Meditatie als ziekteverzuimpreventie?

Er gebeurt van alles op de werkvloer. En diversiteit is een thema, dat daar vaak nog te weinig aan bod komt. In praktische zin dan. Er zijn talloze vormen van diversiteit. Sekseverschillen, verschillen in nationaliteit, maar ook de vaak vergeten diversiteit in levensbeschouwingen en spiritualiteit. Terwijl juist die verschillen heel bepalend zijn voor de manier waarop mensen samenwerken.

Op dit moment leggen mijn uitgever en ik de hand aan het boek 'Goden en goeroes', dat tegen november en december zal verschijnen. Dit behandelt spiritualiteit op de werkvloer, ook voor managers die niets met spiritualiteit hebben. Een fragment. 

'Eén van de belangrijkste waarden in de organisaties van vandaag de dag is zelfreflectie, maar ik spreek liever van zelfinzicht. De Amerikaanse gedragswetenschapper Jennifer Lyke, meldde Kennislink 10 jaar geleden, maakt een onderscheid tussen zelfinzicht en zelfreflectie. Zelfinzicht kan ontstaan in een moment, en zelfreflectie is vaak het gevolg van langdurig nadenken over jezelf. Dat, zo ontdekte zij in 2008 (en 10 jaar eerder de psycholoog Watson), maakt niet gelukkig, en de vraag is of het daadwerkelijk meer oplevert dan het moment van inzicht afwachten.

Zelfreflectie als kwaliteit wordt echter zo hoog aangeslagen dat het een indicatie wordt geacht voor de ontwikkelbaarheid van medewerkers. Cursuscentra bieden talloze cursussen aan om het te leren. Mensen die moeite hebben om op hun gedrag te reflecteren passen slecht in organisaties die om flexibiliteit vragen. Gedragsveranderingen vereisen het vermogen om een beeld te vormen van het eigen gedrag in een bepaalde context. Wanneer dit niet lukt, ontstaat frustratie, en soms ook weerstand tegen een verandering die erg moeilijk om te buigen is. We weten nu dat dit ook kan ontstaan door te lang op zichzelf te reflecteren. Zelfreflectie hoeft niet verkeerd te zijn, wel de manier waarop dit gebeurt.

Wanneer mensen mediteren, is het belangrijk om zich te concentreren op het hier en nu. Dit onderbreekt het eindeloos doorpiekeren over hoe de dingen bij jezelf werken, en maakt ruimte voor plotselinge inzichten. Ik zal in dit boek het begrip zelfinzicht opnemen in het woord ‘zelfreflectie’. Wanneer ik het over zelfinzicht heb, spreek ik over zelfreflectie.

Er is regelmatig onderzoek gedaan naar de effecten van meditatie. In 2017 deed de Coventry University dit bijvoorbeeld met de Nijmeegse Radboud Universiteit. Het onderzoek van de universiteiten bracht 18 studies samen die werden uitgevoerd over een periode van 11 jaar. In het totaal zijn zo’n 846 deelnemers onderzocht. Er werd gekeken naar genen die eiwitten produceren en zo het immuunsysteem beïnvloeden. Het bleek dat de productie van het eiwit cytokine daalde, daar waar dit bij stress stijgt. Het eiwit kan op lange termijn kanker en psychiatrische problemen veroorzaken. Yoga en mindfulness doen hier dus goede dingen, lijkt het. Helemaal bewezen is het overigens niet, stelden een aantal andere wetenschappers een half jaar na het onderzoek van de universiteiten van Nijmegen en Coventry. Deze wetenschappers hadden echter wel een positief gevoel over mindfulness, meditatie en yoga. Er lijkt een effect, maar media doen er lyrischer over dan wetenschappelijk aangetoond kan worden. Hoe dan ook: zelfinzicht en meditatie verbeteren de houding van een medewerker, en mogelijk ook zijn gezondheid.'

Bert Overbeek is als trainer, coach en interim-manager altijd op zoek naar zaken die een sterke invloed hebben op de werkvloer, maar niet als zodanig erkend worden. Dit doet hij met veel praktische ervaring in meer dan 50 bekende organisaties. Boekingen: pitcher.support@hetnet.nl