Via negativa

Columns

Het principe van iets verbeteren door weglating van wat (mogelijk) schadelijk is, is zo oud als de mensheid. Nassim Taleb spreekt in de verband over de ‘via negativa’. Deze aanduiding – letterlijk betekent het ‘negatieve weg’ - vindt zijn oorsprong in de theologie en filosofie: het geeft aan dat we God en het wezen der dingen alleen in negatieve zin kennen, nl. wat het niet is: oneindig, onkenbaar etc.

Het begrip ‘iatrogenese’ duidt het vaak genegeerde feit aan dat medisch handelen ook ziek kan maken. Voor artsen is vorig jaar een lijst met 1300 handelingen gepubliceerd die beter na gelaten kunnen worden. Veel huisartsen overwegen wellicht al de ‘via negativa’, niet behandelen. Vaker zullen ze de patiënt aanbevelen iets na te laten zoals alcoholconsumptie of roken. Onlangs publiceerden Nij...

Joan Van der zee
Lid sinds 2019
Hallo Godfried, mooi dat je de zo bruikbare kennis vanuit de psychologie blijft delen!
Dank, Joan.
Branko Lastdrager
Dank Godfried, heerlijk artikel voor een zonnige Nijmeegse namiddag, met voer tot contemplatie!

Je zou het principe van 'via negativa' ook kunnen zien als onderdeel van een proces van ont-wikkelen (het wegnemen van). Een proces waarbij je 'via negativa' of obstakels, zoals bijv. contraproductieve hiërarchie, onnodige handelingen of zinloze procedures, identificeert en neutraliseert om ruimte vrij te maken voor meer kwaliteit, werkplezier, efficiëntie en effectiviteit.

Een proces waarmee je tevens een voedingsbodem legt voor het kunnen optreden van het spontane proces van zelforganisatie en herordening. Een staat waarin alles 'gewoon lekker loopt en stroomt'. En wie weet, daarmee misschien ook zelfs een proces initieert van spontane zelfreiniging, maar dat is misschien meer "wishful thinking!" :-)

Meer over Zingeving in werk en organisatie