Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Columns

Stel u leest de volgende zin in de mission statement van de basisschool van uw kind: ‘Onze school wil meer doen dan alleen onderwijs geven. Wij willen niet alleen opleiden maar ook iets terug geven aan de samenleving.’ Een rare statement zult u denken. Hoezo moeten scholen iets teruggeven? Wat scholen doen is toch van nature maatschappelijk uitermate nuttig en verantwoord? Uiteraard is dat zo, hoewel er natuurlijk ook scholen zijn die hun maatschappelijk verantwoorde taak niet zo verantwoord uitvoeren. Maar los daarvan, scholen zijn van nature goed. Ziekenhuizen vanzelfsprekend ook. Niemand heeft het daarom ooit over ‘maatschappelijk verantwoord gezondheidszorg bedrijven’ of ‘maatschappelijk verantwoord onderwijs geven’. Je hoort zelfs nooit iemand over ‘maatschappelijk verantwoord ambtena...

Joop Remmé
Lid sinds 2019
Het lijkt mij wel wat erg scherp om te stellen dat scholen en ziekenhuizen van nature 'goed' en bedrijven van nature 'een beetje fout' zijn. Zo bot heb ik het sinds de jaren '70 niet meer gehoord.
Bedrijven, of ze nu frisdranken of benzine produceren, zijn 'goed', omdat ze iets produceren waar de consument behoefte aan heeft, net zoals scholen en ziekenhuizen iets produceren waar behoefte aan is: onderwijs en zorg.
Bij 'maatschappelijke verantwoordelijkheid' gaat het om twee dingen: 1) wat beoog je met je organisatie en is dat wel zo verantwoord?, en 2) doe je dat op een verantwoorde manier?
De bovenstaande tekst heeft het dan over het eerste en pretendeert ten onrechte dat daar duidelijkheid over bestaat. Maar je hebt ook de tweede kwestie: zowel scholen en ziekenhuizen als allerlei bedrijven kennen bedrijfsprocessen (van sourcing, tot milieu, tot HRM, etc.) die in meerdere of mindere mate verantwoordelijk worden uitgevoerd. In die zin kun je ook aan een school vragen hoe met voeding wordt omgegaan, met personeelsbeleid (homo-leraar?) en hoe verantwoord dat allemaal is, en in die zin kunnen ziekenhuizen best van zichzelf zeggen dat ze hun bedrijfsprocessen op een meer verantwoorde wijze uitvoeren dan voorheen.
Een groot probleem met discussies over "maatschappelijk verantwoord ondernemen" in ons land is dat die teveel gaan over (en daar ergerde Bas Heijne zich vermoedelijk over) het verwezenlijken van paradijsjes. Het zou veel beter zijn als men eerst zou denken in termen van "wat zijn wij nu eenmaal aan het doen en hoe kunnen wij dat op een meer verantwoorde wijze doen?". Met dat laatste bedoel ik niet gerommel in de marge, want ik heb ervaren dat een dergelijke vraag stellen binnen een organisatie een aanzet kan zijn tot een indrukwekkende transformatie.

Meer over Besturen en organiseren