In westerse landen zullen falende bestuurders niet publiekelijk het hoofd buigen, de ogen neerslaan en hun schuldgevoelens tonen zoals dit in Japan regelmatig gebeurt. Behalve vernederend en zodoende schaamtevol is een dergelijk optreden vooral bedoeld om aan te geven hoezeer de bestuurder is begaan met het lot van de (mogelijke) slachtoffers die hij maakte. Rijkman Groenink (ABN AMRO), Hubert Möllenkamp (Rochdale), Marcel de Vries (Vestia), Henk Chin Sue (Gasunie) en Loek Hermans (Maevita) werden gebrandmerkt als falende bestuurders. De heren legden schaamtevolle trajecten af.
In een westers land als het onze wordt van dergelijke bestuurders echter niet verwacht dat zij publiekelijk kenbaar maken zich te realiseren wat zij anderen hebben aangedaan. Zij worden niet geacht gevoelens van sch...
Dit neemt niet weg, dat krachtige actoren wel degelijk vernederd kunnen worden - of de dreiging ervan ervaren - door handelen van feitelijk zwakkere actoren. De voorbeelden zijn legio variërend van tegenspraak tot raadgevende referenda, van journalistieke onthullingen tot bomaanslagen, van kritische schotschriften tot een enkel protestbord met 'ik ben geen onderdaan'. Dergelijke (dreigende) vernederingen leveren doorgaans fikse (gewelddadige) agressie op van de kant van de machtige beschaamde . Hiervan zijn ernstige voorbeelden te geven zoals een oorlog na de aanslag op de torens van het World Trade Center (9.11.2001). Het fenomeen is al duizenden jaren bekend: nadat God was beschaamd door de mensen (die hielden zich niet aan de afspraken) stuurde Hij Adam en Eva uit het paradijs - hoe heftig agressief wil je het hebben!
Het is een gerechtvaardigde wens dat in het Nieuwjaar falende bestuurders hier te lande, als in Japan, publiekelijk het hoofd buigen en zich welgemeend verontschuldigen voor hun wandaden.