GCE: Ex-Change (letterlijk kennis delen).

Teams samengesteld uit een collectief van MBO, HBO en WO-studenten voor hun 3 maandenstage naar ontwikkelingslanden sturen, hen daar laten samenwerken met lokale studenten en hen projecten laten realiseren die een (belangrijke ) toegevoegde waarde leveren aan en voor de lokale bevolking. Een prachtig initiatief en een opmerkelijke vorm van ontwikkelingssamenwerking. Zo creëert een (verplichte) stage letterlijk een 'profit of learning'.

Dat deze stage ook een cultuurschok oplevert, voor alle partijen, en dat deze studenten uiteindelijk niet kiezen voor een carrière in ons land, op ons continent maar hun uitdaging gaan zoeken in een ontwikkelingsland, zelfs dat mag de pret (toch) niet drukken.
Zelf zal Henk Haring, directeur van Ex-Change zich het waarschijnlijk niet bewust zijn geweest, maar de bijeenkomst die 'zijn' Ex-Change organiseerde past prima in deze week van de Global Campaign for Education.

De Missie van Ex-Change is: "Ex-change wil vanuit het Nederlandse beroepsonderwijs een impuls geven aan de opbouw van beroepsonderwijs in ontwikkelingslanden. Vanuit deze visie wordt bijgedragen aan scholing, werkgelegenheid, wederzijds begrip en internationalisering, in zowel ontwikkelingslanden als in Nederland." M.n. in dat 'kweken van wederzijds begrip' tussen de 'Westerse mentaliteit' en de '3e Wereld mentaliteit', daarin blijkt de crux te zitten. Nederlandse studenten worden voor 3 maanden geplaatst tussen de lokale bevolking met een vaak zeer ruime stage opdracht (én beperkte middelen) die een eigen interpretatie én eigen initiatief mogelijk maakt, vaak zelfs noodzakelijk maakt. Een opdracht waarbinnen niet alleen wordt samengewerkt met de lokale bevolking maar ook met studenten uit een ander niveau opleiding dan dat van jou; het is dus net de praktijk.

Meer nog dan de inleiding van Haring maakte de bijdrage van THR(ijswijk) student Frits van Dorst de toehoorders duidelijk wat het is om stage te lopen in een Ex-Change programma. Eind 2005 vertrok Frits voor 3 maanden naar Kenia en realiseerde daar samen met zijn team enkele 'touwpompen', relatief eenvoudige waterpompen die geen andere energie nodig hebben dan de manuele. Waterpompen die voor de lokale bevolking letterlijk een 'wereld van verschil maken'. (Nb; zoals nu dagelijks nog maar 'slechts' 2 uur lopen naar een waterput dan de 6 uur voorheen; leest u zijn verslag, pg. 16. ). Frits merkte zelf op dat deze stage voor hem soms 'LTS-werk' betekende maar dat daarin ook niet 'het leervermogen' zat. Zijn bevindingen brachten hem meer (levens)ervaring. Kort gezegd: bij aankomst was hij verbaasd, zelfs angstig voor de in de stad overal massaal aanwezige bevolking, maar na enkele weken loop je daar tussendoor in het volste vertrouwen. Hoe je als passagier in een 'streekbus' als buitenlander meer betaalt dan de lokale bevolking maar je hebt dan ook altijd een zitplaats. Hoe je tijdens de busreis regelmatig een blik werkt op je tas, die los op het dak van de bus staat, dan blijkt dat het buspersoneel zuiniger is op jouw tas dan op het ook op het dak aanwezige pluimvee van de lokale bevolking ('Maar ja, je betaalt dan ook meer.'). Frits was onder de indruk van de vriendelijkheid en vrolijkheid van de lokale bevolking, ook in deze overvolle bus. 'Kom daar in Nederland maar eens om, als je in een volle bus iemand aanstoot dan krijg je op zijn minst een stekelige opmerking.'

Het samenwerken met de lokale bevolking bleek een cultuurschok op te leveren. Deze jonge Nederlandse vrouwen en mannen die letterlijk komen om te helpen, terwijl de lokale bevolking op het platteland dit tot nu toe nog nooit meemaakte. Tot nu toe gaven de blanken alleen adviezen (nb: die toch niet realiseerbaar waren) en nu verschenen er blanken die ook nog eens zelf de handen uit de mouwen staken! 'Op dat moment,' aldus Frits, 'leer je ook de relativiteit van begrippen als tijd, werkdruk, wachten, planning e.d. kennen.'

Frits van Dorst is nu cum laude afgestudeerd, in Zwitserland volgt hij in opleiding in Ontwikkelingssamenwerking en daarna gaat hij werken in een regio die, maar ook hem heeft, veranderd(t). Groot compliment(!), hij deelt met ons een ervaring die ik ook onze dochters van harte gun.

'Verlies voor onze arbeidsmarkt, dat vertrek van deze studenten.' zegt u? Ik betwijfel het, passend binnen de idee achter de 'Campaign for Global Education' worden wij allemaal beter van de stappen die studenten als Frits maken, al dan niet tijdelijk. En ik ben niet de enige die daar zo overdenkt, zo is de HEIJMANS FOUNDATION een belangrijke sponsor van het Ex-Change programma. HEIJMANS steunt het programma niet alleen financieel maar ook met mankracht, medewerkers van HEIJMANS die ter plaatse de studenten (en dus de bevolking) van adviezen voorzien. Prima initiatief van HEIJMANS wat, niet alleen in het belang is van het Ex-Change programma maar ook het in het belang van onze samenleving, en dus zeker navolging verdient.