Is kwetsbaarheid krachtig en sexy genoeg (in business)?

Waarom jokkebrokken kamerleden, maar ook teamleden, over hun liefdesaffaire? Waarom verzuchten CEO’s zelden dat ze het ook even niet weten? Waarom riep een hardwerkende vrouwelijke collega onlangs niet dat ze het helemaal niet meer zag zitten, na twee nachten wakker te hebben gelegen van het werk, zoals haar man mij vertelde? En waarom profileren wij ons in vergaderingen, waardoor die soms nodeloos lang duren?

Kwetsbaarheid is een kracht, hoor je vaak, maar onszelf in de praktijk kwetsbaar tonen is niet gemakkelijk. Momenteel schrijf ik een boek over spiritualiteit en management, en wat daar opvalt is dat heel wat mensen in organisaties ‘iets’ hebben met spiritualiteit, maar daarover niet openlijk durven spreken, bang als ze zijn om niet serieus genomen te worden. Gelukkig verandert er wel iets. In de nieuwe bedrijfsculturen, die van de exponentiële organisaties, worden bijvoorbeeld de fouten gevierd, die medewerkers maken. Dit leidt tot een cultuur waarin mensen hun vergissingen delen, en dat is een kwetsbaar proces. In organisaties hoor je helaas veel te vaak de succesverhalen. En ik maak het nog steeds mee dat mensen die mij als coach in huren, dit verborgen willen houden voor collega’s.

En af en toe valt er dan iemand door de mand. Iemand die zijn natuurdriften en impulsen een keer moeilijk onder controle heeft kunnen houden. Die zich altijd als onberispelijk bestuurder heeft gedragen, maar dat moeilijk vindt en plotseling uit de band springt. En dan regent het oordelen uit de monden van de Familie Fatsoen.

Kingsley Amis heeft dit fenomeen in ‘Lucky Jim’ ooit beschreven. Daar ging het om de eerste hoogopgeleide generatie uit de arbeidersklasse. Die mannen en vrouwen hadden zich te conformeren aan een upper class wereld, maar vervielen af en toe tot de toenmalige mores van de arbeidersklasse. Ik ken het uit eigen ervaring via mijn vader.

Iets dergelijks zien we met kwetsbaarheid. Het lijkt er wel eens op dat we in organisaties onkwetsbaarheid en gehaaidheid moeten uitstralen. Boeken als ‘Hoe word ik een rat?’ doen het dan goed. Maar wat schieten we op met al die mannen en vrouwen die onkwetsbaar lopen te doen? Wat heeft een organisatie aan hun blufpoker?

Nog altijd kiezen we in sollicitatieprocedures voor mensen die met een onrealistisch zelfbeeld zelfverzekerdheid uitstralen, ten koste van realisten die wat contemplatief aarzelen als ze gevraagd wordt als ze dit of dat menen te kunnen. Kwetsbaarheid, hoe zeer iedereen ook roept dat het zo mooi en nuttig is, is kennelijk nog altijd niet sexy genoeg. En dat is jammer.

Hopelijk gaan nieuwe stromingen en generaties in organisatieland het anders doen. Het begin is er al. Fouten vieren. Toegeven dat je er even doorheen zit. Help roepen, als je het niet alleen kan. Natuurlijk moeten we geen zeurculturen gaan ontwikkelen, waarin mensen gaan klagen bij ieder wissewasje dat hun pad kruist. En natuurlijk moet er gepresteerd worden. Maar we hoeven geen robots te worden. Ook niet in tijden van robotisering.

Dat gepolijste gedrag van macho- en machamanagers mag ons een veilig gevoel geven, echt veiligheid bieden doet het niet. Aan niemand. Het is een paradox. Onze oude hersendelen, die ons verbinden met de dierenwereld, zijn gevoelig voor sterk en onkwetsbaar gedrag, meestal op een onbewust niveau. Onze prefrontale cortex, een van de dingen die ons van dieren onderscheidt, weet beter, en ziet dat macho’s harder en onveiliger met mensen omgaan dan mensen die zich in de rijpheid van hun persoonlijkheid een volwassen professionaliteit eigen hebben gemaakt. Dergelijke mensen hebben er geen moeite mee om hun ontroering te tonen. Fouten vieren? Zeker. Maar er dan ook voor uitkomen!

Bert Overbeek is trainer, coach en MD-ontwikkelaar. Hij geeft lezingen over zijn boeken. Momenteel werkt hij aan het boek 'Spiritualiteit en werk' dat eind van dit jaar gaat uitkomen bij Futurouitgevers