Acht valkuilen rondom Big Data!

Het digitale optimisme heeft veel invloed momenteel. Men spreekt van een revolutie en die valt ook moeilijk te ontkennen. Zoals wel vaker bij technologische groeisprongen leidt dat tot optimistische prognoses over de invloed van de technologie. Big data zullen ons intelligenter maken. Shoppen zal veel leuker worden. Bedrijven kunnen exponentieel groeien. De honger in de wereld zal verminderen. Kortom: alles wordt beter.

Maar er is ook angst. Worden we straks niet geregeerd door technologie? Ontstaan er niet grote verschillen tussen arm en rijk, zoals na de industriële revolutie? Zal de oorlogvoering niet veel gemener worden? Zullen terrorisen geen andere methoden kunnen aanwenden? Zullen de steden niet leger worden? Kortom: worden we er wel beter van, van al die digitale ontwikkelingen?

Elke technologische ontwikkeling heeft ook negatieve effecten gehad in het verleden, en dat zal nu niet anders zijn. En er zullen ook allerlei morele issues gaan spelen, die nu nog niet zijn te overzien. Afgezien van al deze dingen is het nu al van belang om wat kanttekeningen te plaatsen bij big data. In mijn boek ‘Het flitsbrein’ inventariseer ik 8 valkuilen die we tegenkomen bij onze omgang met big data.

1. Poor framing: mensen leggen het accent op de negatieve kant van gegevens. Framing speelt daarbij een rol. Zeg tegen mensen: ‘Er is 70% kans dat het mislukt’, dan is het effect anders dan ‘Er is 30% kans dat je het haalt. Hierdoor zal onze besluitvorming worden beïnvloed. Niet de gegevens zelf, maar de besluiten die we hierop baseren zijn van belang.
2. Recency effect: Mensen vertrouwen teveel op recente data. Maar die zijn niet altijd het best.
3. Primacy effect: Mensen vertrouwen teveel op data van lang geleden. Ook die zijn niet altijd het meest correct.
4. Lage waarschijnlijkheidsinschatting: We overschatten het bekende en zijn wat huiverig voor het nieuwe.
5. Overmoed: Als we iets graag willen, zullen we data zo interpreteren dat die in het voordeel van onze wensen uitvallen.
6. Koppig vasthouden aan een ingeslagen koers: Mensen laten een ingeslagen koers niet gemakkelijk los. Data die die koers bekritiseren worden dan genegeerd.
7. Association bias: Mensen laten oude methodes niet los. Iets dat ‘werkt’ wordt steeds weer toegepast, ook als uit data blijkt dat nieuwe methodes beter werken.
8. Groepsdenken: Teams zijn zo hecht dat ze niet meer kritisch op zichzelf zijn. Dit is lastig, want daardoor maken ze fouten zonder het zelf op te merken. In de behandeling van data, en bij de besluiten die men neemt, werkt dat door.

Dit zijn maar een paar valkuilen. Het geeft aan dat big data op zich niet zaligmakend zijn, maar vooral ook de wijze waarop we daarmee omgaan. Het is om deze reden dat ik vind dat wij ons goed bewust moeten zijn van deze valkuilen. Hierbij hebben we zowel onze intuïtie nodig, als ons denken. In ‘Het Flitsbrein’ geef ik aan hoe zoiets handig kan.

Gebruik je intuïtie bij het nemen van een besluit. Noteer dat besluit, maar kijk er vervolgens kritisch naar. Hiervoor heb ik een checklist ontwikkeld, die in mijn boek naar voren komt. Intuïtie is echt goed bruikbaar, maar we moeten er niet blind op vertrouwen; een echte valkuil van onze tijd: ‘Ik voel dit, dus het klopt, want mijn intuïtie laat me nooit in de steek’. De combinatie van intuïtie, kritisch denken en big data kan ons veel opleveren, maar we hebben ze allemaal nodig om besluiten te nemen. Pas dus op met overschatting van een van de drie. En leer, om negatieve effecten van het digitale optimisme te voorkomen, je intuïtie en je kritisch vermogen te verbeteren. Dan ben je sterker bestand tegen de uitdagingen van de toekomst.

Bert Overbeek schreef het top 10 boek 'Het Flitsbrein'. In de zomer zal hij een paar workshops geven over dit onderwerp. Ze zijn ook in company te bestellen. Je bereikt Bert via pitcher.support@hetnet.nl Zijn website: www.pitchersupport.jimdo.com