je niet allemaal meer gelezen voordat de zeespiegel je aan de lippen staat, vermoed ik. Hier en nu gaat het over hoe een organisatiestrategie generatie-overstijgend 'in a nutshell' zou kunnen(!) zijn.

Volgens de theorie bestaat een organisatiestrategie uit:

• een Missie, eenvoudig gezegd: 'wat dragen juist wij bij aan maatschappij, samenleving, economie?'
• een Visie: waar 'staan' wij in 2025, hoe ziet de wereld, de samenleving, onze markt, de economie er dan uit en wat is onze plaats daarin?
• het ultieme Doel: wat willen we uiteindelijk bereiken met ons bedrijf, onze organisatie, onze entiteit, onze inzet?
• wat zijn de, van voorgaande afgeleide, Kwantificeerbare Doelstellingen zoals financieel en klantgericht en nu ook klimaatgericht?
• wat zijn onze Strategische Capaciteiten, vaardigheden? hebben e/o krijgen we de mensen, de middelen, de motivatie om de plannen uit te kunnen voeren?
• welke Strategieën passen we toe in de uitvoering hiervan?
• welk Business Model hanteren we hiervoor?
• welke Controlemiddelen-/methodes passen we toe om zowel tussentijds als uiteindelijk de voortgang te kunnen controleren?

Bij dit alles is het uitgangspunt 'It's in the people, not in the paper'. M.a.w.: het is essentieel dat de bij deze organisatiestrategie betrokken mannen en vrouwen op de hoogte zijn en er naar handelen, beter nog gecommitteerd zijn, dan dat je hiervoor veel, zelfs digitaal, papier gebruikt. Dat leest niemand, leerden we vorige week.

Voor een generatie-overstijgende organisatiestrategie kunnen een Missie en een Visie volstaan. De Missie wijzigt zich nooit meer, die vormt de basis voor de kernwaarden en daarmee voor de organisatiecultuur. De Visie die je nu formuleert, is een visie gericht op het 'leven' na 2100; een uitdaging ik weet het. Hanteer daarbij het scenario principe, 3 scenario's waarin 1 uitermate positief 'moonshots', 1 uitermate negatief 'shock 'n awe', 1 'the way in the middle' ofwel het kan, maar het kan ook niet. Die scenario's zijn nu nog grove schetsen, schetsen die zich naar mate de tijd vordert concretiseren. Dat ligt in handen van je opvolgers, opvolgers die dienend zijn aan de generatie-overstijgende strategie. Mannen en vrouwen die zichzelf hieraan committeren, 'skin in the game' en die aangesteld worden op basis van hun kwaliteiten en kernwaarden die aansluiten bij de Missie en de Visie. Daarmee ondersteunen zij indirect de unieke cultuur van je organisatie.

'Zo eenvoudig is 't, Willem?' Idd, zo 'eenvoudig'.... Maar je kan, om in de juiste terminologie te blijven, natuurlijk ook niets doen. 'Après moi, le déluge' (het hier zeker toepasselijke 'na mij de zondvloed') stelde de Franse koning Lodewijk XV. Een paar decennia later werd pijnlijk (...) duidelijk dat deze Lodewijk niet beschikte over een generatie-overstijgende strategie. Wellicht kun jij c.q. kan je organisatie i.d. nog op tijd voorkomen, ook of zeker in het belang van de generaties die na je komen. De klimaatverandering draai je niet meer terug. Het is een logische, natuurlijke ontwikkeling.

120821

De 14-jarige Rosalinde Leijdekker uit Heiloo maakt zich zorgen om haar toekomst, ze plaatst een open brief in het NRC gericht aan Mark Rutte "Het is niet alleen mijn toekomst, maar ook die van honderden miljoenen mensen over de hele wereld. Hun toekomst wordt aangetast omdat u in plaats van de wereld wilt redden, de economie wilt redden. Dit gevoel krijgen wij als jongeren. (....)  "Er moeten echt ingrijpende maatregelen komen, maar toen las ik ook dat er geen spoeddebat zou komen. Dat vind ik best wel raar. Ik heb het gevoel dat er allemaal alarmbellen afgaan, maar dat niemand echt luistert."

Willem E.A.J. Scheepers, organisatie ontwikkelaar en daarnaast docent organisatie strategie en -verandering; auteur van het zojuist verschenen boek 'Leiden en Lijden tijdens Coronacrisis'; alweer het 15e deel van de ManagementPro serie.