Wat heeft 5 jaar autoluw Amsterdam opgeleverd? Verkeerswethouder van der Horst kwam met een voortgangsrapportage. Hieruit blijkt dat de Agenda Amsterdam Autoluw grotendeels is uitgevoerd of nog in uitvoering is. Enkele maatregelen zijn gestopt of worden opnieuw worden opgepakt. Wat het de Amsterdammers heeft opgeleverd is niet duidelijk.
Agenda Amsterdam Autoluw
De agenda, die in 2019 werd vastgesteld door toenmalig wethouder Dijksma, had 27 maatregelen om de stad leefbaarder en toegankelijker te maken door ruimte te creëren voor voetgangers, fietsers, openbaar vervoer en groen, ten koste van de prominente positie van de auto. Een van de maatregelen was de de aanpak van de stadshartfile, de beruchte knip op de Weesperstraat en de maximumsnelheid van 30 km/uur op sommige wegen.
De doelstellingen van de Agenda Amsterdam Autoluw waren:
- Meer schone en actieve verplaatsingen:
- Stimuleren van lopen, fietsen en het gebruik van openbaar vervoer om de stad leefbaar en bereikbaar te houden.
- Investeren in frequent en snel openbaar vervoer, ruime stoepen en goede fietsroutes.
- Ruimte maken door minder autoritten:
- Bevorderen van autoluw beleid door gericht verkeersmanagement en ontmoedigingsmaatregelen.
- Ruimte maken door minder autoparkeren:
- Verlagen van het aantal parkeerplaatsen om ruimte vrij te maken voor andere functies zoals groen en speelruimte.
- Prettige openbare ruimte:
- Creëren van een stad met schone lucht en groene straten, waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en kinderen kunnen spelen.
Met het afronden van de Agenda Amsterdam Autoluw kiest de gemeente voor een nieuwe koers onder de naam Amsterdam Maakt Ruimte. Deze koers richt zich op bredere stedelijke uitdagingen zoals mobiliteit, bereikbaarheid, economie en de inrichting van openbare ruimtes.
Wat heeft 5 jaar autoluw opgeleverd?
De voortgangsrapportage beschrijft de maatregelen die zijn genomen om bijvoorbeeld het openbaar vervoer (OV), deelmobiliteit en stadslogistiek te verbeteren. Er is heel hard gewerkt. Maar of er ook veel is bereikt? En wat het allemaal heeft gekost staat helaas niet in de rapportage. Wat de impact was en wat het heeft opgeleverd? Dat staat ook niet in het rapport.
De Monitor Autoluw 2023 biedt inzicht in de verplaatsingen en het gebruik van verschillende modaliteiten van bewoners en bezoekers in Amsterdam. Enkele cijfers uit de monitor: we zijn maar liefst 40 procent meer gaan lopen. Helaas hebben we daarover niet de ruimte gekregen. Het beleidskader 'ruimte voor de voetganger' is nog steeds nergens toegepast. Het autobezit en gebruik is niet gedaald. De auto hoort er nog steeds bij in Amsterdam. Er zijn minder parkeerplaatsen op straat. Maar, of er nu meer private parkeerplaatsen zijn bijgekomen is onduidelijk. Bezoekers komen nog even vaak met de auto.
In de monitor staat overigens niet wat ondernemers en bezoekers hebben gemerkt van de maatregelen. Ondernemers maken zich zorgen over de bereikbaarheid van de stad. Ook staat in de monitor niet dat in de afgelopen vijf jaar de verkeersveiligheid is verslechterd.
Lessen voor Amsterdam Maakt Ruimte
De Technische Universiteit Delft (TU Delft) en het AMS Institute vroegen 400 Amsterdammers wat zij denken over de autoluwe plannen. De resultaten: 39% is voorstander van autoluw, 35% heeft een gemengde houding, 27% is sceptisch over autoluw. Het onderzoek toont aan dat autoluwe maatregelen in Amsterdam gepassioneerde reacties oproepen bij mensen. Dat is uitdagend. De onderzoekers doen aanbevelingen voor Amsterdam en andere steden om te werken aan een soepele invoering van autoluwe maatregelen. Helaas is bezoekers, mensen die in stad werken, studenten en ondernemers niet naar hun mening gevraagd.
Betere communicatie
Ambtenaren zouden hun communicatie-inspanningen kunnen verbeteren voordat ze maatregelen implementeren, waarbij de doelstellingen en verwachte voordelen (voor leefbaarheid, gezondheid en veiligheidsimpact) duidelijk aan het publiek worden uitgelegd. Op maat gemaakte communicatiestrategieën kunnen worden ontwikkeld om in te spelen op de voorkeuren en zorgen van verschillende demografische groepen (bijvoorbeeld op basis van de profielen van voorstanders of sceptici van autoluw beleid), met behulp van diverse communicatiekanalen en benaderingen.
Stap voor stap
Autoluw beleid kan geleidelijk worden ingevoerd om de publieke opinie te peilen en weerstand te verminderen. Dit zou bewoners en beleidsmakers in staat stellen ervaring op te doen met de impact van verschillende maatregelen. Stapsgewijze veranderingen in plaats van radicale wijzigingen, bijvoorbeeld. Verder onderzoek zou de percepties van belanghebbenden kunnen verkennen om te bepalen of zij autoluwe scenario’s onwenselijk of onhaalbaar vinden en het beleid dienovereenkomstig aanpassen.
Monitoren en evalueren
Een nuttige aanpak zou kunnen zijn om de impact van autoluwe maatregelen te onderzoeken met ‘voor-na studies’ om veranderingen in de publieke perceptie te beoordelen en de effectiviteit van geïmplementeerd beleid te meten.
Met deze aanbevelingen kunnen de plannenmakers bij Amsterdam Maakt Ruimte meer acceptatie bevorderen, tegemoetkomen aan de zorgen van bewoners en een soepelere invoering van maatregelen in de openbare ruimte mogelijk maken, wat uiteindelijk de stedelijke leefbaarheid en duurzaamheid zal verbeteren.
Hoe moet het nu verder?
Wethouder van der Horst staat voor een dappere taak bij Amsterdam Maakt Ruimte. Lukt dat wel met de verkeersexperts die met vastgeroeste en vanzelfsprekende patronen de doorstroming willen regelen, maar eigenlijk te weinig weten over hoe je samen met betrokkenen een buurt aantrekkelijk maakt? We hebben nieuwe verhalen nodig, die helpen om uit de bekende loopgraven te blijven, onverwachte oplossingen te ontdekken en nieuwe doelgroepen aan te spreken. De wethouder heeft bij haar plannen ook de andere wethouders die er ook over gaan nodig: bouwen en economie. En, niet in de laatste plaats een stevig budget voor de uitvoering ervan. Dat laatste lijkt te ontbreken.
Ik heb steevast het gevoel dat van de vele mooie plannen vaak weinig terecht komt, omdat de plannen bij de uitvoering sneuvelen door gebrekkige voorbereiding en simpelweg niet 'doorpakken'. Vaak weten we niet eens wat de gemeente nu concreet wil oplossen met een maatregel. Hopelijk stopt met het einde van de Agenda Amsterdam Autoluw niet de monitoring op de maatregelen; maak nu gewoon de maatregelen die lopen af voor je aan iets nieuws begint. Anders is het programma Amsterdam Maakt Ruimte de nieuwe kleren van de keizer.
Walther Ploos van Amstel.
Lees ook: Het gesprek over Amsterdam maakt ruimte: vooral ‘ik moet’, maar nooit ‘mag ik?’
Waar vind ik toepasbare kennis en gedeelde ervaringen?
Probeer het Pro-abonnement een maand gratis
En krijg toegang tot de kennisbank. 110 onderwerpen, kritisch, wars van hypes, interactief en geselecteerd op wat wél werkt.
Word een PRO