Leiderschap kun je delen

Zelfsturing en varianten daarop zijn erg populair. Evenals de voorspellingen dat het hebben van een baas iets van vroeger is. Deze voorspellingen zijn vaak niet mals. Het boek De laatste manager van filosoof Ben Kuiken verscheen in 2010. Een pleidooi voor een wereld zonder managers. En ondertussen blijkt uit de statistieken dat veel (middle)managers het veld hebben geruimd. Toch signaleert ook Kuiken scepsis aan boord. Is sturen zonder baas wel handig?

Wat een manager doet, moet soms wel worden gedaan …

Ik zal de laatste zijn die zegt dat managementactiviteiten per se nut hebben. Gedoe met het ont-oormerken van budgetten, schuiven met formatieplaatsen, controle en tellen; veel voegt geen waarde toe en we zien het nog met regelmaat. Toch is er veel werk van een manager, of beter een leidinggevende, dat nodig is. De vraag is: moet dat door een manager gedaan worden?

Rollen (her)verdelen

Als een manager zijn of haar werk verdeelt, heet dat delegeren. Heel nobel en een stap in de goede richting. In de praktijk zie ik mooie initiatieven van organisaties die weloverwogen managementtaken opheffen of herverdelen.

Een organisatie kan besluiten bepaalde taken geen managementtaak te noemen, maar een rol die ook elders belegd kan worden. Bij het inmiddels overbekende voorbeeld Buurtzorg heeft de manager inderdaad het pand verlaten en zijn de bijbehorende rollen belegd bij de professional.

Leiderschap is ook ontzorgen

Wat ik zelf steeds vaker hoor, zijn opmerkingen van professionals dat ze best veel tijd kwijt zijn met managementtaken. Taken die ze niet echt in de vingers hebben en wel nodig zijn om het team te laten draaien. In dergelijke gevallen duikt de functie van senior of coördinator ineens weer op. Tsja, is dat slecht? Is het niet beter dat de professional de handen echt vrij heeft en dat een collega een aantal managementrollen vervult?

Leiderschap delen

Organisaties die denken in rollen gaan er van uit dat bedrijfs- en werkprocessen management en leiderschap nodig hebben. In de regel is dat goed te vertalen naar rollen met bijbehorende doelen. Na deze vertaling kan worden besloten waar de rollen worden belegd. Vaak geeft het proces van rollen benoemen en invullen al inzicht in de managementtaken die eigenlijk niet langer passen bij de koers van de organisatie.

(klik op afbeelding voor meer details)

De managementrollen zijn gelijk een prima curriculum voor leiderschapsontwikkeling. Alleen is leiderschap nu niet langer het domein van de manager, maar iedereen die een management rol oppakt.

Op 21 april organiseert Livingstone Partners het middagseminar Gedeeld leiderschap. In het programma krijgen deelnemers handvatten om leiderschap te ontwikkelen zonder direct in management development terecht te komen.