Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen of Belastingontwijking? Paradise Papers.

"Nederland heeft de Heilige Graal van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen ontdekt!" Sorry, ik vergis mezelf. Er staat: "Nederland heeft de Heilige Graal van Belastingontwijking ontdekt."

D.i. de conclusie van de onderzoeksjournalisten die zichzelf op de Paradise Papers hebben gestort. De site wordt beheerd door de Süddeutsche Zeitung, de krant die als eerste in bezit kwam van de Paradise Papers. Naast belastingparadijzen als de Bermuda's en de Kaaimaneilanden, krijgt Nederland daarin een prominente plaats (zelfs al vergeet RTL-Z in de YT ons land). Op zich was dit al bekend maar de fiscale handel & wandel van ons land wordt nog eens mooi (sic.) samengevat. De journalisten hanteren voor het dubieuze handelen dat belastingontwijking legaal toe staat een mooie term "das niederländische Steuerschlupfloch".

Belastingontwijking faciliteren is de ene kant van onze Rijksoverheid. Bij de andere kant lezen we: "De Rijksoverheid helpt bedrijven die hulp nodig hebben bij maatschappelijke verantwoord ondernemen (MVO). Dat betekent dat zij rekening houden met de effecten van hun bedrijfsvoering op mens, milieu en maatschappij." Beide kanten spreken elkaar tegen.

De Strategische keuze die dit vervolgens oproept bij bedrijven en organisaties is: "Wat te doen: Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen of Belastingontwijking?".

Met de keuze voor een Strategisch beleid gericht op Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen richt je je "bedrijfsvoering op mens, milieu en maatschappij." De vraag is of je dat Beleid lukt met belastingontwijking? Hoe je het geld dat je vervolgens daaraan overhoudt ook besteedt. Financiële winsten die vervolgens aan MVO kunnen worden besteed; twijfelachtig misschien, dit handelen (de 13,4 miljoen Paradise Papers hebben daarvan nog geen voorbeelden opgeleverd), maar toch.

De vraag is ook of je een succesvol MVO beleid kan voeren zodra je belastingontwijking faciliteert? Zelf houd je je netjes aan de Wet (hoewel, beter is hier wellicht: praktiseer je belastingbetaling) maar je adviseert en ondersteunt anderen om zoveel mogelijk profijt te halen uit de mogelijkheden tot fiscale belastingontwijking. We kunnen daarbij denken aan banken, accountants, fiscalisten, zelfs aan de Belastingdienst. En dat in een land dat nauwelijks voldoende geld beschikbaar (b)lijkt te hebben voor zorg, verpleging, onderwijs.

Volgens de onderzoeksjournalisten zijn het m.n. de bedrijven en organisaties die profiteren van belastingontwijking en nauwelijks tot niet de Overheid, de Nederlandse economie. Het veel geroemde credo 'Dit levert banen op!' valt ook zwaar tegen: voor een goede fiscale constructie is het niet handig veel mensen in dienst te hebben. Dit levert misschien wat de denkwerk op.

Teveel focus op een MVO Beleid zou je als organisatie uiteindelijk zelfs de kop kunnen kosten. Het hier vaak aangehaalde MVO Beleid van UNILEVER is daarvan een potentieel voorbeeld. De resultaten van belastingontwijking daarentegen kunnen een essentiële bijdrage leveren aan voortbestaan van de organisatie. Continuïteit nastreven is voor veruit de meeste bedrijven en organisaties een goed Strategisch Beleid. Dat maakt het antwoord op de vraag "Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen of Belastingontwijking?" ook zo lastig. De keuze is aan u, is dan ook mijn conclusie.

Dinsdagmiddag 21 november is de jaarlijkse uitreiking van de Kristalprijs, "de toonaangevende prijs op het gebied van maatschappelijke verslaggeving"; een initiatief van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Met het self-assessment, op zich een twijfelachtig onderzoekmedium, kunnen kandidaten voor de prijs a.h.v. de 'transparantiebenchmark' aangeven hoe het ervoor staat binnen hun organisatie met de transparantie rondom belastingafdracht. Over de transparantie rondom een MVO Beleid geen woord.

Op de één of andere manier ben ik nu nog meer benieuwd naar de winnaar van de Kristalprijs.....

Willem E.A.J. Scheepers