Managen van zelfsturing bij crisisbeheersing

Cover stories

Bij een grote crisis zijn er al snel tientallen mensen aan het werk. Dit kan oplopen tot enkele duizenden. Een groot deel van deze mensen heeft elkaar nooit eerder gezien. De onderlinge diversiteit is groot, van professional tot amateur, van georganiseerd tot spontaan.

In feite ontstaat er een emergente organisatie: een ongewoon, tijdelijk, instabiel en door noodzaak geboren verband tussen mensen die een klus willen klaren (1). Veiligheidsregio’s verrichten binnen deze emergente organisaties hun specialistische taken.

Veiligheidsregio’s en crisisbeheersing

Een relatief nieuwe overheidsorganisatie voor het bestrijden van de effecten van ongevallen is de veiligheidsregio. De veiligheidsregio is een samenwerking tussen brandweer, alarmcentrale, geneeskundige noodhulp en gemeenten. Er zijn er ...

A de Jong
Sterk stuk, complimenten! Margaret Wheatley betoogt dat zo'n emergente groep zich tot een hoger niveau kan ontwikkelen. In de crisissituatie is dat lastig te beoordelen want die is snel weer voorbij. Hebben jullie aanwijzingen voor groei van teams in veiligheidsregio's als ze de ruimte krijgen vanuit professionele vrijheid ('chaos') te opereren?
Rob Evers
Een goed artikel. Wat ik mis is de (bestaande) rol van defensie in de veiligheidsregio' s en in crisisbeheersing in het algemeen. En ik krijg een vermoeden dat de auteurs een verkeerd beeld hebben van hoe de (Nederlandse) krijgsmacht werkt. (als ik het mis heb dan hoor ik ze graag!)

De auteurs wijzen een Amerikaanse legerdoctrine af. Ik ken deze niet in detail, maar weten de auteurs dat er ook een figuurlijke oceaan ligt tussen de Angelsaksische en de Rijnlandse legerdoctrines? en dat aan deze kant een veel groter beroep wordt gedaan aan improvisatie- en aanpassingsvermogen? Dat gaat terug tot de auftragstaktik van de Duitsers. Kleine teams (in het veld) nemen zelf beslissingen.

De krijgsmacht heeft heel wat te bieden als het gaat om crisismanagement. Politici en bestuurders denken helaas nog steeds dat het leger er alleen is voor de zandzakken. Of de blushelikopter. Omdat ze niet weten hoe besluitvorming en commandovoering in de krijgsmacht echt werkt. en omdat brandweer nooit het primaat uit handen wil/kan geven.
Karen Walthuis
Interessant artikel! Complimenten ook voor jullie eerlijkheid over de manier waarop jullie de 'veranderboodschap' in eerste instantie naar de professionele hulpverleners hebben gecommuniceerd - als 'fout' of falen van de hulpverleners - en daarmee hun weerstand bleken te hebben opgewekt. De beschrijving van hoe een inspirerend verhaal - 'een toekomstbeeld dat een organische geheel vormt met het heden en dat kon voortborduren op bestaande sterke punten van professionals'- kan aanzetten tot reflectie en verandering, vond ik pakkend. Ik hoop dat veel managers dit lezen en ervan leren!
Barry van 't Padje
Auteur
Bedankt voor de interessante complimenteuze reacties.

@ A. De Jongh: Deze aanwijzingen zijn er zeer zeker. Mensen en teams kunnen 'boven zichzelf' uitstijgen tijdens crises. Als de chaos echt compleet is begrijpt iedereen dat er geimproviseerd moet worden. Daaruit ontstaan soms zeer goede oplossingen. Het helpt als de organisatie van waaruit uitvoerende professionals werken expliciet communiceert dat dit de bedoeling is. Vertrouwen is een belangrijke factor voor het succesvol improviseren.

@ Rob Evers: We zijn het helemaal met je eens! De auftragstactiek is een veel beter stuurmechanisme voor crisisbeheersing dan 'command & control'. 'Command & control' is echter wel het model dat leidend is geweest voor de Nederlandse 'BT-OT-COPI'-structuur. Nederland heeft zich laten inspireren door een model uit de VS, terwijl we van onze oosterburen meer hadden kunnen leren. Wellicht lag dat toen - jaren 1970-1980 - nog een beetje gevoelig.
De krijgsmacht kan helpen bij de realisatie van een meer realistische en effectieve crisisorganisatie door in de evaluatie van de wet veiligheidsregio's (afronding 2 kwartaal 2013) krachtig te pleiten voor een auftragstactik. Zullen veel mensen positief op reageren is onze inschatting.

@Karen: bedankt voor de complimenten:)
Jaya
Ingenieur/grondmechanicus J.W. Boehmer heeft wetenschappelijke bewijzen dat de NL-zeedijken van onderen niet deugen, dit kan miljoenen levens kosten en grotendeels de infrastructuur vernietigen; neem contact met hem op om samen met hem aan oplossingen te werken naar de politiek; E-mail; janwillemboehmer@icloud.com.

Meer over Crisismanagement