Urgent: je Digitaliseringsstrategie!

"Digitalisering is geen digitale saus over de bestaande werkelijkheid, maar een echte transformatie van allerlei activiteiten en processen. (....) Bedrijven moeten hun verdienmodel
opnieuw uitvinden, markten worden opgeschud door nieuwe typen spelers en wereldwijd actieve digitale platforms met een machtspositie kunnen de concurrentiemogelijkheden voor bedrijven belemmeren." Zo opent de 'update Nederlandse Digitaliseringsstrategie 2021'.

In de recente verkiezingen waren toepassingen van robotica, kunstmatige intelligentie, machine leren e.d. nauwelijks thema's (zie YT) toch neemt hun impact in rap tempo toe, zeker o.i.v. Covid-19. Dat maakt deze 'digitaliseringsstrategie' zowel interessant als relevant.

"Digitalisering is essentieel om maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden." stelt deze 'update'. Thema's waaraan aandacht wordt besteed zijn: landbouw, zorg, onderwijs, onderzoek, 'smart industry', MKB, energie, overheid, mobiliteit.

Ieder thema in het kort:

• Landbouw: "In de ‘Kraamkamer‘ worden nieuwe teeltsystemen en precisielandbouw-toepassingen ontwikkeld, waarbinnen digitale technieken en data belangrijke componenten zijn."
• Zorg: "Het grootste gedeelte aan kunstmatige intelligentie c.q. AI wordt vooralsnog gebruikt voor diagnostiek in de curatieve zorg, met focus op het verbeteren van kwaliteit en doelmatigheid. Een belangrijke conclusie is dat samenwerking met de patiënt en andere partijen het succes van de AI toepassing in de praktijk vergroot."
• Onderwijs: "Digitalisering biedt kansen voor kwalitatief goed onderwijs dat toegankelijk is voor iedereen. Adaptieve leermiddelen en digitale identiteiten kunnen bijdragen aan gepersonaliseerd leren, flexibilisering van het onderwijs en afstandsonderwijs; en aan de verlaging van de werkdruk van docenten."
• Onderzoek: "Betere en snellere resultaten door herbruikbare, deelbare en machine readable onderzoeksdata, snellere en krachtigere (super) computers en up to date dataservices zoals verbindingen en opslag."
• Smart industry: "Met innovatie door digitalisering kan de industrie blijven bijdragen aan de welvaartsgroei, met minder gebruik van grondstoffen en energie, en ondanks het feit
  dat de arbeidsproductiviteit onder druk staat door een krimpende arbeidspopulatie en de beperkte beschikbaarheid van goed opgeleid personeel."
• MKB: "Het brede MKB heeft moeite om mee te komen met economische veranderingen en om de groeiende concurrentie het hoofd te bieden. Digitalisering versterkt dat effect."
• Energie: "Bij de transitie naar een duurzame energievoorziening is digitalisering essentieel voor de ontwikkeling van flexibele energie netten, om het energiesysteem efficiënt te benutten en om de kosten van deze transitie te beperken."
• Overheid: "De overheid is altijd (dus ook bij calamiteiten) verantwoordelijk voor goed bestuur en goede informatievoorziening daarover aan burgers. Digitalisering speelt daarbij eens steeds belangrijker rol, maar vraagt wel om aandacht voor continuïteit, toegankelijkheid en grondrechten."
• Mobiliteit: "Om de steeds vaker geautomatiseerde en gedigitaliseerde (al dan niet zelfrijdende) voertuigen vlot en veilig te laten opereren is een goede beschikbaarheid van data over de fysieke infrastructuur essentieel. Bij 'mobiliteit'spelen ook de kwaliteit en beschikbaarheid van data een grote rol."

AgroTech, MedTech, EdTech, zijn 'zo maar' enkele begrippen die hier voorbijkomen. Duidelijk is ook dat digitalisering in de vorm van o.m. robotica, machine leren, kunstmatige intelligentie, werk en werkzaamheden beïnvloedt. Zelfs een, voor ieder individu, 'leven lang ontwikkelen' volstaat niet meer. Een breder beleid gericht op de combinatie strategisch human resources en robotica is daarbij en daarvoor van cruciaal belang.

De 'strategie' signaleert 11 trends, trends waarvan enkele nu al 'in gang zijn gezet' hoewel je dat misschien nog niet doorhebt:

1. Mega Ecosystemen
2. Decentralisering
3. Data-soevereiniteit
4. Digitale Valuta
5. Eigenwijze Data
6. Autonomisering
7. Zwermcultuur
8. Virtuele leefwerelden
9. Mensoptimalisering
10. Strijd der Stacks (NB: een 'stack' biedt de mogelijkheid om systematisch na te denken over digitale innovatie; 'meningen verschillen')
11. Kwetsbaarheid.

Dan volgen er een 4-tal toekomstbeelden:

"Versnelling: De digitale infrastructuur en de voornaamste platformen zijn nog altijd in handen van de grote internationale technologiebedrijven, maar de sector heeft wel blijk gegeven van zelfreinigend vermogen. Onder druk van werknemers, dienstverleners én gebruikers zijn ze terughoudender geworden in het verzamelen van data en zijn ze transparanter geworden als het gaat om algoritmes.

Voorwaardelijke groei: Het internet als ongereguleerde vrijplaats is niet meer. Het werkte niet voor haar gebruikers, kende nadelige gevolgen voor de samenleving en ging ten koste van het Nederlandse en Europese verdienvermogen. Europa is daarom overgegaan tot strikte regulering van online-activiteiten en de platformen waarop ze plaatsvinden.

Radicale markten: Het was de markt die de tech-giganten voortbracht en het is de markt die ze ook weer lijkt te ontmantelen. Werd de opkomst van cryptomunten aanvankelijk nog gezien als een speculatieve bubbel, achteraf bleek het een publieke kapitaalinjectie te zijn voor de ontwikkeling van een nieuwe Stack, ook wel bekend als web 3.0

Gelijk speelveld: De hoop dat de digitale transitie als vanzelf zou leiden tot maatschappelijke vooruitgang en brede welvaart, heeft plaatsgemaakt voor het besef dat de samenleving haar  digitale toekomst actief vorm moet geven. Hiertoe ontstaan vormen van publiek-private samenwerking waarin technologische innovatie hand in hand gaat met sociale, economische en institutionele innovatie."

De onderzoekers vatten deze update van de 'digitaliseringsstrategie' samen als: "De digitale transitie voltrekt zich in een hoog tempo. Technologische, economische en maatschappelijke ontwikkelingen volgen elkaar snel op en geven samen vorm aan onze digitale toekomst. Het is daarom van groot belang dat overheid en samenleving zicht krijgen op mogelijke  ontwikkelingen, zich op de toekomst voorbereiden en, waar nodig en mogelijk, ontwikkelingen ook bijsturen." 'Bijsturen' zo lang dit voor jouw organisatie nog mogelijk is, dat dan weer wel natuurlijk. De vraag is nu: wacht je (organisatie) af of handel je?

Willem E.A.J. Scheepers, organisatie ontwikkelaar, docent organisatie ontwikkeling en verandering; auteur van o.m. het boek Managen en Leiden Pre-Corona, over Leren (en Afleren).