Sterven voor je Loonstrook.

Menselijke duurzaamheid dient zeker zo belangrijk te zijn als milieubeheer: Sociaal Verantwoord Ondernemen naast Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.

Gisteren verscheen 'Dying for A Paycheck' of 'hoe modern management zowel de gezondheid van medewerkers als de prestaties van organisaties schaadt', van de hand van prof. Jeffrey Pfeffer. Pfeffer stelt dat veel van de huidige management methodes zoals lange werktijden als 'normaal' beschouwen, het bewust of onbewust beïnvloeden van de werk-privé balans, dito het bijdragen aan economische c.q. baan-onzekerheid, ziekmakend zijn voor werknemers en schadelijk voor de prestaties van het bedrijf.

Het zijn stressoren die uiteindelijk de dood van de werknemer tot gevolg kunnen hebben en welke werkgever wil dat (NB: ook omdat e.e.a. de winstgevendheid van de organisatie negatief beïnvloedt...)? "We must wake up to the dangers and enormous costs of today’s workplace." aldus Jeffrey Pfeffer. 

Pfeffer baseert zijn bevindingen op uitgebreid onderzoek waarbij m.n. de arbeidsmarkt in VS de bron van de data vormt. Da's belangrijk te beseffen omdat het 'onverzekerd' zijn, zowel v.w.b. ziektekosten als sociale voorzieningen, één van de belangrijkste stressoren is voor de werknemers aangehaald in het boek. Beide voorzieningen zijn in Nederland 'goed' geregeld maar dat maakt de overige stressoren niet minder cruciaal voor werk en werkbeleving. De kans op ontslag i.c.m. economische onzekerheid is de belangrijkste stress gerelateerd factor. Als de werkgever je geen baanzekerheid kan bieden in een wereld vol disruptie o.i.v. ontwikkelingen als robotica resp. kunstmatige intelligentie, dan levert deze onzekerheid idd stress op i.v.m. alle verantwoordelijkheden die je hebt zoals de verantwoordelijkheid voor je gezin en de noodzaak te voldoen aan je contractuele/financiële verplichtingen.

Andere in dit boek aangehaalde werk gerelateerde stressoren zijn: onduidelijkheid over (zich steeds wijzigende) taken en verantwoordelijkheden, lange uren maken, werk-privé balans die onder druk komt te staan, weinig tot geen invloed op het uitvoeren van het werk, hoge verwachtingen bij manager en werkgever, weinig sociale ondersteuning op het werk. Over management gerelateerde stressoren als gebrek aan visie c.q. gebrek aan commitment bij de eindverantwoordelijken resp. gebrekkige managementkwaliteiten, daarover publiceerde Pfeffer andere boeken zoals 'Leadership BS'.

Jeffrey Pfeffer: “We are harming both company performance and individual well-being, and this needs to be the clarion call for us to stop. There is too much damage being done.”

Pfeffer legt verbanden tussen stress en gezondheid en toont aan dat de werkplek de primaire bron van stress is in de meeste mensenlevens. Yoga lessen, stilte kamers in het gebouw, klanksessies of vergelijkbare groepspraktijken e.d. lossen niet op dat werk de primaire stress bron is. Pfeffer kan zich iets voorstellen bij de duurzaamheidsverslaggeving vanuit Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zoals veel organisaties dat nu doen, maar vraagt zich af waarom die eisen niet worden uitgebreid tot de gezondheid van werknemers: Sociaal Verantwoord Ondernemen? "Bedrijven zijn gewend geraakt aan het documenteren van de milieu-impact van hun acties, zelfs aan het gebruik van die cijfers als marketingmiddel, maar hoe zit het met hun interne werkomgeving? Hoe zit het met de impact van het bestaan van het bedrijf op de mensen die er het meest dagelijks mee te maken hebben, die van zijn werknemers?" Als de kosten van de gevolgen van stress bij werknemers, ook maatschappelijk, giga uit de hand dreigen te lopen dan is er idd 'iets' te zeggen over de verslaglegging en verantwoording daarvan. (NB; met enig cynisme stelt Pfeffer dat de dood van de gestresste werknemer voor werkgever en maatschappij uiteindelijk vaak de goedkoopste oplossing is.... sic.).

Dying for a Paycheck biedt ook "Two Critical Elements of a Healthy Workplace”. Deze 'twee kritische elementen van/voor een gezonde werkplek' zijn:

• invloed op de manier waarop jij als medewerker je werk uitvoert c.q. autonomie;
• sociale ondersteuning op de werkplek. Sociale ondersteuning die m.n. komt van de direct leidinggevende. Voor menig leidinggevende kan dit dan een mooie uitdaging worden.

“When people cannot make decisions and do not have sufficient control over their work, they are stressed and suffer ill-health, as extensive evidence makes clear.”

Voordat je v.w.b. autonomie te snel denkt aan 'zelfsturing', nog een waarschuwing: "Zelfsturing, zo lees ik in de literatuur, heeft helemaal niets met autonomie van medewerkers te maken. Er bestaat ook geen serieus Engelstalig alternatief. Autonomous teams is nooit populair geworden. Wel kom je soms semi-autonomous teams tegen, waarbij de crux hem natuurlijk zit in 'semi': autonoom ben je zolang je binnen de geijkte paden blijft." filosoof René te Bos in Zelfsturende teams beroven mensen van hun professionele identiteit.

Managen, leidinggeven, wie had gezegd dat dit eenvoudig was?

Willem E.A.J. Scheepers