Testosteronmanagement in de top; houdt dat vrouwen tegen?

Regelmatig hoor je de vraag waarom er zo weinig vrouwen aan de top werkzaam zijn. Zou dat kunnen komen doordat onze organisatiecontexten nog steeds te veel worden gedomineerd door oorspronkelijk mannelijke structuren? De competitieve sfeer in de top van bedrijven past goed bij het mannelijke hormoon testosteron. Mannen hebben bovendien minder zorghormonen dan vrouwen. Is het in de top allemaal niet te veel gericht op beheersing, ja, onderdrukking van ‘zachte’ emoties, op een vermogen tot mededogenloosheid en op een gebrek aan zorg voor de medemens?

Een voorbeeld van dit ‘testosteronmanagement’ vond ik in een oude NRC. Topman Olaf Swantee betoonde zich daar een echte testosteronman. Het begon al met de kop: ‘Wij zijn de nieuwe wereld, de winnaars’. Swantee is verslaafd aan sporten (‘Als ik het niet doe word ik gek’), kan nauwelijks stilzitten en is altijd aan het werk (‘Vandaag iets meer stress dan normaal’). Swantee ontsloeg op de eerste dag van zijn nieuwe job alle topmanagers en veranderde de naam van het bedrijf.

Op de vraag van de interviewster of bedrijven het karakter van de topman weerspiegelen, antwoordt hij bevestigend: ‘Ja, ja, mijn bedrijf is ook snel en ongeduldig en heel ambitieus.’ Het beeld ontstaat van een onrustige, ambitieuze, meedogenloze en daadkrachtige manager. Heel veel mensen vinden dat aantrekkelijk, maar of het nou goed leiderschap is, daarover kun je ernstig twijfelen als je de Harvard Top 50 van managementboeken raadpleegt. Die laten voor een topmanager een combinatie zien van eigenschappen, waarvan de eigenschappen van Swantee de helft vormen. Daadkracht dient namelijk volgens de deskundigen vergezeld te gaan van menselijkheid, en al je topmanagers ontslaan op dag één toont daar weinig blijk van. Hoeveel gezinnen ondervinden daarvan de gevolgen? Maar daar zitten testosteronmanagers  niet zo mee.

Ik ben niet de enige die moppert op machomanagement. Een week na het interview met Swantee had NRC een interview met een vrouwelijke CEO, Ineke Bussemaker. Zij bestuurt de grootste bank van Tanzania. Ze verbaast zich hardop dat ‘dit zo’n machowereld is. Met mannen die in het openbaar vreselijk seksistische grappen maken, ook als er vrouwen bij zijn.

Ik ken talloze verhalen van mensen die in de top werkzaam waren, er toen uit “verwijderd” werden en nooit meer iets vernamen van collega’s met wie ze jaren hartelijk hadden samengewerkt.’ Dit type antisociaal gedrag zal je na lezing van dit boek gemakkelijk associëren met een bepaald soort mannelijkheid. Bussemaker stelt er mooie dingen tegenover. Het lijkt te kloppen wat men over vijftigplusvrouwen zegt: het zijn de beste leidinggevenden.

Dit is een fragment uit het top 10-boek 'Mannen en/of vrouwen' van  trainer, coach en schrijver Bert Overbeek. Het boek is overal te bestellen. Bert is bereikbaar via pitcher.support@hetnet.nl