Zelfsturing en duurzame inzetbaarheid: hoe geef je dit slim vorm binnen organisaties?

Ja – maar, lieve dames – we hebben nog nooit in ons leven na hoeven denken over onze talenten en vaardigheden. En dat is moeilijk hoor als je dat nog nooit gedaan hebt. Aan het woord is Gerrit en hij is één van de twintig deelnemers aan een workshop. Hij is nu nog, net als zijn collega’s, werkzaam in een administratieve functie binnen een organisatie die gaat reorganiseren. Volgend jaar of uiterlijk dat jaar erop staat hun functie op de tocht. De bij de workshop aanwezigen zijn zonder uitzondering 45+ en al vele jaren werkzaam binnen dit bedrijf. ‘Ja, dat is moeilijk’, beamen wij: ‘zeker als het nieuw is en het kan een gevoel van onmacht geven als je geen idee hebt waar te beginnen!’ Vervolgens komt een gezamenlijke frustratie boven: ‘Iedereen roept maar dat we proactief moeten zijn, maar wat is dat dan?’

 Wat deze mensen eigenlijk verwoorden is het volgende: Hallo, we zijn jarenlang bezig geweest met werken en hebben daarin verschillende functies bekleed. Dit ging vanzelf. We zijn al die tijd onbewust geweest van onze talenten; we zijn daar nooit actief mee aan de slag gegaan. Kennelijk verwachten we van mensen dat ze een reuzensprong kunnen maken van inactief naar proactief gedrag. Daarbij slaan we, uit onwetendheid (?), de fasen actief en interactief gedrag over. In andere woorden: Je vraagt iemand om direct van onbewust onbekwaam naar onbewust bekwaam te gaan. Dan vraag je eigenlijk aan iemand om de stappen rond ‘bewustwording, leren en ontwikkelen’ over te slaan. Dat gebeurt er namelijk als een persoon zich al experimenterend, met vallen en opstaan, van bewust onbekwaam naar bewust bekwaam beweegt. Daar komt nog bij dat we tot nu toe zijn vergeten om vast te stellen wat een zelfsturend, proactief individu aan resultaten en producten levert. Wat voor een gedrag vertoont dit individu en wat is er voor nodig om daar stapsgewijs te komen? In deze blog maken we een start met het geven van antwoorden. Als je daarop aanvullingen hebt, dan horen we dat natuurlijk graag.

Een proactief, zelfsturende individu die continu aan zijn duurzame inzetbaarheid werkt, doet onder andere het volgende:

• Onderhoudt zijn netwerk constant en breidt dit uit met relevante contacten.
• Is er alert op of er iets in zijn vakgebied verandert en leert bij wanneer hij het idee heeft dat hij daardoor interessant blijft voor zijn huidige en toekomstige werk- en opdrachtgever(s),
• Is zich bewust van de waarde van zijn persoonlijkheid, talenten en ervaring en weet dit offline te verwoorden (personal brand: persoonlijke presentatie, pitchen en storytelling)
• Is zich bewust van de waarde van zijn persoonlijkheid, talenten en ervaring en weet dit online te verwoorden (personal brand: cv, LinkedIn en andere social media)
• Heeft zelfkennis en kan aangeven wat hem drijft, energie oplevert en wanneer hij zijn bevlogenheid in werk het beste uit.
• Is in staat om een goede balans tussen werk- en privéleven vorm te geven en werkt aan zijn gezondheid en vitaliteit (voeding & beweging).

Laten we eens rond twee van de zes bovenstaande competenties in schema weergeven hoe een opbouw in fasen eruit kan zien.

Een overzicht als dit geeft direct aanknopingspunten voor loopbaan- en talentcoaching en het geeft ruimte voor het inzetten van gericht interventies per fase.In één oogopslag is ook duidelijk dat het onmogelijk is om de sprong van inactief naar proactief te maken. Belangrijk is dus om te meten waar een persoon per competentie staat om gericht aan de slag te gaan met het groeien in zelfsturing.

Langzaam maar zeker zetten sommige organisaties interne specialisten in die zich bezighouden met het op gang brengen van meer zelfsturing. Deze organisaties zijn zich ervan bewust dat bewustwording rond de eigen duurzame inzetbaarheid een groeiproces is. Andere organisaties kiezen ervoor om leidinggevenden bij te scholen op het gebied van loopbaan- en talentcoaching om hetzelfde te bereiken. Duidelijk is dat het op een hoger peil brengen van zelfsturing en bewustwording rond duurzame inzetbaarheid complexer is dan het op het eerste gezicht wellicht lijkt.

Hogeschool Windesheim heeft een post HBO-leergang Loopbaan- en Talentcoaching die dieper ingaat op het thema die in deze blog behandeld is. Wil je meer weten? Klik dan hier. Op 28 januari is er de mogelijkheid om een gratis proefles te volgen. Jeanette Vermeulen is de programmaleider van deze leergang. Paola Pisu begeleidt organisaties onder andere bij het introduceren en implementeren van het gedachtegoed rond talentmanagement versus duurzame inzetbaarheid.