Opleiding: Woningbouw realiseren

• Deze leergang leidt gemeenteambtenaren in kort bestek op om woningbouw te realiseren
• Alle ins en outs, zowel juridisch als beleidsmatig
• In kort bestek inzicht krijgen in de wereld van wonen en woningbouw
• Stoomopleiding
• Voor bestaande medewerkers, maar ook voor nieuwe
• Met praktijkcases voor inzicht

Inhoud

Inleiding

Dat er meer woningen moeten komen is inmiddels onontkoombaar. Maar in plaats van versnelling is er vertraging opgetreden, met als gevolg een nog groter woningtekort. En dat voelt inmiddels iedereen. Er moet dus echt meer en sneller gebouwd worden.

Wat zijn nu die vertragende factoren?

• Tekort aan ‘handjes’, met name bij gemeenten: 2200 fte’s tekort is recent uitgerekend
• Onduidelijke intake van initiatieven en onheldere processen binnen de gemeente
• Niet altijd oog voor elkaars achtergrond en belangen bij zowel gemeente als markt: niet echt willen samenwerken
• Altijd bezwaren en beroep van burgers en bedrijven tegen initiatieven
• Tekort aan bruikbare locaties (op korte en vooral wat langere termijn)
• Gestapelde eisen van gemeenten (energie, milieu, parkeren, welstand, aandeel sociale huur)
• Oplopende bouwkosten, waardoor businesscases niet (meer) kloppen
• Wet- en regelgeving (EU, nationaal, provinciaal, lokaal)
• Stikstofproblematiek, natuurbescherming

Wat kun je als gemeente wel doen om ervoor te zorgen dat er meer woningbouw komt?
Als gemeente heb je niet overal invloed op, maar je kunt wel aan een aantal knoppen draaien, zoals:

• Opleiden bestaande en nieuwe medewerkers
• Meer inzicht krijgen in beleid en regelgeving rond wonen en volkshuisvesting
• Meer oog krijgen voor de marktbelangen door beter inzicht
• Zorgen voor betere intake en logische processen
• Nadenken over de eisen die je als gemeente stelt
• Hoe regel je de participatie?
• Stimuleren van herbestemming en transformatie en aanwijzen van locaties

Deze leergang leert je onder meer deze knoppen te hanteren.

Inhoud en resultaat

Deze leergang zet alles op een rijtje wat je aan kennis en kunde nodig hebt voor het realiseren van meer woningbouw in je gemeente.

De leergang is gericht op de bestaande beleidsadviseurs en omgevingsjuristen en ingedeeld in een aantal 1-daagse modules:
1. Beleidsmatig wonen en volkshuisvesting
2. Beleidsmatig ruimtelijke ordening
3. Procedures en regelgeving
4. Grondzaken en contracten

Vaak is nog weinig kennis over volkshuisvesting en wonen, wat een heel specifiek vakgebied is. Daarom beginnen we daarmee, waarna we doorgaan met beleid, regels en grondzaken.

Deze leergang moet de huidige druk verlichten op beleidsmedewerkers en juristen ruimtelijke ordening van gemeenten om woningbouwaanvragen te stimuleren, te verwerken en te begeleiden.

Je leert veel over beleid, regelgeving, processen en het umfeld waarin je opereert bij het realiseren van woningbouw. Hierbij komen ook praktijkcases aan bod om het inzichtelijk te maken.
Na afloop:

• ben je een betere gesprekspartner van ontwikkelaars en woningcorporaties,
• heb je beter inzicht in het hele veld van woningbouw,
• weet je waar je in een projectteam aan moet denken,
• ken je op hoofdlijnen de nieuwe procedures voor woningbouw in de Omgevingswet en
• weet je hoe je grondbeleid en contracten kunt inzetten.

Kortom, kun je de woningbouwprocessen in je gemeente beter en effectiever begeleiden.

Voor nieuwe medewerkers die eerst nog een breder beeld willen hebben, raden we onze hybride basisopleiding Beleidsmedewerker Ruimtelijke Ordening en Omgevings-/RO-jurist aan, zie hier, over ruimtelijke ordening en bouwen, met name regelgeving.

Doelgroep

Deze leergang is primair bestemd voor beleidsmedewerkers, adviseurs en juristen ruimtelijke ordening, plantoetsers en projectleiders, werkzaam bij gemeenten en provincies. Ook is de leergang interessant voor projectontwikkelaars, woningcorporaties, adviesbureaus en advocaten.

Programma

Module 1: beleidsmatig wonen en volkshuisvesting – Michael de Groot

Vooraf in eigen tijd en tempo: E-college Bouwen aan wonen - Marja Elsinga (1 uur)

• Woonopgave
• Instituties en governance
• Welke richting moeten we op?
• Innovaties al voorbeeld: innovatief combineren, industrieel maatwerk, co-creëren, wonen en zorg
• In de praktijk

Wonen en volkshuisvesting: randvoorwaarden

• Systematiek regelgeving volkshuisvesting en wonen
• De laatste plannen voor en wijzigingen van de  Woningwet
• Rollen gemeenten en corporaties en bewoners/huurders en andere marktpartijen
• Hoe werkt het toezicht en wat is de rol van de woonvisie daarbij?
• De problemen op de Woningmarkt en de mogelijkheden die het volkshuisvestingsrecht biedt
• Relatie met de actualiteit, zoals de interactie tussen problemen op de woningmarkt en de wijzigende regelgeving
• Wat doet de huidige regering met de plannen van Hugo de Jonge?
• Regievoering door minister de minister voor Wonen: welke mogelijkheden heeft zij?
• Hoe zit het met de dreigende aanbestedingsplicht voor corporaties?
• Woonvisie en prestatieafspraken
• Geschillen tussen gemeenten en woningcorporaties, en wederkerigheid van prestatieafspraken
• Omgevingswet en Wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting
• Middenhuur (onder meer door woningcorporaties).starters en flexwoningen
• Leefbaarheid: wie is nu verantwoordelijk en wat zijn de taken en mogelijkheden?
• Betaalbaarheid en passend toewijzen
• Toepassen regeling DAEB en niet-DAEB
• Relevante jurisprudentie

Module 2: Beleidsmatig ruimtelijke ordening – Barend Wind

Visievorming woningbouw

• Ongelijkheid op de woningmarkt
• De rol van ideologie en macht in het woonbeleid
• De rol van visievorming en scenariodenken
• Omgevingsvisie en omgevingsplan
• Woonprogramma’s in het huis van Thorbecke
• Locaties binnen gemeente
• Nadenken over aanvullende eisen
• Midden- en sociale huur
• Prestatieafspraken met woningcorporaties
• Aandachtsgroepen
• Nadenken over proces woningbouw
• Co-creatie en bewonersinitiatieven

Gebiedsontwikkeling met corporaties en marktpartijen

• Proces gebiedsontwikkeling
• Omgaan met initiatieven uit de markt
• Ontwikkelen binnen randvoorwaarden
• Mentaliteitskwestie
• Samenwerking tussen marktpartijen en overheid
• Inzicht in de businesscase
• Reiswijzer gebiedsontwikkeling

Sturen met eigendomsverhoudingen

• Ontwikkelen van sociale huur
• Ontwikkelen van middenhuur
• Ontwikkelen van sociale koop
• Huisvesten van bijzondere doelgroepen
• Knelpunten bij herontwikkeling oplossen

De praktijk

•  Regionale woondeals
• Omgevingstafels
• Flexwoningen en tijdelijke huisvesting
• Conceptueel bouwen
• Innovatieve concepten
• Optoppen en verdichten
• Wonen en zorg

Module 3: Procedures en regelgeving – Janike Haakmeester

Wet- en regelgeving hoofdlijnen

• Systematiek omgevingsrecht
• Instrumenten Omgevingswet
• Omgevingsplan
• Omgevingsvergunning

Juridische stappen bij een initiatief

• Nieuwbouw of herbestemming/transformatie of anderszins
• Quick scan juridische randvoorwaarden: 
• • Check (tijdelijk) omgevingsplan (incl. Bruidsschat) en omgevingsvergunningen
  • Instructieregels rijk  (ladder duurzame verstedelijkinggeluid, bodem, externe veiligheid, erfgoed enz)
  • Instructieregels provincie
  • Regelgeving gemeente (huisvestingsbeleid, woonvisies, parkeren enz)
    
  • Natuur, gebiedsbescherming (stikstof oa) en soortenbescherming
• Participatie, belangenafweging belangen derden
• Vertrouwensbeginsel
• Evenredigheid
• Alternatieven

Bopa of wijziging omgevingsplan?

•  Keuzemogelijkheden
• Stappenplan BOPA
• Stappenplan afwijking omgevingsplan, inclusief coördinatie
• Rechtsbeschermingsprocedures
• Tips en tricks

Module 4: Grondzaken en contracten – Erina Baljić en Michael de Groot

Uitgangspunten grondbeleid

• Basis: grondrecht eigendom versus algemene belang
• Onderscheid grondpolitiek en grondbeleid
• Grondbeleid onder de Omgevingswet
• Toepassen Sturend Grondbeleid

Inzet grondbeleidsinstrumenten, zowel strategisch als operationeel

• Nota Grondbeleid: actief/faciliterend grondbeleid
• Actief grondbeleid
• Voorkeursrecht
• Onteigening (minnelijk verwerven, procederen, volledige schadeloosstelling)
• Didam
• Faciliterend grondbeleid
• (Publiekrechtelijk) Kostenverhaal
• PPS
• Wanneer welk instrument inzetten?

Contractvormen

• Soorten contracten
• Voorbeelden van overeenkomsten van verschillende praktijkcases: inzicht krijgen
• Waar moet je op letten bij de onderhandelingen?

Afsluiting leergang
Gezamenlijk bespreken we wat we nu geleerd hebben en welke knoppen het meest effectief zijn om aan te draaien. Hoe gaan we in onze eigen praktijk nu aan de slag? Wat gaan we het anders en beter doen?