'Zullie zijn allemaal hetzelfde' (wij-zij-denken op de werkvloer)

Mensen hebben niet alleen iets met roddelen; ze hebben ook een aangeboren achterdocht ten aanzien van buitenstaanders. Aangeboren betekent dat het in je brein zit, en volgens neuropsycholoog Daniel Levitin is dit ook zo. Hij heeft het over het in-group/out-group-denken. Een voorbeeld hiervan.

Laatst sprak ik een Rotterdammer die zei dat er geen Rotterdammer hetzelfde is. Nergens zo veel verschillen als tussen ‘zijn’ Rotterdammers. Niet veel later in het gesprek zei hij dat mensen uit ‘020 een pot nat’ waren. Kort samengevat: hij zag wel de nuances in de groep waar hij toe behoorde, maar niet die van de Amsterdammers. Dit is wat je in-group/out-group-denken noemt.

Mensen uit onze eigen groep kennen we beter, dus zien we de verschillen ook beter. Dat het ook gewoon in ons brein zit om dit onderscheid te maken, weten de meesten waarschijnlijk niet. Wanneer we aan dingen denken die tot onszelf of onze eigen groep behoren begint de zogenaamde ‘mediale prefrontale cortex’ zich er mee te bemoeien.

Nu moeten we af van het idee: het zit in onze hersenen dus er valt niets aan te doen. Integendeel: we kunnen ons ontwikkelen en in dit geval kan dat ook. Wij-zij-denken, de basis van veel ellende in de wereld, versterkt als je alleen omgaat met mensen uit je eigen groep en wanneer je geen contact maakt met andere groepen.

Bij diversiteit is dit een bijzonder belangrijk gegeven. Of het nu om mannen of vrouwen gaat, om mensen met of zonder migrantenachtergrond, om gay of hetero; wij-zij denken leidt tot verkeerde ideeen over anderen. Achterdocht verdwijnt door een open mind ten aanzien van andere groepen en het contact daarmee. Dan ga je ook nuanceren.

Als ik iemand nu ongenuanceerd over anderen hoor praten, dan weet ik dat hij nog geen moeite heeft gedaan zich in die ander te verdiepen en dat betekent tevens dat zijn oordeel niet betrouwbaar is. Dit geldt natuurlijk ook in organisaties, waarin leiders en managers eerder het advies van een bekende volgen, dan dat van een onbekende.

Het doorbreken van in-group/out-group-denken (wij-zij-denken) is nuttig. Het levert je op dat je kwaliteiten in andere groepen ontdekt die je in je eigen omgeving mist. En verder verbetert het de samenwerking. Maar je moet er wel wat voor doen. Je biologische neiging om wantrouwend te zijn ten opzichte van mensen van de andere groep moet je aanpakken. En contact maken met mensen uit andere groepen. Niet lekker veilig alleen maar in je eigen groepje blijven hangen.

Dat bevordert de diversiteit niet. En daardoor profiteer je vervolgens ook niet van de voordelen van diversiteit.

Trainer, spreker en executive coach Bert Overbeek schreef onlangs het boek ‘Diversiteit'. Het boek eindigde op nummer 3 in de Managementboek top 100. Zijn website is www.pitchersupport.jimdo.com. Je bereikt hem via pitcher.support@hetnet.nl.