De AI-Paradox: Regulering versus Revolutie – Navigeren door de Ambities en Risico's van Kunstmatige Intelligentie

Als je nu aan ChatGPT vraagt om een zomers plaatje te maken met een ijsje, dan krijg je een Californisch strand met een McDonald’s-ijsje. En niet het strand van Scheveningen met een ijsje van Hertog. Het gaat niet alleen om taal, maar ook om Europese waarden.

Minister Dirk Beljaarts in een interview met De Volkskrant. Als ik dit lees, prompt ik Grok: 'realistische afbeelding van het strand van Scheveningen met een ijsje van Hertog'.

Na enkele seconden is er dit resultaat. Nu is deze text-to-picture op LinkedIn nog zeker niet correct (de opkomst van taalmodellen is er 'pas' sinds 301122), toch kunnen mensen denken dat dit 'Scheveningen' is. Tegelijkertijd laat dit zien dat de data waarmee AI wordt getraind, cruciaal is voor de uitkomst. Overigens, in een chat kun je deze 'ttp' nog 'fine-tunen' wat bijdraagt aan de realiteitszin.

Anders dan minister van Economische Zaken Beljaarts stelt in dit interview zijn AI beelden uit de VS geen correcte afbeeldingen van Californische stranden, net zo min als dat opgaat voor Chinese stranden. Jij krijgt misschien de indruk dat het toch zo is, een realistische afbeelding, en dat is direct dé valkuil van AI: die hallucineert, ook of zeker bij teksten.

Deze waarneming van de minister bevestigt, waarschijnlijk onbedoeld, zijn standpunt in het interview:

Nederland is geen koploper in AI. Sterker nog: we vallen nog net niet van de wagen.

Dirk Beljaarts en de roep om AI-regulering: Een beschermingsmechanisme?

Het artikel "Nederland wil AI-bedrijven net zo streng behandelen als sociale media" in de Volkskrant brengt een essentiële discussie op tafel: de rol van regulering in het AI-tijdperk. Minister Beljaarts, vanuit de PVV, wil AI-bedrijven dezelfde strenge regels opleggen als sociale media giganten. Zijn argument? AI is essentieel en moet daarom beheerst worden, om te voorkomen dat het onze economie, veiligheid en democratie ondermijnt.

Maar wat zijn de daadwerkelijke risico's? Ongelijke concurrentie, data-privacy, ethische dilemma's en de potentiële verspreiding van desinformatie zijn reële bedreigingen. De keerzijde is echter dat overmatige regulering innovatie kan smoren en Europese AI-bedrijven op achterstand kan zetten ten opzichte van Amerikaanse en Chinese concurrenten. Een delicaat evenwicht, waarbij voorzichtigheid en vooruitgang hand in hand moeten gaan.

Agentic AI: Een Nieuwe Dimensie van Kansen en Uitdagingen

De opkomst van Agentic AI, zoals door CM.com belicht bij de introductie van hun HALO, voegt een nieuwe laag complexiteit toe. Deze autonome AI-agenten, die zelfstandig taken uitvoeren, kunnen enorme voordelen bieden: verbeterde klantenservice, geoptimaliseerde bedrijfsprocessen en innovatieve bedrijfsmodellen.

Echter, de controle en verantwoordelijkheid over deze zelfstandig opererende systemen zijn cruciaal. Zonder de juiste safeguards kunnen AI-agents onbedoelde gevolgen hebben, ethische grenzen overschrijden en zelfs schade aanrichten. Een helder kader van ethische richtlijnen en transparante mechanismen voor controle en verantwoording zijn essentieel om het potentieel van Agentic AI veilig te benutten.

De Europese Paradox: GPT-NL, het gebrek aan durf en het "Ambitious Agenda" rapport.

Het Volkskrant-artikel wijst op een pijnlijk contrast: terwijl Amerikaanse giganten miljarden investeren in AI, moet het Nederlandse GPT-NL initiatief het doen met een magere 13 miljoen euro. Dit symboliseert een breder Europees probleem: een gebrek aan durf en ambitie. Dit wordt nog eens extra benadrukt door het rapport "An Ambitious Agenda for European AI" van General Catalyst.

Het rapport stelt dat Europa een cruciaal moment in haar economische en maatschappelijke geschiedenis beleeft, en dat AI een kans biedt om een gelijk speelveld te creëren en de economie en samenleving te transformeren. Echter, het rapport waarschuwt ook dat de venster voor leiderschap snel kleiner wordt en dat er een krachtige en gecoördineerde aanpak nodig is om de volle potentie van AI te benutten.

De noodzaak tot het balanceren van innovatie en investering

Het "Ambitious Agenda" rapport pleit voor:

• Strategische AI-adoptie binnen bedrijven
• Radicale samenwerking tussen startups, grote bedrijven en de publieke sector
• Infrastructuurleiderschap (energie, netwerken en semiconductor productie)
• Regelgevings duidelijkheid
• Talent en onderwijs

Het rapport benadrukt dat AI de potentie heeft om de productiviteit in Europa aanzienlijk te verhogen, en dat het essentieel is dat er nu actie wordt ondernomen. Zonder de juiste investeringen en een stimulerend innovatieklimaat loopt Europa het risico de boot te missen en afhankelijk te worden van technologie die elders is ontwikkeld en gedefinieerd.

Superagency in de Werkplaats: Emancipatie of Eliminatie?

Het McKinsey-rapport "Superagency in the Workplace" schetst een optimistisch beeld van de toekomst, waarin AI de menselijke capaciteiten versterkt. Echter, de realiteit is complexer. De angst voor banenverlies en verlies van controle is reëel. Het is cruciaal dat bedrijven niet alleen investeren in AI-technologie, maar ook in de omscholing en ondersteuning van hun werknemers.

We moeten AI niet zien als een vervanging van de mens, maar als een hulpmiddel om onze creativiteit, productiviteit en waarde te verhogen. Investeren in talent, het creëren van een cultuur van continue leren en het aanmoedigen van experimenteren zijn essentieel om AI op een positieve en duurzame manier te integreren.

Een oproep tot revolutionaire actie

De AI-revolutie is begonnen. We kunnen ons ertegen verzetten, of we kunnen leren surfen op de golf. Het 'Ambitious Agenda' rapport en de analyse van McKinsey laten zien dat Europa alle troeven in handen heeft om te slagen. Het vereist investeringen in educatie, in talent en durf om risico's te nemen. Ook het omarmen van technologische vooruitgang is van belang. Door deze strategieën te omarmen, kan Europa AI inzetten als een bondgenoot van de menselijke evolutie, een revolutionair pad!

Beluister ook de interactieve(!) DeepDive podcast waarin AI ingaat op deze entry. 

Wat denk jij?

Hoe kunnen we regulering zo inzetten dat het AI innovatie ondersteunt, en welke impact verwacht jij dat AI heeft op jouw werkplek en de brede samenleving? Deel je mening in de reacties.

Het voorlopige vervolg.

AI heeft ook impact op 'Human Resources Management, Leadership and Culture in a Changing and Multicultural Context' vandaar dat het een logisch onderdeel is van de summer course met dezelfde titel die start in augustus. NB; schrijf je in vóór 170225 en je ontvangt een 'early bird' korting!

Maak jezelf tegelijkertijd lid van de wekelijkse Sunny Side Up nieuwsbrief op LinkedIn. 

Willem E.A.J. Scheepers, docent, auteur, cyborg.