Over Groningen, cultuur, externe inhuur, integriteit i.s.m. BingAI en ChatGPT

De Groningen catastrofe "is een verhaal van twee werelden. De ene wereld is de wereld van beleidsmakers, politici, regelgevers, uitvoerders, commerciële bedrijven en toezichthouders. Die wereld bestaat uit processen en procedures, uit wetten, regels, protocollen en afspraken, uit begrotingen en winst- en verliesrekeningen. De andere wereld bestaat uit de bewoners van Groningen, met zorgen over bodemdaling, aardbevingen en veiligheid, en met rompslomp, schade en gezondheidseffecten. (....)

De grote focus op de gasbaten en de angst om vastgelegde afspraken over de heel gunstige verdeling daarvan te verliezen, heeft echter in de hand gewerkt dat andere belangen – zoals
het garanderen van veiligheid, beschermen van eigendom en opkomen voor gezondheid en welzijn van burgers – onvoldoende meegewogen werden in de besluitvorming."

Daan: 'Je voelt het gewoon trillen, ik zag hele muren bewegen.', Fleur: 'Dit is toch niet heel erg leuk.'. Groningse kinderen in het Jeugdjournaal.

Interessant rapport, het vorige week gepubliceerde 'Rapport parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen.' In 1e instantie ben ik binnen de ruime hoeveelheid informatie benieuwd wat de rol was van organisatiecultuur. Bij veel (alle?) problemen met, maar ook successen van, projecten speelt de cultuur die ontstaat bij de organisatie van deze projecten een doorslaggevende rol.

Ook ben ik benieuwd naar dat wat er is uitgegeven aan de inzet van externen bij deze problematiek of zoals een Gronings slachtoffer opmerkte:

Hoe zit het eigenlijk met skin in the game bij degenen die rekeningen stuurden, die profiteerden van deze ellende? Het is allemaal een op z'n minst opmerkelijke besteding van gemeenschapsgeld.

En hoe is met betrokken ambtenaren als Eric Wiebes die nu in dienst zijn bij commerciële partijen als, in het geval Wiebes, McKinsey: wat was hun motivatie? Hoe zit het met ethiek en integriteit in deze kwestie?

Wat te denken van risicobeheersing, scenario denken, patronen ontdekken, overeenkomsten zien in andere opdrachten waarbij commerciële partijen en ambtenaren samenkomen, etc. ..... Relevant en interessant studiemateriaal, op z'n minst.

Wat je in boek 1 van het rapport leest over (organisatie)cultuur:

• Het was geen onderdeel van de ambtelijke cultuur om veiligheid van bewoners als overheidsbelang te zien;
• De gezamenlijke diners dragen zo bij aan instandhouding en versterking van de naar binnen gerichte cultuur van de verschillende partijen in het gasgebouw, waarvan de ambtenaren net zo goed deel uitmaken als de commerciële partijen;
• In deze cultuur van geslotenheid en informeel overleg is er maar weinig aandacht voor signalen van buiten, zelfs niet als ze van belangrijke partijen als de toezichthouder komen. Binnenskamers worden dergelijke signalen ook afgedaan als ‘maar een mening’;
• De cultuur van dicht op elkaar in vertrouwelijkheid de gezamenlijke belangen verdedigen, was zo sterk dat er onvoldoende ruimte was voor kritische geluiden uit de buitenwereld;
• De commissie vindt het kwalijk dat ambtenaren van het ministerie van Economische Zaken zo lang meegingen in de cultuur van de gezamenlijke belangen verdedigen en daar lange tijd niet door hun bewindspersonen op gecorrigeerd werden;
• De partijen hielden elkaar als collectief vast in een samenwerkingsconstruct dat, en een cultuur die, te weinig uitging van langetermijnplanning en te weinig openstond voor afwijkende signalen van buiten;
• Als de discussie op het departement breder en vollediger gevoerd wordt, kan ook de minister beter worden geïnformeerd en daarmee vervolgens ook de Tweede Kamer. Een cruciale randvoorwaarde is wel dat ambtenaren zich veilig voelen om binnen hun organisatie kritische tegenspraak te geven. Dit vergt een cultuuromslag binnen departementen.

Uit de verhoren komt op het cultuur thema nog:

• Er was bij het ministerie van Economische Zaken een hele andere veiligheidscultuur, een hele zwakke veiligheidscultuur. Er was wel de ambitie om allerlei dingen te doen, maar ik had op dat moment niet de behoefte om een directe terugkoppeling te hebben over het Groningenproject, gezien alle ervaringen in datzelfde jaar, 2008, dus het hele debacle met, of in ieder geval de toch wel gevaarlijke ontwikkeling van, CO2 onder een woonwijk tussen hele hoge zeedijken. Dat zag ik helemaal niet zitten. (boek 2)
• Het is die vanzelfsprekendheid die in ons denken is geslopen waardoor we dingen normaal zijn gaan vinden die niet normaal zijn. Het ontbreekt ons volstrekt aan het vermogen vanuit de samenleving de rol van de overheid te zien; het is hier een naar binnen gerichte cultuur waar veel te veel vanzelfsprekend is. (boek 3)

Organisatiecultuur, de combinatie met leiderschap wat kan(!) leiden tot een cultuurverandering, is hier sinds 2008 een terugkerend thema waarbij mijn conclusie is: het gaat vaker fout dan goed. Of op z'n minst worden toch haalbare resultaten/effecten niet behaald.

Ik heb 'Groningen' voorgelegd aan BingAI:

Wat ik nu nog niet weet is wat er in het gehele Groningen dossier is uitgegeven aan 'interim management, organisatie- en formatieadvies, beleidsadvies, communicatieadvisering, juridisch advies, advisering opdrachtgevers over automatiseringsvraagstukken, financiën en administratieve organisatie, uitzendkrachten en accountancy’. Mijn vermoeden is GiGa, en da's ook niet voor het eerst.

Ook in dit rapport over (het eventuele gebrek aan) integriteit, patronen herkennen, scenario denken: geen woord. Wellicht komt dat allemaal nog (toch?).

Dan maar ChatGPT gevraagd een voorstel te schrijven voor beleidsmakers over de risico's bij een gebrek aan integriteit:

"Beste beleidsmakers,

Een van de grootste bedreigingen voor de integriteit van de overheid is corruptie onder ambtenaren. Het is dan ook van groot belang dat er maatregelen worden genomen om dit te voorkomen. Hieronder vindt u enkele voorstellen die kunnen bijdragen aan het voorkomen van corruptie onder ambtenaren:

1. Transparantie: Zorg voor een cultuur van transparantie en openheid binnen de overheid. Hierdoor wordt het moeilijker om corruptie te verbergen en kunnen misstanden eerder worden ontdekt.
2. Goede screening: Voer een uitgebreide screening uit bij het aannemen van ambtenaren en controleer regelmatig hun achtergronden en financiële situatie om te voorkomen dat personen met een verhoogd risico op corruptie in dienst worden genomen.
3. Integriteitsverklaring: Laat ambtenaren een integriteitsverklaring ondertekenen waarin zij verklaren zich te houden aan de ethische code van de overheid en dat zij geen giften of voordelen aannemen van derden.
4. Vertrouwenspersoon: Stel een vertrouwenspersoon aan waar ambtenaren terecht kunnen met hun zorgen en vermoedens over corruptie binnen de overheid.
5. Sancties en handhaving: Maak duidelijk welke sancties er staan op corruptie en zorg dat deze sancties ook daadwerkelijk worden toegepast. Dit zorgt voor een afschrikkend effect en laat zien dat corruptie niet getolereerd wordt.

Met deze voorstellen kunt u bijdragen aan het voorkomen van corruptie onder ambtenaren. Het is belangrijk om deze maatregelen regelmatig te evalueren en indien nodig bij te stellen om de integriteit van de overheid te waarborgen.

Met vriendelijke groet,"

Willem E.A.J. Scheepers

030323

"Sensitiviteit ligt gevoelig. Politieke sensitiviteit of een variatie daarop geldt in Den Haag tegenwoordig als rode vlag voor het type ambtenaar dat in eerste instantie loyaal moet zijn aan de positie van de minister en daarna pas aan de samenleving."

Data-analyse door De Groene ism Investico en de Utrecht Data School m.b.t. het HR beleid van de Overheid in de periode 2007 tot nu, geeft ook een verklaring voor de constatering van de Parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen: 'Het was geen onderdeel van de ambtelijke cultuur om veiligheid van bewoners als overheidsbelang te zien.'.......

Bron: Lege glazen torens – De Groene Amsterdammer

Overigens en héél iets anders, BingAI schrijft ook al je CV......