Zelfontplooiing; hoe organiseer je dat als je in je uppie bent?

Ik sta even stil en dat is een hele vooruitgang – Bertold Brecht

Soms denk ik terug aan een ontwikkeltraject van jaren geleden. Aan tafel had ik 25 muskusrattenvangers, werkzaam bij een provincie, allen gekleed in diverse varianten van de kleur groen; sommigen oud-premiejagers. Ieder was gevraagd een eigen werkplan te maken en ter voorbereiding mocht ik ze tijdens een workshop ideeën meegeven over hoe dat zinvol aan te pakken. Na het bespreekbaar maken van de weerstand (‘Wat nou werkplannen, ze gaan in zee met een nieuwe telefoonprovider, zeker goedkoper, maar ja; nu hebben we in het veld geen ontvangst’) ontstond een mooie dag, vol met praktijkverhalen.
Organisaties met een beetje omvang hebben in de regel een systematiek om het met medewerkers - waarom geeft de spellingscontrole toch altijd medewrekers aan? - over het functioneren te hebben. Qua terminologie komen dan vooral plannings-, functionerings- en beoordelingsgesprekken voorbij. Waarderingsgesprekken, ook die term kwam ik eens tegen, wat lastig als het allemaal niet werkt: ‘Nee Koos, we waarderen je niet!’. De bedoeling is natuurlijk helder. Gaat het immers bij leidinggeven vooral niet om de 5 A’s: aandacht, aandacht aand… etcetera.

Hoe komen ZZP-ers aan hun noodzakelijke feedback en reflectie op hun functioneren. Hoe zorgen zij voor zelfontwikkeling?

‘Ontwikkeling vind ik het mooiste, meest basale en meest sprankelende woord voor wat leven is. Door onze ontwikkeling als mens bewust ter hand te nemen, kan de beleving van wie zij zijn en de betekenis die wij hebben voor anderen steeds meer diepte krijgen.’
(Uit: Dagboek van de ziel - Bertie Hendriks)

Een functioneringsgesprek met je subpersoonlijkheden is op zich een interessante exercitie. Toch roep ik degenen die zelfstandig werken op om de zaag scherp te houden. Ik geef een aantal ontwikkelmogelijkheden en sta open voor suggesties:
* De meest voor de hand liggende suggestie is om respons te vragen van klanten. Vraag ook eens feedback van klanten waarvan je de opdracht juist niet hebt gehad. Kwetsbaar is kracht. Hun feedback kan zeer leerzaam zijn.
* De beste adviezen krijg je van belangeloze adviseurs. Dat kunnen mensen zijn die wat verder van je afstaan, waardoor ze onbevooroordeeld vragen beantwoorden. Kinderen, partners kunnen nauwelijks worden onderschat. Een enkele keer bereiken professionals hetzelfde niveau.
* Ga om met mensen die je positief stimuleren. Heb je last van klagers? Vraag ze mee te doen aan een experiment. Geef ze een elastiekje om de ene pols. Bij klagen wisselen ze dit van pols. Na 21 dagen onafgebroken aan een pols heb je een prettiger omgeving voor jezelf gecreëerd.
* Blijf fit. Blijf in beweging. Het geeft je energie.
* Boeken lezen. Luister cd’s. Lees iedere dag een uur over je vakgebied. Dat hoeft niet van kaft tot kaft. Titels, flapteksten, een inleiding of de conclusies bieden soms al voldoende.
*Nadenken en de tijd nemen. Neem elke maand een dag vrij om met jezelf alleen te zijn, om over je bedrijf en jezelf na te denken. Sommigen noemen dit lanterfanten. De beste ideeën komen uit de stilte. Doe even niets. Staren. Zoals nu.