Hoe bereid je je Organisatie voor op de Onvoorziene Gevolgen van een BREXIT?

Als je een uitkomst niet kan voorspellen, verspil dan geen tijd en middelen om dit proberen te doen. Bij het plannen van een reactie op de Brexit, of enige onzekerheid daaromtrent, is het verstandig om niet de ene uitkomst boven de andere te kiezen, harde of zachte exit, om daarmee de strategie en tactiek van je organisatie te dicteren. E.d. gok is niet verstandig.

Of iemand een optimist of pessimist is, is niet van belang voor de realiteit van zijn of haar situatie. Wat belangrijk is, en het enige dat met enige zekerheid kan worden voorspeld, dat zijn de (mogelijke) gevolgen van welke uitkomst dan ook: ben je op het onvoorziene voorbereid of ben je dat niet? D.i. vrij naar N.N. 'Zwarte Zwaan' Taleb.

Recent onderzoek van de Kamer van Koophandel laat zien dat "39% van de ondernemers die zaken doen met het VK niet voorbereid is op Brexit, 46% is enigszins voorbereid en maar 15% is goed voorbereid". Die 15% betreft over het algemeen de grotere ondernemingen c.q. organisaties met aanmerkelijke belangen in het Verenigd Koninkrijk. Zo mag je concluderen dat pensioenfondsen dergelijke belangen hebben in het financiële hart van het VK. Mocht de Brexit nu ongunstig lijken(!) uit te pakken, dan worden die belangen (naar verwachting miljarden) daar z.s.m. weggehaald. E.d. actie kan ingrijpende, ook economische, gevolgen hebben. Het is dan ook niet zo lastig te voorspellen dat Brexit op iedere organisatie van invloed zal zijn. Maar zeker weten doen we het niet want Brexit is een fenomeen dat zich nu voor het eerst voordoet. Overigens, over de ondernemingen die geen zaken doen met het VK en die van mening kunnen zijn dat deze onvoorziene gebeurtenis op hen geen invloed heeft: in het KvK onderzoek geen woord. Riskant.

Daarom: hoe bereid je jezelf voor op iets onverwachts zoals een Brexit?

Recent Noors onderzoek laat zien dat self-efficacy, vrij vertaald als 'zelfeffectiviteit', aan de basis ligt om succesvol te anticiperen op onvoorziene, onverwachte, zelfs unieke situaties. "Zelfeffectiviteit is het vertrouwen van een persoon in de eigen bekwaamheid om met succes invloed uit te oefenen op zijn of haar omgeving, bijvoorbeeld door een bepaalde taak te volbrengen of een probleem op te lossen. Zelfeffectiviteit wordt als een belangrijk element gezien van theorieën over motivatie." Zelfeffectiviteit als kerneigenschap van de mannen en vrouwen (NB; het onderzoek toont geen 'gender' verschillen aan) die hun organisatie door een onzekere situatie zoals de gevolgen van een Brexit leiden.

“Pedagogy for the Unforeseen, Collaboration under risk - a step ahead of the unforeseen” is de titel van resultaten uit uitgebreid onderzoek dat de Norwegian Research Group vorig jaar publiceerde. "Collaboration under risk - a step ahead of the unforeseen introduces new basic thinking regarding interaction to meet unforeseen events." Het onderzoek, beter nog: een scala aan onderliggende onderzoeken, betreft een overzicht van verschillende interacties die ondernomen kunnen worden om te acteren en reageren op onvoorziene gebeurtenissen. De 'rode draad' binnen het gehele onderzoek is het Noorse begrip samhandling. Net als voor self-efficacy is er voor samhandling geen letterlijke Nederlandse vertaling. De auteurs geven als definitie voor samhandling "interaction/collaboration/cooperation/join forces with" ofwel: interactie, samenwerking, coöpereren, krachten bundelen: altijd handig als je een onvoorziene situatie tegemoet treedt. Zie o.m.  Game of Thrones.

Eén van de onderdelen van dit onderzoek is Competence for the Unforeseen – The Importance of Human, Social and Organizational Factors. Doel van dit onderzoek: "To examine self-assessment of preparedness for unforeseen events and how it varies between groups and individuals according to roles and functions within an organization".  Onderzoekers Herberg, Torgersen, Rundmo concluderen: "Interaction was found to be the most important predictor of preparedness for the unforeseen. This study also shows that interaction combined with general self-efficacy and social support can account for a considerable proportion of the variance in preparedness for the unforeseen. The results indicate that it is possible to prepare for unforeseen events by implementing measures that improve social factors in particular."

Samhandling, dus en dat concept bestaat dan uit:

• Individuele factor: self-efficacy;
• Sociale factoren: ondersteuning (kunnen) bieden en ontvangen, de competentie om met uitdagende situaties om te kunnen gaan;
• Organisatie specifieke factoren: onderlinge (bij voorkeur natuurlijk positieve) interactie, in dit kader realistische training, gezamenlijk voorbereid zijn op c.q. rekening houden met het onvoorziene.

De Noorse onderzoekers die deelnamen aan 'Pedagogiek voor het Onvoorziene' concluderen: "Het onvoorziene beïnvloedt iedereen op de een of andere manier, in het verleden, in het hier en nu, en in de toekomst. Daarom is onze belangrijkste boodschap dat iedereen een relatie ontwikkelt met het onvoorziene en dat ieder probeert te voorkomen dat er gevaarlijke en ongewenste situaties ontstaan. Tegelijkertijd zien wij onvoorziene kansen voor leren en ontwikkelen dankzij de onvoorziene situaties die zich voordoen."

Brexit kan hier zo'n mooie 1e leerzame ervaring zijn. Let wel: je hebt daarvoor nog tot vrijdag 29 maart 2019!

O ja, onvoorziene situaties doen zich ook voor bij het klimaatakkoord, bij disruptieve technologieën, bij....

Willem E.A.J. Scheepers