Wat gaat er toch steevast fout met gemeentelijke verkeersplannen?

Bewoners in mijn buurt zijn niet helemaal blij met de nieuwe verkeersplannen van de gemeente in de buurt. Voor onze deur is het door de drukte al jaren een onveilige verkeerssituatie. Nieuwe plannen zouden dat moeten oplossen, maar volgens mij lossen die niets op en wordt het alleen maar erger. AT5 maakte er een 'vrolijk' item over. Die plannen zijn namelijk dom.

De plannen zijn symptomatisch voor de gebrekkige aanpak van verkeersplannen in Amsterdam. Hiermee heeft de gemeente de situatie niet ‘onder controle’ en maakt de situatie alleen maar onveiliger. En dat voor een van de belangrijkste doorgaande routes in Amsterdam. 

Bij de verkeersplannen die ik onder ogen krijg ontbreekt steevast:

• Een duidelijke beschrijving van de bestaande situatie; alleen tekeningen zeggen niks over de feitelijke situatie en het ruimtegebruik.
• Een kwantitatieve analyse van de bestaande verkeersstromen: voetgangers (mobiel-minder mobiel, bewoners-bezoekers), OV-gebruikers, fietsers, voertuigen enz..
• Een gedegen analyse van de huidige problemen vanuit ruimtenormen (zoals het ontbrekende beleidskader ruimte voor de voetganger), normen voor verkeersveiligheid, oversteektijden/loopbaarheid (groentijden), inclusiviteit en een onderzoek naar de huidige ervaringen van gebruikers.
• Concrete doelen voor de aanpassingen. Wat de plannenmaker willen bereiken, en voor welke stakeholders, blijkt nergens uit. Ook hier: alleen tekeningen zeggen niks. Bekijk de plannen eens door de ogen van een spelend kind of oudere die minder mobiel is.
• Een risico-analyse van waterbedeffecten en ander ongewenst gedrag (de onbesproken olifant in de kamer). Nieuwe openbare ruimte trekt nieuwe functies aan. Zonder spelregels wordt het een bende.

Omgevingswet vereist integraliteit

Zorgwekkend is dat de plannenmakers de nieuwe Omgevingswet niet lijken te begrijpen en met wat aanrommelen met de verplichte participatie. De Omgevingswet beoogt het in onderlinge samenhang bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving. Verkokering van beleid bij de openbare ruimte is ongewenst. De omgevingsvisie dient te worden opgevolgd door een omgevingsplan en programma’s. Het omgevingsplan is het belangrijkste instrument voor een samenhangende regulering van activiteiten in de fysieke leefomgeving. Een integraal verkeerscirculatieplan voor de grachtengordel is wel het minste dat de bewoners mogen vragen.

De gedachte om verkeersmaatregelen te bedenken die losgekoppeld zijn van andere beleidsissues die in de openbare ruimte spelen, toont aan dat de plannenmakers hier de geest van de omgevingswet niet begrijpen. Het doel van de Omgevingswet is integraliteit en niet een toolbox waar je willekeurig wat mee kan knutselen of rommelen. Die integraliteit ontbreekt.

Er liggen voor de verschillende modaliteiten als fiets, lopen en auto nu losse en niet afgeronde plannen. Als je die plannen bij elkaar optelt dan moet de openbare ruimte twee keer zo groot worden. Dan kan natuurlijk niet. Er worden geen fundamentele keuzes gemaakt. Je verwacht eerst een samenhangende aanpak voordat je ruimte, tijd en geld weggeeft. Dat kun je maar een keer goed doen. Zeker met de huidige tekorten op de gemeentelijke begroting.

Plannenmakers moeten verkeersmaatregelen vanuit het principe van integraliteit ontwikkelen. Anders resteert een onsamenhangende lappendeken waarmee niemand blij mee is. Dat begint met eerste eens goed naar de Amsterdamse bewoners en ondernemers te luisteren. Dat ontbreekt steevast.

De vorige wethouder schreef over het ontbreken van deze samenhang: “Een integrale afweging zou ook eerder in het beleidsproces, bij het formuleren en vaststellen van beleid, van meerwaarde kunnen zijn. Nadeel hiervan is dat dergelijke uitspraken vroeger in het beleidsproces vaak leiden tot algemeenheden waar weinig discussie over is (“we zetten de voetganger op één”) of zó gedetailleerd ingaan op concrete cases dat er binnen projecten geen vrijheid meer overblijft voor gewenste lokale inbreng van bewoners en ondernemers.”

Wat is het verhaal van de stad?

Waar blijft dat inspirerende masterplan dat de stad weer gaat verbinden op basis van een goed verhaal over wat voor stad we willen zijn voor wie? Een masterplan dat gaat over nabijheid, verblijven, verplaatsen en beleven. dat gaat over mensen; bewoners, ondernemers en bezoekers. En niet over voertuigen, fietsen, bussen en andere vervoersmiddelen.

Samen met Luca Bertolini en Marco te Brömmelstroet schreef ik in Parool: “Wat als we in plaats van krampachtig vast te houden aan de schijnzekerheden van het bestaande, de onvermijdelijke onzekerheid van anders denken en doen zouden omarmen?’. Praat niet over een autoluwe stad, maar eerder en consequent over een ontspannen stad, of een verbonden stad, met mobiliteitsimplicaties als gevolg, niet als vertrekpunt.

Walther Ploos van Amstel.

Lees: Wat is er mis met de nieuwe verkeersplannen voor de Amsterdamse van Diemenstraat?