Door 'Climate Gate' zou je geneigd zijn om Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen als business issue uit je Strategisch Plan te schrappen; niet doen!! Kijk eerst, samen met je medewerkers en je stakeholders, naar Yann Arthus Bertrand's magnum epos HOME. Je verandert er ongetwijfeld door van gedachten.
Climate Gate voedt zich met fouten die gemaakt zijn door het, tot voor kort gerenommeerde, Intergovernmental Panel on Climate Change. Nu zijn de fouten in hun recent verschenen vuistdikke rapport ook niet misselijk: ons land zou onder de zeespiegel verdwijnen maar even later toch weer niet. "Kun je daar nu een Beleid opmaken?"
Terwijl je twijfelt, kijk dan op YouTube eens naar HOME, a reflection of human behaviour, ruim 5,4 miljoen mensen gingen je voor. Ik heb al vast wat data uit deze film voor je, dus schiet er maar op los.
De beelden in de in mei 2009 gepubliceerde film HOME zijn prachtig. Het is een stijl die Yann Arthus Bertrand ook toepast in zijn boeken zoals 'De Aarde vanuit de Hemel': helicopters hoog in de lucht en op de grond werken zijn cameramensen vooral met telelens. De gefilmden wanen zichzelf onbespied. De begeleidende filmmuziek maakt het zich voor onze ogen openende drama alleen maar indrukwekkender. Deze film gaat op een bijzondere manier verder dan films als 'An Inconvenient Truth' en 'The Age of Stupid'.
Enkele citaten uit de film, cijfers haal je uit de film zelf.
- Sharing is everything
- Education is a rare privilege
- The earth cannot keep up. We have upset the earth’s fragile balance.
- We have created phenomena we cannot control.
- All over the planet daily the poor scrabble to live on scraps. Intussen schrapen wij zelfs de teermeren in Canada af voor het steeds schaarser wordende olie
- Wij mensen zijn ‘slechts’ 200.000 jaar oud toch slagen wij er in een 4 miljard jaar oude wereld volledig te veranderen
- De hoeveelheid water is altijd hetzelfde gebleven en gebruikt door ieder levend wezen op deze aarde.
- Het waterverbruik tussen rijk en arm is slecht verdeeld: er leven meer mensen in woestijnen dan in Europa en ‘they know the value of water’….
- Voor 2025 kunnen 2 miljard mensen geconfronteerd worden met watertekort.
- 10.000 jaar geleden ontstond landbouw, de basis voor ons welzijn en onze welvaart.
- Landbouw is nog steeds de belangrijkste activiteit; de ½ van de wereldbevolking (nb; 7 miljard) is landbouwer, ¾ van hen doet dit nog met de hand.
- Dat terwijl in de VS 3.000.000 landbouwers geautomatiserd 2 miljard mensen voeden.
- En dan vergeten we 'even' de pesticiden en de op olie gebaseerde kunstmest die nodig zijn voor efficiënte landbouw
- Vlees wordt gekweekt in concentratiekampachtige veeteeltbedrijven.
- In de laatste 50 jaar heeft olie de wereld ingrijpend veranderd, het is en blijft ‘black gold’.
- Olie en zijn nevenproducten zitten zo diep in onze maatschappij dat wij, de rijken, er volledig van afhankelijk zijn geworden.
- De meeste consumentengoederen reizen duizenden kilometers van productie naar consumptie.
- Auto ‘s nu zijn het er 900.000.000 maar als de welvaart evenredig verdeeld is dan kunnen dat er 5 miljard worden (nb; waar & waarop gaan die rijden?)
- 80% van de natuurlijke bronnen wordt verbruikt door 20% van de wereldbevolking.
- Dubai komt in HOME ook nog voorbij, voorspellend. De commentaarstem zegt: ‘Niets staat zo ver af van de natuur als Dubai, en niets is zo afhankelijk van de natuur dan Dubai.’.
- & Dan heb ik het nog maar niet over andere aandachtspunten in HOME zoals:
- Het leegvissen van de oceanen, de genoemde dagelijks gevangen kilo’s zijn indrukwekkend. Je snapt niet dat de natuur dit consumptietempo van ons kan bijhouden.
- De beelden van ooit machtige rivieren die nu verworden zijn tot armzalige stroompjes
- Dito geldt dit voor het wegkwijnen van gletsjerlandschappen als Himalaya en Kilimanjaro en de permafrost van Siberië (wat weer leidt tot een methaangas eruptie…)
- De extreem snelle ontbossing van natuurgebieden als de Amazone en Borneo t.b.v. sojabonen (vleesproductie), palmolie (van eten tot lichaamsverzorging) en eucalyptusbomen (papier).
- Haïti komt ook nog voorbij met een overzicht van de ecologische problemen waarmee dit land te maken krijgt (nb; dat er ook nog een aardbeving kon komen om de ellende nog groter te maken, wisten de makers op 05/09 niet…..)
- We zien Nigeria, rijk aan olie, toch leeft 70% van de bevolking onder de armoedegrens. We zien Nigerianen wonen onder de letterlijke rook van raffinaderijen (maar dat is zelfs in het Koninkrijk Nederland niet zo vreemd, breng eens een bezoek aan Curacao….)
- Over de toenemende verstedelijking, mét vervuiling (nb; de infrastructuur houdt de extreme groei niet bij)
- Over de stijgende zeespiegel.
- Over het broeikaseffect.
- etc.
Slotakkoorden uit HOME:
- Harmony between men and nature can become the rule, no longer the exception.
- Culture, education, research and innovation are inexhaustible resources to solve these challenges.
- Solidarity between people is stronger than the selfishness of nations
- All living matter is linked, the worlds magic is right in front of our eyes.
- It’s too late to be a pessimist…… So what are we waiting for?
Maar de film komt ook met een positieve boodschap: Wij kunnen iets doen! De ½ van de rijkdom van de wereld is tenslotte in handen van slechts 2% van de wereldbevolking (& relatief velen van ons horen bij die 2%). Dus plaats MVO in het Strategische Beleid van je organisatie, maak het meer dan een 'papieren tijger'!
Inderdaad, na het zien van HOME kun je niet anders concluderen dan dat het te laat is om pessimistisch te zijn.......
Waar vind ik toepasbare kennis en gedeelde ervaringen?
Probeer het Pro-abonnement een maand gratis
En krijg toegang tot de kennisbank. 110 onderwerpen, kritisch, wars van hypes, interactief en geselecteerd op wat wél werkt.
Word een PRO
Beste Willem,
het spijtige is dat door de titel "climate gate" de focus op het klimaat komt te liggen. En door beroerde uitleg over de 'fouten' in de IPCC rapportage (in deel twee van de gewraakte rapportage dat nadrukkelijk en doelbewust <strong>niet</strong> aan wetenschappelijke peer-review was onderworpen en wetenschappelijk gezien geen status had) is de focus nog verder vernauwd tot een academische discussie. De feiten zijn zoals je aangeeft niet minder dan dramatisch. Het gaat echter om meer dan 'klimaat', het is een vraagstuk van op hol geslagen economische en technologische vooruitgang, en uiteindelijk om moreel-ethische vraagstukken. De bankencrisis laat vooral zien dat we zonder collectief functionerend geweten als een een trein zonder machinist voortrazen naar een afgrond. Lemmingen zij vergeleken met ons wijsgeren.
Daarom nog een belangrijke leestip voor belanghebbenden (wij allen!):<strong> "Kleine geschiedenis van de vooruitgang" </strong>van <strong>Ronald Wright</strong> met het korte, heldere en zeer leesbare historische analyse van het pad waar de menselijke beschaving zich op beweegt. Dat van de 'vooruitgang': meer, meer, meer....ten koste van? Je kan inmiddels niet meer zeggen <em>blinde</em> vooruitgang, maar de politieke verontwaardige reacties op de IPCC-rapportage hebben veel weg van struisvogelpolitiek. En dat ondanks alle wake-up calls. Dream on... and wake up in a nightmare.
Stefan van Weers
P.S. Hieronder een review van Bol.com op het boekje van Ronald Wright.
Ronald Wright schetst een helder beeld van de ontwikkeling van de mensheid en met name de rol van de natuurlijke omgeving daarbij. Hij gaat in op de invloed van klimaatveranderingen en grote 'technologische' ontwikkelingen, zoals de overgang van jagen & verzamelen naar landbouw. Aan de hand van de opkomst en ondergang van oude beschavingen maakt hij aannemelijk dat vooruitgang in veel gevallen een 'val' is: vooruitgang is vaak lange tijd zeer succesvol en helpt een beschaving tot bloei komen - totdat het 'geloof' in het vertrouwde recept van vooruitgang mensen verblindt waardoor ze, als de omgeving verandert en de beschaving sterk groeit, vasthouden aan oude ideeen en hun eigen ondergang niet weten te voorkomen. Wight legt expliciet een link naar het heden: de huidige Westerse beschaving put de aarde dusdanig uit dat we ons redelijkerwijs moeten afvragen of we niet ook in de val van het blinde geloof in de vooruitgang lopen. De heldere logica en de vele links die Wright legt tussen gebeurtenissen en ontwikkelingen zorgen voor een heerlijk leesbaar boek. Een typische redenering: "als je technologie ontwikkelt om in plaats van één nu twee dieren te kunnen doden, dan betekent dat vooruitgang. Als je er ineens 200 kunt doden dan wordt het gevaarlijk. De perfectionering van de jacht betekende ook meteen het einde ervan." Dit boek is inmiddels enkele jaren oud, maar is nog volstrekt actueel. Het verdient veel meer aandacht.
Wat zie ik als grondproblemen?
- telkens wanneer er meer mensen zijn dan het gebied waar ze wonen kan ondersteunen gaat er bij een probleem een (groot) deel dood. Dit is al zo sinds de middeleeuwen. We zijn tegen gezinsplanning, het gaat deze keer dus weer net zo;
- mensen delen hun resources niet vrijwillig als dat vermindering van de eigen levensstandaard betekent;
- De natuur en de aarde gaan ons wel overleven. Er zijn al minimaal 4 massale uitstervingen geweest. De vraag is of wij (en dan wie van onze nakomelingen) gaan overleven;
- De gemiddelde mens heeft een groot probleem om goed te kiezen tussen voordeel (en eten) nu en problemen later (misschien);
- Hoe komen we erbij dat het klimaat hetzelfde zou moeten blijven en dat daarmee bovenstaande problemen zijn opgelost? Het klimaat is over de laatste 65 miljoen jaren ook zonder auto's etc. aan wisselingen onderhevig geweest.
Iedere oplossing die geen rekening houdt met bovenstaande heeft volgens mij geen duurzame kans van slagen.