Interessant onderzoek en vast gedegen wetenschappelijk werk, maar eerlijk gezegd kon je deze uitkomsten met je gewone boerenverstand ook al voorspellen.

Je hebt ook van die mooie spreekwoorden en gezegden: macht corrumpeert, het zijn sterke schouders die de weelde kunnen dragen, vul zelf maar aan.

Beste Peter,

Dank voor je reactie. Interessant dat je stelt dat de uitkomsten, ik neem aan dat je hier het werk van Mauk Mulder bedoelt, met je gewone boerenverstand zijn te voorspellen. Ik kan hier overigens een heel eind in meegaan. Vraag die rijst is, waarom gaat het dan zo systematisch mis op heel veel plaatsen en binnen veel organisaties?

Beste Rijk,

Jij vraagt je af: "waarom gaat het dan zo systematisch mis op heel veel plaatsen en binnen veel organisaties?"

Wat denk je van onbewuste en irrationele processen?

Beste Rijk,
Ik denk dat overal waar mensen teveel macht krijgen, en ongecontroleerd hun plan kunnen trekken, hun eigen positie en verworvenheden gaan overschatten. Of ze vervelen zich en gaan de randen opzoeken. Om er vervolgens overheen te kukelen.
Kijk naar rocksterren, beroemdheden, bestuurders en raden/colleges van bestuur van grote scholengemeenschappen of zorginstellingen. Ik zie veel overeenkomsten.

Bovendien organiseren ze geen tegenstand. Mensen met een kritische houding 'plaatsen zich buiten de discussie'. Klokkenluiders worden geïntimideerd, in plaat van gewaardeerd. Accountants van grote organisaties gaan hun klanten naar de mond praten, in plaats van kritische vragen stellen.

Oplossen van dit soort vraagstukken gaat niet, beheersen misschien wel en dan nog in zeer beperkte mate. Evenwicht is belangrijk. Dat is geen statische toestand, maar een voortdurend heen en weer slingeren.

Hoi Rijk,
Mijns inziens is de omgeving waarin dit soort leiders zich bevinden debet aan het ontwikkelen van een machtsgevoel. Zoals in je inleiding beschreven gaat het over macht binnen een leger. Eén van de vele omgevingen waarin het vaak voorkomt dat er 'Alfa-mannetjes' gedrag ontplooid wordt. Aan dit soort gedrag kleeft doorgaans een niet-mensgericht kant waardoor egoïstisch handelen gestimuleerd kan worden.
Als er dan inderdaad geen tegenstand georganiseerd wordt en de leiders mensen om zich heen verzamelen die in 'hun straatje' passen, wordt het uiteindelijke effect alleen maar versterkt.
Je vraagt waarom dit dan zo systematisch en op veel plaatsen misgaat. Het heeft wellicht te maken met het niveau waarop het gebeurd. In hoeverre krijg of neem je de ruimte om in zo'n zakelijke setting je mensgerichte kant naar voren te brengen. Om je kwetsbaar op te stellen terwijl je het eigenlijk heel moeilijk vindt om jezelf 'emotioneel bloot' te geven.
Om mensen te houden moet je van ze houden, maar dat is nu juist zo moeilijk als er continu zakelijke belangen afgewogen moeten worden. Je wilt je macht laten gelden want anders is er voor jou een ander en vinden ze je misschien wel 'sentimenteel'.

- zomaar een gedachte -

Beste Lex en Peter,

Dank voor jullie reacties. Ik onderschrijf ze. Helaas ontbreekt het vaak aan lef om ongezonde situaties aan de orde te stellen. Het is soms ronduit beschamend, als de deksel van de beerput gaat, hoeveel mensen op de hoogte waren van schaamteloos leiderschap en toch geen enkele actie hebben ondernomen.


Beste Albert,

Dank voor je reactie. Het is een overigens een misvatting dat mijn column alleen over schaamteloos leiderschap binnen de krijgsmacht gaat. Het gaat evenzeer over schaamteloos leiderschap binnen bijvoorbeeld de gezondheidszorg (VUmc) of het onderwijs (Amarantis) om zo maar eens twee recente voorbeelden te noemen. En dit zullen zeker niet de laatsten zijn. In de media verschijnen vrijwel wekelijks voorbeelden die onder schaamteloos leiderschap te schikken zijn.
Binnen de krijgsmacht zijn inderdaad wel ''alpha-mannetjes'' te vinden. Dat wil overigens niet zeggen dat ze leiderschap niet begrepen hebben. Ik citeer uit ''Leiderschap onder vuur'' van Ridder Militaire Willems-orde, kapitein Marco Kroon: ''Zwakheden in leiderschap vul ik aan dankzij de kennis in mijn groep. Dit kan ik alleen doen door mij kwetsbaar op te stellen. Wanneer ik mijn zwakheden bij mijzelf erken en aan anderen kenbaar maak, ben ik in staat mijzelf te corrigeren.''

De krijgsmacht is sowieso geen gezonde, evenwichtige biotoop. Daar heb ik 14 maanden ervaring mee. In vredestijd misschien nog wel een beetje, maar in oorlogstijd niet.

Kijk maar naar de loopgraven tijdens de Eerste Wereldoorlog. De Britse staf liet zich niet zien in de buurt van de linies. Dat zou hun beslissingen maar beïnvloeden. Dus sneuvelden in enkele dagen tienduizenden Britse soldaten aan de Somme, omdat de staf zich weigerde te verdiepen in de werkelijke, gewijzigde omstandigheden.

Het Britse tankbataljon hield tijdens de slag om Passchendaele kaarten bij van het gebied en stuurde die dagelijks naar het opperbevel. Blauw betekende moeras, modder of water op deze 'swamp maps'. Op bepaald moment bestreek het blauw bijna de gehele kaart. Uiteindelijk kreeg het tankbataljon het dringende verzoek van het opperbevel om die kaarten niet meer te sturen. Het was een werkelijkheid die niet paste binnen hun denken.

Het is natuurlijk een beetje een zijsprong, maar ik zie wel overeenkomsten.

Geachte heer Binnekamp,
Uw betoog betreft "een klimaat (...) waarin bovenstaand wangedrag ruimte krijgt." Met "wangedrag" doelt U op "overspel, seksuele intimidatie, fraude en/of slecht leiderschap." In het betrokken Volkskrant-artikel van 28 november j.l. wordt er op gewezen, dat in de Verenigde Staten overspel in de krijgsmacht strafbaar is, zulks in tegenstelling tot andere landen. Onder die andere landen valt, v.z.v. ik weet, ook Nederland. Niet duidelijk is waarom U - in een betoog dat de situatie in Nederland lijkt te betreffen - overspel niettemin, samen met bedreiging en bedrog, als 'wangedrag' etiketteert.

Geachte heer Gutter,

U heeft volkomen gelijk, overspel is in Nederland niet strafbaar. Het brengt ''slechts'' een veiligheidsrisico met zich mee in die zin dat een militair vanwege overspel chantabel zou kunnen zijn. Het was niet mijn bedoeling om overspel daarmee onder wangedrag te etiketteren.

Geachte heer Binnekamp,

Dank voor Uw reactie. Als er een kans op chantage is, dan is die in Nederland in elk geval aanzienlijk geringer dan in streken waar overspel strafbaar is gesteld.

Misschien dat het in een puriteins land als Amerika nog eerder mis gaat. Hoe harder iemand tekeer gaat over morele waarden, des te groter de kans dat hij of zij zelf over de schreef gaat.

Stellingen in het kader van deze discussie, die mijn reactie van 3 december over irrationele en onbewuste processen nader toelichten:

[1] De teleurstelling over schaamteloos leiderschap kan niet worden losgezien van een te hoog gespannen verwachtingspatroon over leiderschap. Zo van: "we weten veel over wat goed leiderschap behelst, en toch zien we in de praktijk nog steeds zovaak vormen van leidersgedrag die we juist ook in het licht van al onze kennis over goed leiderschap niet wenselijk achten.
Bovenstaande column en discussie zijn hiervan een voorbeeld.

[2] Dit te hoog gespannen verwachtingspatroon over leiderschap kan op zijn beurt niet worden losgezien van een te positief mensbeeld. Zijnde het humanistisch-liberale mensbeeld waarin de meerderheid van ons (onbewust) gelooft en dat in essentie uitgaat van of gelooft in de vervolmaakbaarheid van de mens.

[3] Wie dit positieve mensbeeld inruilt voor een meer kritisch mensbeeld dat er bewust van uitgaat (of gelooft) dat de mens 'ziende-blind' is, hoeft niet langer verbaasd en primair teleurgesteld of gechockeerd te raken over wat hij ziet. Sterker nog, er ontstaat dan zelfs ruimte voor mildheid.
Immers het wordt dan mogelijk, zinvol en inspirerend om 'ziend-blinde' leiders en medemensen te wijzen op de mogelijkheid om te werken aan bewustzijnsontwikkeling.
De 'ziend-blinde' mens die daarvoor voelt, kan hier uiteraard alleen zelf aan werken, maar wellicht is er ook een inspirerende mogelijkheid om hem daarbij te helpen. Dat kan indien gewenst ook helemaal zonder leidinggevers.

[4] In de huidige tijdgeest kunnen bovenstaande stellingen in hun samenhang een zinvolle (slot)conclusie zijn van de vele discussies over schaamteloos - of zoals het door Willem Mastenbroek ook wel is genoemd - hufterig leiderschap.

Ofwel, laten we gaan werken aan bewustzijnsontwikkeling en onze ergernis en frustraties over schaamteloos en hufterig leiderschap welbewust en op een genoeglijke wijze overstijgen.

Beste Lex,

Hartelijk dank voor je uitgebreide reactie. Los van een humanistisch-liberaal danwel een meer kritisch mensbeeld, denk ik dat ook leiderschap begint bij bewustzijnsontwikkeling. In mijn trainingen aan junior leaders staan we uitgebreid stil bij de man of vrouw zelf. Mijn uitgangspunt is dat leiderschap begint bij jezelf (persoonlijk leiderschap). Ik word hierbij geïnspireerd door het werk van Steven Covey: "ontdek je eigen stem, draag deze uit en help ook anderen hun eigen stem te ontdekken en deze uit te dragen. Dit maakt dat je het beste in jezelf naar boven haalt en zo de meeste creativiteit, kracht en resultaten boekt. Dit geldt voor mensen persoonlijk, maar ook voor de creativiteit en resultaten in organisaties."
Ik moedig leiders dan ook aan tot het schrijven van een persoonlijk statuut. Een goed persoonlijk statuut schrijf je niet op een regenachtige namiddag, dat kost meer tijd. En periodiek zul je hierin aanpassingen maken, dat houd je statuut levend. Het draagt er aan bij dat je op een meer rationele en bewuste manier keuzes gaat maken in je leven. Mijn toch wat meer humanistisch-liberale mensbeeld kan zich nauwelijks voorstellen dat iemand hier bijvoorbeeld in zou schrijven dat zijn streven is rijkdom of macht te verwerven over de rug van anderen. Of zijn salaris aan te vullen door creatief met declaraties om te gaan, om zo maar eens enkele voorbeelden te gebruiken. Toch gebeurt dit laatste vrij frequent. M.i. omdat degene(n) die het betreffen niet of nooit nagedacht hebben wat hun bijdrage aan deze wereld zou moeten zijn. Hoe wil je straks herinnerd worden? Als een graaier die slecht uit was op eigen gewin of als iemand die iets wezenlijks heeft nagelaten aan deze wereld?

Hallo Rijk,

Geloof het of niet, maar ik ken de aantrekkingskracht van wat jij zegt n.a.v. mijn 'stellingen' (die uiteraard bedoeld zijn om discussie te ontlokken en niet om een eenduidig kenbare waarheid voor eens en voor altijd vast te pinnen).
Sterker nog, lang heb ik in dezelfde hoofdlijnen gedacht, en ook vanuit een humanistisch-liberaal mens- en wereldbeeld.

Toch kom ik met deze lijn van denken waarin steeds meer mensen - en inmiddels zelfs een dominante meerderheid van de mensen - 'geloven', niet meer gedraaid. Hierbij heb ik de volgende reflectieve gedachten:

[1] Er is in de huidige maatschappij op steeds meer plaatsen sprake van een zodanig hardnekkige en onmiskenbaar egocentrische schaamteloosheid en hufterigheid, dat we onder ogen moeten durven zien dat deze waarschijnlijk niet meer in goede banen kan worden geleid vanuit het dominante westerse humanistisch-liberale mens- en wereldbeeld, maar juist het gevolg is van een karikaturale vervorming daarvan.
Een karikatuur in de zin van teveel van het goede. Zoiets als: 'Ik - De Mens - wil, Ik - De Mens - kan, dus
Ik - De Mens - ben verantwoordelijk voor en bepaal, doe en realiseer wat goed is'. Een onmiskenbare vervorming van het evenwichtiger geformuleerde humanistische adagium: "Het leven op zich is niet zinvol, maar als mens kun je er een eigen zinvolle invulling aan geven".

[2] De weg van wezenlijke bewustzijnsontwikkeling naar het "persoonlijke leiderschap" dat jij voorstelt, vraagt ongetwijfeld om zoiets als het "ontdekken van je eigen stem", zoals Covey het verwoordt, maar dat is zeker geen risicoloze weg vol avontuur en inspirerende successen, die past binnen de conventionele opvattingen over een uitdagende en succesvolle loopbaanontwikkeling en een veilige maatschappelijke positie.
Het goedbedoelde aanzetten van mensen daartoe, zou daarom weleens onwillkeurig kunnen neerkomen op het mensen op het verkeerde been zetten ('blijf gewoon in jezelf geloven') en/of een rad voor ogen draaien ('maatschappelijk succes verzekerd').

Het naïeve optimisme dat in de huidige tijd van alsmaar toenemende bestuurlijke chaos en wanorde nog volhardt te geloven in de combinatie van succesvolle maatschappelijke carrières en de authentieke ontdekkingen van "eigen stemmen", is een maakbaarheidsoptimisme dat - vanuit een ongetwijfeld ooit gezonde en krachtige conditie - nu steeds duidelijker tegen zijn begrenzingen aanloopt en lijkt door te schieten in een ongezonde karikatuur van zichzelf. Een karikatuur waarin een chaotische pluriformiteit en een ongebreideld narcisme gemakkelijk hand in hand kunnen gaan en veel schade aanrichten.

Inderdaad, want uiteraard leeft geen 'schaamteloze' of 'hufterige' bewust vanuit de authentieke overtuiging dat hij op aarde is om te willen, te kunnen en verantwoordelijk te zijn voor wat slecht is, om vervolgens te bepalen, te doen en te realiseren wat slecht is.

Met vriendelijke groet.

Beste Lex,

Wanneer je het humanistisch-liberaal en het kritische mensbeeld als twee polariteiten beschouwt kunnen we er m.i. van uitgaan dat daar nog een wereld aan beschouwingen tussen ligt.

Ik zal de laatste zijn om te ontkennen dat ik niet af en toe ernstig twijfel. De schaamteloosheid en hufterigheid lijken inderdaad hoogtij te vieren en dat zorgt voor twijfel omtrent het mens- en wereldbeeld. Ik blijf toch een optimist want als je er oog voor hebt zijn er ook pareltjes te zien. Alleen doen die het kennelijk niet zo goed in de media en ook de media beïnvloedt op deze wijze ons mens- en wereldbeeld, maar dat terzijde.

Zeker, het ontdekken van je eigen innerlijke stem is geen risicoloze onderneming. Je zou maar zo kunnen ontdekken dat je ten diepste iets heel anders wilt dan je nu aan het doen bent. So what? Ik kom als coach te vaak mensen tegen die ver van zichzelf zijn geraakt en op enig moment in hun privé, danwel werk vastgelopen zijn. Daarmee is het voorbij gaan aan je eigen stem dus ook niet zonder risico.

Natuurlijk is het realisme dat voorop dient te staan. Het is niet iedereen gegeven afstand te nemen van huis en haard en met een rugzak de weide wereld in te trekken om daar "jezelf" terug te vinden. Er is echter veel ruimte tussen wat jij noemt naïef optimisme en het optimisme wat ik probeer voorop te stellen.

Ja, ik geloof dat we vanuit onze authenticiteit het krachtigst zijn. En dat geldt m.n. ook voor leiders. Dat is in ieder geval wat ik waarneem. In een eerdere column "De kracht van authenticiteit" heb ik geprobeerd dat uit te leggen.

Lex, ik geloof dat je lange tijd van uit het humanistisch-liberale mens- en wereldbeeld gedacht hebt. Ik geloof ook, omdat we m.i. geen van beiden ons op de uitersten van de polariteiten bevinden, dat onze kijk op de mens en wereld niet eens zo veel verschilt.

Met dank voor de discussie en met vriendelijk groet.

Beste Rijk,

Het lijkt erop dat wij elkaar in essentie kunnen vinden in de gedachte dat het inspirerend en zinvol is om (samen) te werken met mensen die gaan voor hun integriteits- en bewustzijnsontwikkeling, mits niet vanuit het impliciete of vanzelfsprekende perspectief dat de continuïteit of ontwikkeling van hun loopbaan of de organisatie waarvoor zij werken, daarmee gediend is.

Het genoegen in deze discussie is wederzijds. Dank je.

Beste Rijk, Lex, Peter, Cor, Albert,

Dank aan allen voor deze wezenlijke, rijke discussie, in het streven het landschap voor leiderschapsontwikkeling meer vorm en inhoud te geven, van schaamteloos naar zuiver..

Reden voor mij om in de pen te klimmen is dat er één allesomvattend aspect ontbreekt in de dialoog over bewustzijnsontwikkeling. Het luisteren naar de innerlijke stem als gevolg van deze bewustzijnsontwikkeling, is straks voor iedereen een voldongen feit: there's no escaping..

Er is een onomkeerbaar proces in de natuur gaande, dat vereist dat iedereen zich naar zijn eigen oorspronkelijke natuur gaat gedragen. Dit proces nadert zijn apotheose aan het eind van dit jaar. Niemand op deze aardbol kan ontsnappen aan die veranderende energie..

Daarmee is het niet de vraag of je gaat luisteren naar je innerlijke stem, maar wanneer je dat gaat doen. Natuurlijk, ik ben realist. Ieder mens heeft de keuze zich hiervoor open te stellen. De keuze om dit niet te doen is kiezen voor de dood in plaats van voor het leven..


Vriendelijke groet,

Bas van Buuren

Hallo Bas,

Het lijkt mij inderdaad van belang en in wezen ook onvermijdelijk dat steeds meer mensen 'bewust gaan werken aan bewustzijnsontwikkeling'. Zeg maar, teneinde het egocentrisme te overstijgen en zoals jij het zegt te kiezen voor het leven.

Wat me niet duidelijk is, is dat dit proces zijn apotheose aan het einde van dit jaar nadert, en wat wij ons daarbij mogen voorstellen. Kun jij daar iets over zeggen?

Met vriendelijke groet

Beste Lex,

Onderstaand vind je een interessante website waarop je veel informatie kunt vinden over de ontwikkeling van het bewustzijn die aan het eind van dit jaar 'energetisch' zijn beslag krijgt. De stand van een aantal hemellichamen verandert ten opzichte van de aarde, waardoor wij rechtstreeks en veel intenser bloot gesteld worden aan het vacuüm, de bron of God. Men spreekt erover vanuit natuurkundig of religieus perspectief, echter in essentie praten we over hetzelfde fenomeen. Natuurkunde en religie versmelten in elkaar. Het gevolg hiervan is dat ieder van ons gedwongen wordt te gaan leven naar zijn of haar oorspronkelijke natuur. Die natuur is er één van liefde, vanuit de werkelijkheid dat wij als mensen allemaal met elkaar verbonden zijn én met de natuur verbonden zijn. We hebben dus ook te luisteren naar die natuur en in harmonie daarmee te leven:

http://www.1320em.nl/webpaginas/2012.htm

Vanuit geologisch perspectief is een prachtig boek verschenen van Peter Westbroek:

http://www.uitgeverijbalans.nl/web/Artikel/Nieuw-wereldbeeld-in-De-ontdekking-van-de-aarde.htm

Een gevolg van de ontwikkeling van het bewustzijn in een ieder van ons is dat we een scherper beeld krijgen van wat goed is en wat niet, en vanuit ons bewustzijn meer leiderschap ontwikkelen om veranderingen in onze omgeving door te voeren. Die veranderingen zijn nodig om onze oude wereld om te bouwen naar de nieuwe wereld. Meer weten over je innerlijke kracht en het potentieel, waarmee je bent geboren:

http://www.1320em.nl/webpaginas_kinkaart/kinkaart_formulier.asp

of een andere methode:

http://www.retro-fit.nl/rf_levensbestemming.php


Vriendelijke groet,

Bas van Buuren

Beste Peter, Lex, Albert, Cor en Bas,

Dank jullie voor de gevoerde discussie en jullie bijdragen. Mooi om te lezen hoe een column met als titel "Schaamteloos Leiderschap" van inbreng op gedrags- tot inbreng op spiritueel niveau kan groeien.

Met vriendelijke groet,
Rijk Binnekamp