Stop Met Zelfsabotage; Breng Je Potentieel Tot Bloei!

Lydia wil graag teamleider worden; ze droomt hierover. Tijdens een driegesprek vertelde ze haar afdelingsmanager en mij over haar wens. Ze had hier nog nooit eerder hardop over verteld. Als teamleider kreeg ze nieuwe uitdagingen en kon ze haar vaardigheden verder ontwikkelen. Na een korte adempauze startte ze vervolgens een litanie met redenen waarom ze wel nooit voor deze job in aanmerking zou komen: ze had nog nooit leiding gegeven, was nooit gecoacht en andere collega’s wel, ze ziet er niet leuk uit en weegt wat pondjes teveel en bovendien zouden anderen die solliciteren toch voorgaan, omdat die betere papieren hebben. Lydia is ervan overtuigd dat ze geknipt is voor de job, maar is zo slecht in het zichzelf verkopen tijdens sollicitatiegesprekken dat het eigenlijk zonde van de energie is om überhaupt een sollicitatieformulier in te vullen.
‘Adem in, adem uit, adem in, adem uit’, dacht ik.

Een droom die je blijft dromen, is een zelfgecreëerde illusie die je in gedachten blijft herhalen tot je actie onderneemt. Het is gemakkelijker om in je fantasiewereld te blijven hangen en alles bij het oude te laten.
Een droom krijgt vaak het predicaat van ‘onhaalbaar’, omdat we prima in staat zijn te vertellen wat de redenen zijn waarom de droom nooit zal uitkomen. En zo creëren we een perfecte vicieuze cirkel.

“Heb je ooit een sollicitatiepoging ondernomen”, vraag ik Lydia. “Nee”, zegt ze. “Ik heb wel een maand geleden ongeveer Marco een collega van mij op een vacature van teamleider gewezen en hij is het geworden ook nog.”

Hoe is het toch mogelijk dat heldere, talentvolle en hardwerkende mensen zichzelf zo stelselmatig tekort doen? Welk belang hebben zij erbij om zichzelf te ondermijnen door obstakels en excuses te verzinnen waardoor ze zichzelf afremmen op de weg naar meer succes in hun werkzame leven?
Als je de boekjes over psychologie erop open slaat, dan wordt duidelijk dat zelfsabotage ons beschermd tegen de pijn en schaamte. Bij het nemen van meer verantwoordelijkheid is het zeer gênant en pijnlijk als we falen. We voelen de hoon en spot en zijn bij voorbaat bang om onze positie te verliezen.
Zelfsabotage is een zelf opgeworpen barrière om bouwen aan een carrière, het ontwikkelen van kracht en zelfvertrouwen te ondermijnen. In plaats van het bouwen aan kracht geven velen de voorkeur aan het vermijden van eventueel falen en de bijkomende pijn. Daarmee gaat een hoop talent verloren.

Hoe kun je het patroon van zelfsabotage doorbreken?
Je (h)erkent de waarschuwingssignalen waarschijnlijk nog niet. Schrijf eens op wat je dromen zijn en de bijbehorende inspanningen die je pleegt om ze waar te maken. Noteer ook welke lijst van excuses je aanvoert en welke afleidingsmanoeuvres je aanwendt om maar geen stappen te hoeven nemen. Denk daarbij aan obsessief sporten, vluchten in muziek of teveel drinken. Zijn er momenten dat je sabbatical minutes neemt om tot jezelf te komen? Neem je weleens een middag vrij om over jezelf na te denken en jezelf  aan je kraag omhoog te hijsen onder het motto: nu is het genoeg; het is tijd dat er echt een andere wind gaat waaien!
Identificeer je ‘ja, maar - en’ ‘wat als – en’ en stel als doel om deze te doorbreken in plaats van alsmaar als excuus te blijven gebruiken. Vraag om een coach of mentor om je daarbij te begeleiden. Lydia is van mening dat ze geen leidinggevende ervaring heeft, maar in hoeverre is dat echt zo? Wat heeft ze in haar vrije tijd daaraan al gedaan of hoe vult ze haar leidinggevende capaciteiten toch in wanneer ze aan het werk is? Op welke manier kan ze haar huidige functie gaan vervullen door gerichter deze capaciteiten in te zetten waardoor ervaring en bewijs ontstaat die ze tijdens sollicitatieprocedures kan aanvoeren. Door een kleine interventie als deze kan de gecreëerde mineurstemming snel omslaan in majeurklanken.
Negatieve en afbrekende gedachten halen elk mens onderuit; zeker als je deze stapelt. Ze voeden negatieve emoties die we over onszelf, anderen en situaties hebben. Bovendien roep je daarmee steeds weer teleurstelling op. Wanneer jij jezelf als het ware betrapt om dit soort gedachten, dan wordt het mogelijk om jezelf met zachtheid toe te spreken en jezelf uit te nodigen om deze gedachten te laten gaan. Geef jezelf toestemming om er positieve, opbouwende gedachten voor in de plaats te zetten. Complimenteer jezelf met alles wat je al bereikt hebt. Heb aandacht voor je laatste successen; hoe klein die misschien ook waren. Zet ze onder een vergrootglas.
Daar waar we vreselijk ons best gaan doen om falen te voorkomen, is de kans groot dat we fouten maken en ongewenste feedback en kritiek ontvangen. Wanneer jij je focust op werk en taken waar je goed in bent en je intrinsieke motivatie voor jezelf voelbaar is, dan vloeit het werk als vanzelf uit je handen.

Als je gaat voor waar je hart echt ligt, dan geeft dat vleugels en moed. Natuurlijk gaat er dan ook weleens wat mis, maar – geef toe – je bent dan sneller geneigd om dit te relativeren en opnieuw te beginnen.
Wanneer jij je openstelt voor het ritme van vallen, opstaan en weer doorgaan, dan open je de poort naar groei. Vraag je af of je het risico neemt op eeuwigdurende teleurstelling, omdat jij je droom een illusie laat zijn en nooit je potentieel en capaciteiten tot volle wasdom laat komen.

Wat is het antwoord daarop als je in de spiegel kijkt?