Gaan die robots ons nou echt regeren straks?

Je hebt ze van tijd tot tijd. Hypes in de managementwereld. In de afgelopen jaar hebben we er wel een paar zien langskomen. Zo was daar na een zwerm van LEAN-consultants ineens de breinhype, het agile denken, vervolgens het woord ‘disruption’ en nu is er dan al weer enige tijd big data en de digitale revolutie. Je herkent dit soort hypes aan het feit dat bedrijven er ineens lezing na lezing over bestellen, dat de cursussen erover vol raken, en last but not least dat mensen de woorden die erbij horen voortdurend noemen.

Bij enig doorvragen blijkt dan vaak dat de als vernieuwend gepresenteerde hypes ingepast zijn in een oude manier van werken. Kort gezegd: er verandert niet veel; alleen de taal is ‘vernieuwd’. Mensen zijn, zo blijkt keer op keer in onderzoeken, gevoelig voor een goed verhaal, en zeker als dit enigszins met emotionele of gepassioneerde bombarie verteld wordt, dan zijn we er gevoelig voor. Hoger of lager opgeleid maakt dan niet uit.

Laatst zei een promovendus het nog: het gaat mij om de beleving. Of die beleving gevoed wordt met placebo’s of feiten maakt dan niet uit. Business is geen wetenschap, voegde hij er aan toe. Punt is dat dat laatste niet zo is. Organisaties streven voortdurend naar een zo objectief mogelijke meetbaarheid. Kritische opmerkingen zijn dan welkom.

Zeker als het gaat over onze toekomst. Er is een enorme informatiestroom. De robots komen, computers raken meer en meer verbonden, transacties lopen via internet, big data gaan een vlucht nemen, start ups verdrijven bestaande bedrijven en veranderen in exponentiele organisaties, winkels zullen steeds beter weten hoe ze je moeten bedienen, mensen zullen overvleugeld worden door intelligentere wezens, die ze zelf gecreeerd hebben. Er zijn al computers die net zo goed componeren als Bach, zichzelf het moeilijke spel Go aanleren en mensen verslaan en uiteindelijk zullen we steeds afhankelijker worden van augmenten reality, algoritmes en…wel, alles wat er verder komen gaat.

IT-mannen en –vrouwen zijn euforisch en wijzen vooral op een prachtige toekomst. Het wordt allemaal geweldig, en ja, dames en heren: het gaat gebeuren. Ze doen de ene voorspelling na de andere, en het is allemaal even positief. Niet gek,  want het legt IT’ ers geen windeieren. Maar gaat het allemaal zo’n vaart lopen?

Tja, dat weten we dus niet. Het is in ieder geval een verhaal dat tot onze verbeelding spreekt. Toekomst movies doen het altijd goed, net als Science Fiction. Veel verhalen over de toekomst lijken daarop, en onze managers zijn er gevoelig voor. Er zit zeker ook een flinke kern van waarheid in: de technische ontwikkeling zal onze wereld zeker veranderen. Maar of alle scenario’s kloppen, dat valt te bezien.

Zowel de positivo’s die denken dat de mensheid lekker kan gaan luieren terwijl de machines het werk doen, als de apocalytici die denken dat de mensheid geregeerd gaat worden door robots en computers (zoals in de Matt Damon- en Judie Fosterfilm Elysium) doen nog niet veel meer dan koffiedikkijken. Mensen als Steven van Belleghem, Michio Kaku, Andrew MacAffee en onze eigen Yuri van Geest voorspellen van alles. Dat doen ze op basis van de technische ontwikkelingen. Maar het blijft voorspellen. En er moet nog veel gebeuren voordat de richting van al de techniek duidelijk is.

Zal alles wat kan bijvoorbeeld gaan gebeuren? We zijn er intussen achter dat dat mooie internet ook nadelen heeft. Criminaliteit en privacywetgeving zijn volop in het geding. Ook geeft het internet een stem aan gevaarlijke extremisten en hebben we te maken met nepnieuws. Over dit soort nadelen hoor je de positivo’s nooit. En de negativo’s overdrijven het vaak.

Wat gaat er gebeuren straks? Hoe zal de wetgeving eruit gaan zien? Wat gaat er met de verdeling van geld gebeuren? Wat gaan we moreel wel en niet aanvaardbaar vinden? Vinden we het tot in lengte van dagen goed dat onze privacy geschonden wordt door techniek die ons beter kan inschatten dan onze partner? Wat gaat er gebeuren bij stroomuitval, of als het milieu iets geks gaat doen? En hoe zit het met onze veiligheid als terroristen over drones gaan beschikken met bommen?

En dan is er de vraag: is het nu eigenlijk wel een technologische revolutie? Ja, roept ondermeer Steven van Belleghem. Internet en de smartphone waren dat ook. Nee, roepen anderen. Het is gewoon een technologische ontwikkeling die veel minder impact op ons zal hebben dan nu wordt gedacht.

Hoe dan ook: het is zaak dat we in de politiek en in organisaties nu eindelijk eens goed gaan nadenken over de impact van de nieuwe technieken. Niet alleen maar innovatieclubjes (daar zijn er al veel van), maar ook slimme mensen die nadenken over de gevolgen voor ons dagelijkse priveleven. Hoe zorgen we ervoor dat we als mensheid goed overeind blijven in een veranderende wereld? Want een samenleving waarin we met zijn allen goed kunnen leven, in een gezond milieu, dan houdt de wereld gezond.

Organisaties en politiek hebben hier een belangrijke verantwoordelijkheid. Het wordt tijd dat ze die gaan oppakken. En uiteraard ben ik bereid om te helpen.

Bert Overbeek is trainer, coach, interim manager en schrijver. Hij is bovendien gespecialiseerd in het brein, big data en robots, diversiteit en intuïtie. Over het laatste onderwerp geeft hij lezingen en trainingen. Hij schreef drie top 10 managementboeken, waarvan ‘Het flitsbrein’ handelt over intuïtie en het brein.

www.pitchersupport.jimdo.com

pitcher.support@hetnet.nl