Wat heeft 5 jaar Agenda Amsterdam Autoluw voor stadslogistiek betekend?

Wat heeft 5 jaar Agenda Amsterdam Autoluw opgeleverd? Verkeerswethouder van der Horst presenteerde een voortgangsrapportage. Wat heeft die agenda opgeleverd voor stadslogistiek? De inspanningen waren gericht op efficiëntere en duurzame logistiek met vernieuwde regelgeving, innovatieve logistieke oplossingen en samenwerking met de private sector. Er is echter meer nodig om van zero-emissie naar positive-impact van stadslogistiek te komen. Ondernemers in Amsterdam verdienen het om te weten waar ze aan toe zijn.

Intelligente toegang

Met intelligent toegangsbeheer bepaal je vooraf wie wel en niet toegang krijgt tot de buurt: bewoners, mantelzorgers, doelgroepenvervoer, taxi's en natuurlijk de nooddiensten (bestemmingsverkeer). Handhaving gebeurt met kentekencamera's. De binnenstad is op meerdere plekken afgesloten voor doorgaand autoverkeer om de leefbaarheid te verbeteren. Sinds 2022 worden inrijverboden bij het Muntplein en sinds augustus 2024 ook bij de Paleisstraat gehandhaafd met camerahandhaving, wat heeft geleid tot minder overtredingen en verbeterde leefbaarheid. 

De praktijk blijkt weerbarstig. In een brief informeerde wethouder eerder de gemeenteraad over de stand van zaken, de vervolgstappen om intelligente toegang te kunnen gebruiken, wat de gemeente daarbij leert van andere steden en recente project bij de Weesperstraat en Sloterweg. De eerder gepauzeerde projecten op de Wallen en taxiluwe zones in Amsterdam blijven voorlopig in de pauzestand.

Actualisering van logistieke regelgeving

In 2023 zijn laad- en losplekken en venstertijden toegevoegd aan de interactieve bereikbaarheidskaart, en is een handreiking voor venstertijden opgesteld. Helaas ontbreken daarin handreikingen voor het bepalen van het ontheffingenbeleid bij laad- en losplekken. De Zone Zwaar Verkeer is geëvalueerd met een daling van voertuigen zwaarder dan 30 ton (-49%) en 7,5 ton (-20%). Dit succes wordt toegeschreven aan cameratoezicht en gerichte BOA-handhaving. Er is blijvende naleving.

Er is onderzoek gedaan naar vrachtwagenveiligheid. En, in december 2023 is de maximumsnelheid van 30 km/u ingevoerd in de meeste straten in Amsterdam om de verkeersveiligheid te bevorderen en het verkeersgeluid te verminderen. 

Gebiedsgerichte logistiek

Onderzoek in het Wallengebied in 2023 wees uit dat logistieke drukte tussen 7 en 8 uur 's ochtends het grootst is, met gemiddeld 7 opstoppingen per uur. Meer laad- en losplekken en kleinere vrachtwagens kunnen deze problemen verminderen. Concrete maatregelen noemt de wethouder niet.

Vanwege kwetsbare kademuren werd in Nieuwmarkt een pilot met transport over water aangeboden, maar er was beperkte interesse. De sector vraagt om duidelijk lange termijn beleid voor investering in transport over water. Eind 2024 start een project om een duurzaam logistiek systeem voor het Wallengebied te ontwikkelen.

Onderzoek en experimenten voor efficiënte stadslogistiek

In 2023 is een ruimtelijke verkenning uitgevoerd voor buurt- en wijkhubs als onderdeel van de Hubsvisie. Dit omvatte onderzoek naar locaties en omvang van een hubsnetwerk. In 2024 zijn de eerste 14 buurthubs voor personenmobiliteit gerealiseerd, met verdere uitrol gepland voor centrum, de Pijp en Zuidflank. Dit is nog niet gebeurd voor stadslogistiek.

Experimenten met logistieke waterhubs, zoals op de Appeltjesmarkt door PostNL, tonen potentie voor transport over water, vooral in bouwlogistiek. In de Oude Pijp worden laad- en losplaatsen gemonitord met wegdeksensoren om oneigenlijk gebruik te beperken. Onderzoek bij tien bedrijfsverzamelgebouwen toonde aan dat slechts een klein deel van het transport emissievrij is. De Green Business Club Amsterdam zet zich in voor duurzamere bevoorrading.

Het platform Logistiek 020 stimuleert samenwerking met de private sector voor een schonere en efficiëntere logistiek. In 2024 is een werkconferentie gehouden met 70 vertegenwoordigers over uitstootvrij vervoer en hubs.

Komt er nog een uitvoeringsagenda?

Amsterdam staan voor de taak om stadslogistiek niet alleen duurzamer, maar ook veiliger en efficiënter te maken. De groei van stadslogistiek lijkt onvermijdelijk. Volgens de Outlook Stadslogistiek van TNO staan we voor een toename van logistiek verkeer in steden met 19% in 2035. Hoe zorgen we ervoor dat deze groei niet ten koste gaat van de leefbaarheid, duurzaamheid en circulariteit, maar juist een positieve impact heeft en circulariteit stimuleert? Dit is een vraag waar zowel overheden als het bedrijfsleven zich mee bezighouden. Daarvoor is nog veel meer nodig.

Het college presenteerde in 2023 een Werkplan Stedelijke Logistiek voor de periode tot 2025. Het doel van dit werkplan was als gemeente in staat te zijn om na 2025 scherpere en  onderbouwde beleidskeuzes voor stedelijke logistiek te kunnen maken, binnen de uitgangspunten van Amsterdam Maakt Ruimte.

Ondernemers maken zich zorgen over de bereikbaarheid van de stad; zeker na de perikelen rond de knip op de Weesperstraat. De rapportage over Agenda Amsterdam Autoluw Amsterdam roept de vraag op of dit college nog een Uitvoeringsagenda Stedelijke Logistiek maakt. Ondernemers verdienen duidelijkheid. En de stad verdient beter en meer (of juist minder vervoer).

Walther Ploos van Amstel.

Lees ook: Wat moet er komen in de stadslogistieke plannen van de 4G wethouders?