Aangrijpend (11/03/04)

Aangrijpend, dat vond ik gisteravond de IKON docu-film 'De Tuin der Afwezigen'. In zijn film laat Ramon Gieling de 'naweeën' zien van de terroristische aanslag in Madrid op 11 maart 2004, morgen  precies 2 jaar geleden. In deze film klaagt Pilar Manjón de regering Aznar aan voor grove nalatigheid. De manier waarop zij dit doet is emotioneel maar tegelijkertijd is haar motivatie intrigerend......
Op 11 maart 2004 pleegde Al Qaeda aanslagen in Madrid, aanslagen die uiteindelijk aan 192 mensen het leven kostte. Een verschikkelijke gebeurtenis ten gevolge van een verschrikkelijke daad. Maar nóg schrijnender voor de nabestaanden was de reactie van de regering Aznar. Aznar c.s. was, zoals u waarschijnlijk weet, verantwoordelijk voor het zenden van Spaanse troepen naar Irak. Enkele dagen na deze aanslag zouden er in Spanje regeringsverkiezingen plaatsvinden. Voor Aznar c.s. was er dan ook veel aangelegen, zo niet alles, om hun regeringsperiode voor te zetten. Om dat te kunnen realiseren waren alle middelen geoorloofd, zelfs het schofferen van de slachtoffers. Dat wordt pijnlijk duidelijk in de film 'De Tuin der Afwezigen'. Gieling gebruikt voor zijn film stukken uit een Spaanse tv uitzending over de parlementaire commissie die belast was met het onderzoek naar de oorzaken van deze aanslagen en de mogelijke betrokkenheid van de regering Aznar. In deze specifieke uitzending zien we Pilar Manjón, moeder van Daniel Paz. Een zoon die zij verloor op 11 maart 2004. Manjón houdt voor de commissie een 50 minuten durende emotionele aanklacht tegen de manier waarop deze commissie tot dan toe haar verantwoordelijkheid nam. De commissie leden worden door haar aangeklaagd voor het maken van grappen, hun cynisme, hun lankmoedigheid en hun totale gebrek aan (emotionele) betrokkenheid bij de slachtoffers. Zij zouden juist degenen moeten zijn die de regering Aznar ter verantwoording dienden te roepen. Deze rechtstreekse tv uitzending maakte in Spanje de nodige gemoederen los, zowel positief (m.n. vanuit 'linkse' hoek) als negatief (m.n. uit 'rechtse' hoek; en jawel: ook Manjón is inmiddels met de dood bedreigd....).

Wat er nu gebeurd was. Direct na de aanslag veroordeelde de toenmalige Spaanse regering van Aznar de Baskische ETA, dé boeman voor alle Spanjaarden, voor deze aanslagen. ETA was, aldus de regering, dé hoofdverantwoordelijke. Deze bewering hield men 3 dagen lang vol terwijl ETA ontkende en er intussen uit diverse bronnen buiten Spanje berichten doorsijpelden dat het toch echt een aanslag was van Al Qaeda! De weken en maanden daarna, nadat de regering Aznar was vervangen door de regering Zapatero (nb: een regering die direct de Spaanse troepen terugriep uit Irak), werd duidelijk dat Aznar c.s. een gevaarlijk zelfs een in wezen smerig spel had gespeeld. Op 30 juni 2005 publiceerde de parlementaire commissie haar conclusie: 'De regering Aznar heeft de Spaanse burgers bewust misleid.' Misleid, om zelf 'in het zadel' te kunnen blijven. Triest, denk ik dan.

Staat iets dergelijks nu op zichzelf? Helaas niet. In het belang van het 'Grote Ik' kun je vaker signaleren dat er bewust informatie wordt achtergehouden, dat anderen, medewerkers bijvoorbeeld maar ook klanten, aandeelhouders en andere betrokkenen, bewust worden misleid om toch maar vooral de eigen (management)positie niet in gevaar te brengen. In zo'n situatie kan het dan gebeuren dat er iemand zoals Pilar Manjón opstaat. Iemand die emotioneel betrokken is maar ook iemand die kan beschikken over informatie die in deze tijd volop en openbaar beschikbaar is. De emoties en de risico's die deze stap vervolgens voor de 'initiatiefnemer' met zich mee kan brengen verdient respect.

Nu is het alleen toch niet te hopen dat er meer noodzakelijke 'Tuinen der Afwezigen' dienen te worden opgericht, want die 192 cipressen geplant op 11 maart 2005 in Madrid zijn dan wel mooi maar de reden waarom ze zijn geplant is dat niet.