Als bestuurslid van het Netwerk Bedrijfsethiek nederland wil ik u hierbij vragen, of ik uw tekst kan plaatsen op onze website (www.bedrijfsethiek.nl).

Joop H.M. Remmé

Het dagelijks gebruik van de term 'integriteit' focussed op tekortkomingen m.b.t integerheid. Op deze manier kan het concept gedefinieerd worden als: 'deugdzaam', 'ongeschonden', 'onomkoopbaar'. Vanuit dat perspectief komt integriteit neer op het beschermen tegen overtredingen. Dat blijkt uit de kern van het artikel.

Echter, Integriteit, afgeleid van het Latijnse woord Integritas, betekend eveneens 'puurheid', 'eenheid', 'volledigheid'. Vanuit dit positieve perspectief komt integriteit tevens neer op het implementeren van goede 'gebruiken'.

Als men het 'integriteitsconcept' vanuit deze twee perspectieven benaderd is het compleet en wordt het beter bespreekbaar.

Opvallend is het te zien hoe de term integriteit in toenemende mate op de agenda komt van beleidsmakers, de media en uiteraard ook de advieskantoren die nieuw "brood" zien.

Is integriteit dan een containerbegrip of iets dat een beroep vereist op iets hogers, iets ongrijpbaars wat we nooit kunnen bereiken maar wel naar moeten streven, of iets dat we regels kunnen vervatten? Of heeft integriteit een parallel met kwaliteit? Bovendien wat betekent integer?

Wat betekent integriteit?

Integriteit komt wellicht van het Latijn intangere wat zoveel betekent als onaangeraakt, is dat dan wat we willen? Ik zou denken van niet, onaangeraakt geeft niet veel blijk van transparantie, Adolf Eichmann kon in het Duitsland van de tweede wereldoorlog onaangeraakt zijn gang gaan!.

Integriteit in regeltjes?

Velen proberen integriteit te vatten in regeltjes. De ervaring met het mislukken van het codificeren van wetten geeft al aan dat het menselijk gedrag nooit in regeltjes is te vatten, er zijn altijd interpretatie verschillen, handelingen die niet in regeltjes zijn vervat etc.

Is integer dan rechtlijnig?

Volgens sommigen moeten we iedereen op dezelfde manier behandelen, echter de burger vraagt en verbiedt de ambtenaar zich te laten leiden door een persoonlijke moraal!

Is integer dan een containerbegrip met een hoog "hoeragehalte" net als bijvoorbeeld democratie? Nee, want integriteit is naar mijn mening wel degelijk een hanteerbaar begrip. We moeten echter het begrip dan wel hanteerbaar maken!

Integer handelen krijg je nooit alleen (als overheid) voor elkaar, net alsdat je het nooit alleen lukt alleen te bepalen wat kwaliteit is. We moeten het begrip dus terugbuigen naar de burger, de burger zal de overheid moeten vertellen wat deze verstaat onder integer handelen pas dan kunnen begrippen hanteerbaar en meetbaar woreden gemaakt, kwaliteit is wat de klant van ons verwacht, integer handelen is wat de burger van ons als ambtenaren verwacht.