Is authentiek leiderschap de sleutel tot verbinding?

‘Je komt op deze wereld omdat je iets wilt creëren. Dit zou je een mission of purpose kunnen noemen. Authentiek leiderschap is dat die purpose leidend is in je gedrag.’

Op deze manier geeft leadership advisor en coach Bas Blekkingh woorden aan hoe hij authentiek leiderschap ziet. Het is het thema waar hij zich al zo’n dertig jaar mee bezig houdt. Met Roemer Visser, expert op het gebied van leiderschap en executive professor bij TIAS, gaat hij in het teken van het uitdagen van conventionele denkbeelden over leiderschap, in discussie over authenticiteit. Is het een jeukwoord waar je je ego achter kunt verschuilen? Of is het de sleutel tot verbinding?

Leiderschap en de authenticity trap

Voor Roemer is authenticiteit naar eigen zeggen ‘een beetje een jeukwoord’ omdat er in zijn ogen twee dingen mis zijn met authenticiteit. ‘Ten eerste, aan wie is het om te bepalen of iemand authentiek is of niet? Ik denk dat  veel zinvoller is om te kijken vanuit de perceptie van de ander. Met andere woorden, word je als authentiek waargenomen? Ten tweede, als je jezelf tegen de lat van authenticiteit aanhoudt, betekent dat niets anders dan dat je gehecht bent aan een verhaal dat je over jezelf hebt. Dat betekent dat je geen stappen gaat ondernemen om jezelf te veranderen. Op die manier kom je vast te zitten in een soort van valstrik: de authenticity trap. Het hele punt voor mij is dat we allemaal veel meer zijn dan we denken dat we zijn. Achter het woord “authenticiteit” zit een soort van verlangen om ons ergens aan vast te klampen, wat je klein kan houden. En dat is precies het gevaar.’ 

‘Spontaniteit is vaak je ego dat opspeelt’

Authenticiteit versus spontaniteit

“Ik kijk daar wat anders naar’, reageert Bas. ‘Als ik hem heel clean maak dan is onze manier om bij je authenticiteit te komen iets anders dan spontaan zijn. Spontaniteit is vaak je ego dat opspeelt. Wij maken onderscheid tussen iemands authenticiteit en iemands ego. En een ego hebben we allemaal. Ik wil bijvoorbeeld in dit gesprek door jou aardig gevonden worden. Dus iemands ego is bezig zichzelf te positioneren om door iemand anders dit of dat gevonden te worden. Een beetje angst gedreven.’ 

De leider die zich opblaast

Wanneer een leidinggevende zichzelf op die manier positioneert, bijvoorbeeld in gesprekken met medewerkers over te behalen KPI’s, voelen mensen dat volgens Bas in no time. ‘Ik vergelijk het wel eens met een schoenendoos met twee ballonnen erin. En die twee ballonnen in óns gesprek, zijn jouw ego en mijn ego. Op het moment dat ik mij los van de inhoud van het gesprek, ga opblazen - kijk eens even hoe belangrijk ik ben – ga jij dat voelen. En daar ga je op reageren. Dat kan door nog slimmer dan mij proberen te zijn of je wordt een beetje stil.’

Beide heren geven toe zich hier net als ieder mens schuldig aan te maken. 

Leiderschap en the meaning of life

‘Dus de vraag is’, gaat Bas verder “Hoe zorg je ervoor dat het echt blijft, dat het zuiver blijft?” Dat is waar het bij mij begon.’ Het is een vraag waarover hij al in zijn jonge jaren ging filosoferen en die leidde uiteindelijk zelfs tot de vraag “Waartoe zijn wij hier op aarde?”. ‘Om mooie dingen te creëren’, was zijn antwoord.

‘Als leider draag je iets bij waardoor er iets gecreëerd wordt.’

Missiestatement en kernwaarden

De kracht die bij iemand vrijkomt waardoor mensen het gevoel krijgen dat ze vrijwillig bij die persoon willen instappen, zou je volgens Bas authenticiteit kunnen noemen. Maar hoe hou je dat zuiver in je leiderschap? Bas: ‘Als leider draag je iets bij waardoor er iets gecreëerd wordt. ‘Dat zou je een missie of purpose kunnen noemen. Bij authentiek leiderschap is dat leidend in je gedrag. ‘Het klinkt blabla, maar het betekent wel dat je goed nagedacht moet hebben over wat je purpose is. Daarbovenop zeggen wij: laat nou ook je drie belangrijkste kernwaarden leidend zijn in je gedrag. Als je iets doet vanuit je purpose in combinatie met het leidend laten zijn van je kernwaarden, dan leid je vanuit authentiek leiderschap. En het grappige is, al komt iets soms heel onzeker je strot uit, mensen voelen dat je daarmee connectie maakt. Je bent niet iets aan het verzinnen, je pakt iets vast wat er al is en vandaaruit redeneer je verder.’

Het leidende principe

In deze definitie van authentiek leiderschap kan Roemer zich helemaal vinden. ‘Je bedoelt dat commitment aan iets wat groter is dan jezelf het leidende principe is?’ ‘Precies,’ beaamt Bas, ‘het gaat niet over je eigen positie. Op het moment dat je zoekende bent – want je kan het af en toe kwijtraken - kun je je afvragen wat je zou doen als je je missiestatement leidend laat zijn. En het leuke is, dat dit dan oppopt in je hoofd. Hetzelfde gaat op voor je kernwaarden. Op die manier help je jezelf weer je weg te vinden.’ 

Beluister hier het hele gesprek tussen Roemer Visser en Bas Blekkingh in de TIAS-podcast Rethinking Leadership, aflevering 2.

Over Roemer Visser en Bas Blekkingh
Roemer Visser is expert op de menskant van organisaties en is Executive Professor en Academic Director van de Executive MBA bij TIAS. Leadership advisor en coach Bas Blekkingh is thoughtleader bij bureau Authentiek Leiderschap en auteur van het gelijknamige boek.