Waarom zijn mensen zo woedend op Sylvana???

Het is opmerkelijk hoe irrationeel zich de collectieve woede in dit land op Sylvana Simons heeft gericht. In een poging om haar het zwijgen op te leggen ontvangt ze haatmails, wordt ze ‘hysterisch’ genoemd en is ze de target van allerlei mensen die hun toevlucht nemen tot iets dat ze humor noemen. In humor moet alles mogen. Een racistisch grapje ook. En waar dat toe kan leiden, zagen we de afgelopen tijd rond Sylvana. Laat me daar als blanke Nederlandse man nu eens wat van zeggen.

Waarom zijn mensen zo woedend op Sylvana Simons? Omdat ze de talking drum is van iets dat wij, blanke Nederlanders, liever niet horen. Zo simpel is het. Wij willen niet horen dat er een groep mensen is die zich gekwetst voelt door zwarte piet. Zwarte piet hoort bij sinterklaas en daar moeten mensen met hun poten vanaf blijven. Dat is de gedachte. En wie er toch aan zit, moet niet zo zeuren, of erger: moet het zwijgen opgelegd worden. Want zo democratisch zijn we intussen, dat we vinden dat mensen het zwijgen moet worden opgelegd. Eventueel met bedreigingen.

Daarachter ligt een gedachte die je veel hoort uiten wanneer sommige blanke Nederlanders onder elkaar zijn: ‘ze’ moeten zich gewoon aanpassen net als ieder ander’. En sinterklaas is zo’n nationale traditie waar ‘ze’ van af moeten blijven. Daarbij wordt voortdurend benadrukt dat het om een kinderfeest gaat. ‘Dat kan je onze kleine kinderen toch niet aan doen’. Ondanks dat intussen gebleken is dat kinderen het echt niet uit maakt of die piet zwart is of zijn gezicht met roet besmeurt.

De houding van veel mensen, waarvan de voorouders al generaties lang in Nederland wonen, is: ze mogen hier wel wonen, maar het zijn gasten en zo dienen ze zich ook te gedragen. Dat is iets waaraan Sylvana Simons met haar opstelling raakt en ze heeft gelijk dat ze dat ter discussie stelt, want het is onzin. Dat ze fel is in de discussie, bevalt heel veel Nederlanders (gekleurd en blank) evenmin.

Eeuwenlang, zo redeneert men, gaan we hier al om met elkaar op basis van verdraagzaamheid, vanwege de talloze verschillen in levensbeschouwing, dus je spreekt je niet al te expliciet uit. Je mag een mening hebben en uiten maar je mag niet drammerig worden; omdat je dan geen ruimte geeft voor de humor die we toepassen wanneer een discussie te heftig wordt. En Sylvana geeft zich niet zomaar gewonnen.

Zo wordt ze het symbool van een zwarte vrouw die opstaat in een land dat beweert dat ze een mening mag hebben en uiten, maar dat gevaarlijk agressieve onderstromen blijkt te hebben als ze dat ook werkelijk doet. Sommige mensen willen haar het zwijgen opleggen, en dat doen ze met dreigementen. Zij mogen hun mening wel uiten, maar Sylvana niet. Want zij legt de vinger op een paar duistere kanten van onze samenleving. Racisme, onderdrukking en ongelijkheid. Die maakt ze zichtbaar.

Ze zegt in het gesprek met een blanke Nederlander, zag ik op internet: we delen een geschiedenis, maar jouw geschiedenis wordt wel beschreven, en die van mij niet. Nederland moffelt graag zijn akelige kanten weg, weet ik als blanke Nederlander. Zitten daar dan veel verschillen in? Ja. Daar zitten veel verschillen in. Wij, de blanke Nederlanders hebben zich in Suriname, net als in Indonesie, niet best gedragen, en veel Surinamers kennen de verhalen nog uit persoonlijke overlevering van hun opa’s en oma’s of vaders en moeders. Slaven zijn er doodgeranseld en schandelijk onrechtvaardig behandeld. Dat staat niet in onze geschiedenisboeken.

Als je daar iets van zegt, word je –ook als blanke- in haatmails een landverrader genoemd en met NSB’ers vergeleken. Als iets echter onzin is, is het dat. Een sterke natie bedekt zijn fouten en misdaden niet. Die gaan dat niet stiekem wegmoffelen onder een tapijt, het negeren of verzwijgen, maar komen er eerlijk voor uit dat het niet klopt. En dat Nederlanders, net als ieder ander volk, tot misdaden in staat zijn die het daglicht niet verdragen.

Wat ik vooral mis, is dat we proberen elkaar te begrijpen. De toekomstige Nederlandse samenleving zal een melting pot zijn van nationaliteiten en etnische verscheidenheid. Er zullen gekleurde er zullen blanke mensen zijn. In plaats van het accent te liggen op de verschillen kunnen we beter elkaar opzoeken en naar elkaar luisteren. En kijken hoe we elkaar verder kunnen helpen. En tot samenwerking kunnen komen, want dat komt ons land ten goede. We moeten de handen ineenslaan, niet ontkennen wat ooit is gebeurd en proberen te begrijpen wat de ander doormaakt.

Zwarte piet is daarbij een ingewikkeld symbool. Voor veel Nederlanders een onschuldig fenomeen, maar voor Afrikanen en Surinamers ligt dat anders. Die zien een blanke baas en zwarte knechten. En dat lijkt voor hen verdacht veel op machtsverhoudingen uit de slaventijd. Zo diep moet je volgens de voorstanders niet gaan, maar tot en met de Verenigde Naties toe ziet men dat anders.

Je wilt als Nederlanders toch in elk geval de schijn vermijden van racisme? Wat is er toch tegen om de zwarte piet in een roetpiet te veranderen? Onze kinderen vinden dat helemaal niet erg. Waarom zijn we ineens zo koppig en vasthoudend, terwijl het anderen kwetst? Omdat we het zat zijn, schreef iemand, om altijd maar dat gezeur over racisme en discriminatie aan te horen. Dat is echter makkelijk praten als je blank bent in een grotendeels blanke samenleving. En verder: hoezo ‘altijd maar dat gezeur over racisme’? Wat hebben wij daar in Nederland dan voor last van?

Ik hou van Nederlanders en niet-Nederlanders, van Nederlanders met Nederlandse voorouders en van Nederlanders met niet-Nederlandse voorouders. Maar ik vind het schijnheilig om net te doen alsof we heilige boontjes zijn. Nederland heeft in het verleden een bloedspoor getrokken door de geschiedenis van Surinamers, Indonesiers en Zuid-Afrikanen. Dat ruiterlijk bekennen is eerlijk. Eerlijker dan die ergernis aan een zwarte vrouw die die dingen openlijk  benoemt.  Of je het nu eens bent met haar of niet: dat recht heeft ze, en als jij vindt van niet moet je jezelf onder de loep nemen. Want hoe democratisch ben je dan zelf? En hoe zit het met je idee over vrije meningsuiting?