De DeepSeek Revolutie: Van Kansenstorm naar Ethisch Kompas – Navigeren in een Ongekend Tijdperk

In gesprekken met veel mensen over DeepSeek zie je het enorme gebrek aan kennis en de behoefte om snel op de hoogte te raken van kunstmatige intelligentie (AI) en taalmodellen. Verwarring alom over waarom dit belangrijk is, hoezo privacy, wat 'open source' betekent, wat de prestaties zijn, hoe DeepSeek zich verhoudt tot andere AI's, wat het doet voor de vraag naar rekenkracht, wat de implicaties zijn, etc.

Dit constateert Wharton prof Ethan Mollick in één van zijn bijdragen op LinkedIn.

Mocht je het nog niet hebben meegekregen: de Chinese entrepreneur Liang Wenfeng introduceert dit weekeinde een nieuw taalmodel genaamd DeepSeek, een directe concurrent van taalmodellen als ChatGPT 4o, Gemini 2, Claude 3 e.a. Wenfeng vermeldt nog even 'tussendoor' dat zijn investering in de ontwikkeling van dit taalmodel een fractie, miljoenen ('a shoestring budget' aldus 'mijn' AI podcasters), bedraagt van de miljarden die de BigTech in de VS investeert. Wat ook opmerkelijk is, dat is dat hij dit, samen met zijn team, voor elkaar krijgt met verouderde chips. Zoals je mogelijk weet: er ligt een vanuit de VS opgelegd handelsembargo op de uitvoer van elektronische chips naar China. 

Maandagochtend zagen meerdere aandelenbeurzen dieprood. Niet alleen de koers van chipleverancier ASML schoot omlaag en dat terwijl China victorie kraait. AI is niet meer alleen een 'speeltje' van de VS, laat staan van het Westen.

'Ook richt DeepSeek zich vooral op Chinees en Engels, terwijl Amerikaanse modellen meer talen aankunnen.'

Reageerde de Hogeschool van Amsterdam gisteren in een reflectie op DeepSeek. Opmerkelijk deze reactie want 24 uur eerder heb ik de app gedownload en een dialoog met DeepSeek in foutloos Nederlands is goed mogelijk. Waarschijnlijk is dit één van de vormen van het 'gebrek aan kennis' zoals Mollick die aanhaalt.

In een andere bijdrage op LI wordt gewezen op mogelijke privacy risico's en wat de Chinese overheid daarmee zou kunnen doen. Mijn commentaar op die bijdrage:

Google is van oorsprong een gratis zoekmachine, binnen afzienbare tijd transformeerde Alphabet Inc zich naar een zéér lucratieve datahandelaar. M.a.w.: de Chinezen staan in dataverwerking zeker niet alleen (AI gaat dit proces ook nog eens versterken).

Nu ben ik me al enkele decennia bewust van privacy risico's, ook buiten sociale media, en het is dan ook naïef te veronderstellen dat wij Europeanen dat risico alleen lopen bij apps e.a. toepassingen van Chinese oorsprong.

Dit vraagt dan ook om een bijdrage, om een reactie, om mijn reactie.

De Winds of Change waaien harder dan ooit

De wind van verandering waait sneller en krachtiger dan ooit tevoren, en de recente introductie van geavanceerde AI-modellen, met DeepSeek als een sprekend voorbeeld, heeft deze wind tot een orkaan doen aanzwellen. Deze lancering heeft niet alleen binnen de tech-wereld golven van opwinding veroorzaakt, maar ook een intensieve media-aandacht getriggerd, waarbij zowel de ongekende mogelijkheden als de potentiele gevaren van AI breed worden uitgemeten. De vraag die nu op ieders lippen brandt, is: zijn de zorgen die worden geuit in de media terecht, en wat betekent dit voor onze organisaties en onze rol als leiders?

Deze technologische doorbraak is meer dan alleen een wetenschappelijke mijlpaal; het is een keerpunt dat de fundamenten van onze samenleving en organisaties op een diepgaande manier zal herdefiniëren. De opkomst van AI-modellen zoals DeepSeek is niet alleen een technologische verschuiving, maar vereist ook een kritische herziening van onze waarden, onze strategieën en onze verantwoordelijkheid als managers. De snelle ontwikkelingen maken dat de vragen zich opstapelen en dat de roep om antwoorden sterker wordt, terwijl we tegelijkertijd de urgentie voelen om de koers te bepalen en deze veranderende wereld op een verantwoordelijke manier vorm te geven. Het is een tijd waarin we niet alleen als managers, maar vooral ook als leiders moeten optreden, de koers bepalen en de storm navigeren.

En hiermee begin ik met een blik op de horizon, waar ongekende mogelijkheden zich ontvouwen...

Laten we beginnen met een blik op de horizon, waar ongekende mogelijkheden zich ontvouwen. De komst van AI belooft een wereld waarin creativiteit geen grenzen kent. Stel je voor dat AI niet langer een instrument is voor automatisering, maar een co-piloot voor innovatie. Architecten, muzikanten, wetenschappers – allemaal werken ze samen met AI om ideeën te verkennen die voorheen ondenkbaar waren. Het traditionele silo-denken wordt afgebroken en disciplines vloeien naadloos in elkaar over, terwijl AI de cruciale verbindingen legt met behulp van AI-agents.

En daar houdt het niet op. AI transformeert de manier waarop we onze dagelijkse taken afhandelen. Persoonlijke assistenten gaan verder dan het beheren van agenda's; ze worden contextuele sparringpartners die anticiperen op behoeften, inzicht geven in potentiële knelpunten en zelfs persoonlijke coaching bieden op basis van emotionele signalen. Kennis en expertise worden democratischer en voor iedereen toegankelijk gemaakt, met virtuele experts die gedreven door AI, specialistische inzichten bieden. Problemen worden voorspelbaar en kunnen proactief worden aangepakt, waardoor efficiëntie en kostenbesparing hand in hand gaan. Ten slotte zien we een nieuwe vorm van mens-AI samenwerking ontstaan, augmentisering, waarbij teams de unieke sterke punten van mens en machine combineren, waarbij de mens zich richt op de taken die vragen om creativiteit, empathie en strategisch denken.

De Donkere Zijde: Uitdagingen en Risico’s die we niet kunnen negeren

Maar, met dit optimistische toekomstbeeld in het verschiet, mogen we de donkere zijde van de medaille niet over het hoofd zien. De uitdagingen en risico's die met de AI-revolutie gepaard gaan, zijn omvangrijk en vereisen onze volledige aandacht. De steeds complexer wordende AI-systemen die als ‘black boxes’ functioneren, kunnen beslissingen nemen die moeilijk te doorgronden zijn, waardoor we grip en controle verliezen. Ethiek wordt een belangrijk vraagstuk, omdat AI-systemen biases kunnen versterken en discriminerende beslissingen kunnen nemen. Daarbij komt nog het risico van de concentratie van macht bij een kleine groep bedrijven die AI-technologie ontwikkelen, wat leidt tot de vergroting van bestaande ongelijkheden.

Naast deze risico’s op organisatieniveau, zien we ook een psychologische impact op medewerkers, waarbij de constante druk om bij te blijven en de dreiging van vervangbaarheid kunnen leiden tot stress en een gevoel van machteloosheid. De economische verstoringen die worden veroorzaakt door AI, zoals de polarisatie van de arbeidsmarkt en de afname van traditionele banen, zijn reële bedreigingen voor de samenleving. Aan DeepSeek leg ik de prompt voor 'Welke Banen, functies en rollen bevinden zich in het oog van de storm' (in de bijlage bij dat bericht vind je ook een tijdlijn). 

Organisaties zelf staan voor enorme uitdagingen om AI effectief te implementeren, wat te denken van databeheer, en het gebrek aan ethische kaders kan leiden tot onbedoeld misbruik en ongewenste gevolgen.

De Climax: De Potentiële Verdieping van Ongelijkheden en Verschuiving in Machtsverhoudingen

Maar de uitdagingen reiken nog dieper. Het is niet alleen een kwestie van wat er binnen onze organisaties gebeurt; de AI-revolutie kan ook de globale machtsverhoudingen verschuiven. We riskeren een wereld waarin de ongelijkheid tussen landen verder wordt vergroot, door wat we kunnen benoemen als de ‘AI-kloof’. Ontwikkelingslanden kunnen afhankelijk worden van de AI-technologie van ontwikkelde landen, wat tot een nieuwe vorm van technologische afhankelijkheid leidt. Er kan een verschuiving van de mondiale macht plaatsvinden, waarbij de landen die dominant zijn in de ontwikkeling en implementatie van AI een onevenredige invloed krijgen, met alle mogelijke gevolgen van dien.

Meer dan Technologie: Een Perspectief op Menselijkheid en Verantwoordelijkheid

Deze ontwikkelingen onderstrepen dat de AI-revolutie meer is dan alleen een technologische kwestie. Het is een kwestie van menselijke ontwikkeling, sociale rechtvaardigheid en globale verantwoordelijkheid. We moeten verder kijken dan alleen de efficiency en de economische voordelen die AI biedt. De focus moet verschuiven naar een ethische benadering, waarin de mens centraal staat, en waar we voorkomen dat de reeds bestaande ongelijkheden worden versterkt.

Navigeren met een Ethisch Kompas: De Weg Voorwaarts

Het antwoord op deze complexe uitdagingen begint bij een verschuiving in perspectief. De vraag is niet langer 'wel of niet' AI, maar 'hoe' zetten we AI op een verantwoorde manier in. Hoe zorgen we ervoor dat de voordelen van AI voor iedereen beschikbaar zijn en niet alleen voor een geprivilegieerde elite? Hoe waarborgen we dat technologie onze menselijkheid versterkt in plaats van ondermijnt? Het antwoord vereist een ethisch kompas, dat ons in staat stelt om door de complexiteit van de AI-revolutie te navigeren.

Een Actieplan voor Managementprofessionals

Als managementprofessionals hebben we een cruciale rol in deze transitie. We moeten leiderschap tonen en een ethisch kompas hanteren. We moeten investeren in het menselijk potentieel, door training en herscholing aan te bieden, met de focus op de vaardigheden die AI niet kan vervangen. Dialoog is essentieel, daarom moeten we gesprekken op gang brengen met medewerkers, klanten, en andere stakeholders. Samenwerking met overheden, onderzoekers en andere organisaties is cruciaal voor de ontwikkeling van een ethisch en verantwoordelijk kader voor AI. We moeten afstappen van de korte termijn winst en een lange termijn visie aannemen. Ten slotte moeten we diversiteit omarmen en waarborgen dat AI op een inclusieve manier wordt ontwikkeld en geïmplementeerd.

Samen de Toekomst Vormgeven: Een Oproep tot Actie

De AI-revolutie brengt zowel uitdagingen als kansen met zich mee. Het is aan ons, managementprofessionals, om het voortouw te nemen en deze kansen met beide handen aan te grijpen. Laat dit de oproep tot actie zijn, laat ons samen door dit ongekende tijdperk navigeren, met een ethisch kompas en een visie op een toekomst die rechtvaardig en welvarend is voor iedereen. De toekomst ligt niet vast, het is aan ons hoe we die vormgeven.

Ook nu is er een begeleidende DeepDive podcast* en kun je voor je nieuwe organisatiestructuur een dialoog aangaan met mijn 'Management, Organisatie en Verandering chatbot', deze bot leidt je door een denk/interactieproces van 5 stappen.

Willem E.A.J. Scheepers MBA  mail: willem@willemscheepers.eu 

*'What we know today may be outdated tomorrow.', zelfs onze 'voorouders' hadden dat al enigszins in de gaten.

Graag nodig ik je ook uit voor een abonnement op de wekelijkse Sunny Side Up nieuwsbrief.