Bedrijven en maatschappij hanteren zelden dezelfde doelstellingen: er is een onderscheid tussen het algemeen belang en het deelbelang van een bedrijf, het bedrijfsbelang. Vaak is er (grote) spanning tussen deze belangen. Er zijn veel soorten van ondernemen ontstaan om daarmee om te gaan: kapitalistische, communistische, duurzame, maatschappelijk verantwoorde enz. Het besef dat de gehanteerde doelstellingen uiteindelijk allemaal zijn af te leiden uit het algemeen belang als centrale waarde en daarmee in harmonie dienen te zijn, is in onze westerse samenleving meer en meer doorgedrongen. Dat onder het algemeen belang niet alleen dat van de mensenmaatschappijen moet worden begrepen echter nog niet zo zeer. Dus ook de aarde, dieren en planten, de natuur enz. maken deel uit van het algemeen belang.

Hoe kunnen deze noties worden vertaald in ondernemen? Onder de randvoorwaarde van vrijheid en eigen verantwoordelijkheid hiervoor bij de ondernemers? Dan moet er veel op de schop. Revolutionair. Als dat niet gebeurt, herhalen de crises zich, doordat de voedende wortels ervan niet zijn opgeruimd. Dan komt er ooit een laatste crisis, waarmee het systeem overlijdt.

De arbeidsmogelijkheden voor mensen behouden kan een goed onderdeel van de oplossing zijn. Maar er is meer nodig. Vele analyses zijn inmiddels verschenen. De meeste daarvan lijken te lijden aan een vorm van blindheid voor de paradigma’s die het westerse economische systeem als fundament bezit.

Soms zijn oude analyses zoals uit het begin van de 20ste eeuw daarvoor minder blind. Een voorbeeld daarvan volgt hieronder, dat zich richt op het geldwezen, als facet van de problematiek. Deze meer theoretische achtergronden zijn ontleend aan de werken van Silvio Gesell (1862 – 1930), handelaar, financieel theoreticus en sociaal hervormer. Eén en ander is gebaseerd op 4 interessante artikelen hierover uit de ‘Gralswelt’ in 2008 van de hand van Paul Schmitt.

Belangrijke reden van vele crises in het verleden en nu:
Ongezond geldwezen. Motor en vormgever geldwezen: hebzucht.

Korte analyse:
Natuurwet: geven en nemen moet in evenwicht zijn. Deze wet is niet in acht genomen.

Functie van geld: dienstbaar ruilmiddel. Nu is deze functie reeds lang gecorrumpeerd. Geld is een machtsmiddel.

Er dient evenwicht te zijn tussen de prijs en de werkelijke waarde van verkochte goederen en diensten. Dat is er niet.

De waarde van geld dient net zo stabiel te zijn als die van een kilo, een meter of een seconde! Hieraan schort het al jaren. De hefboomwerking van rente op rente doet de geldhoeveelheid daarbij zo ongeveer exploderen.

Valuta en goud bieden geen betrouwbare ankers voor een stabiele geldwaarde. Centrale waarde dient verrichte arbeid te zijn. Dat is nu niet zo. Ook hier zijn legio oorzaken van ontwrichting te vinden.

Rente werkt destabiliserend en corrumpeert de functie van geld als ruilmiddel: de verreweg hoogste inkomens worden tegenwoordig zonder arbeid verkregen uit rente. (In Duitsland in 2008 geschat op ca. 400 miljard Euro per jaar) De daarvoor noodzakelijke arbeid wordt door anderen verricht. Dat zijn vaak veel armere mensen, die voor hun werk niet altijd de werkelijke prijs ontvangen. Ze werken voorts in belangrijke mate voor het betalen van rente!

De beloning van de werkenden behoort in evenwicht te zijn met de prestatie. En dat is zelden het geval, meest neigt e.e.a. naar onderbetaling of zelfs uitbuiting:
- De hogere inkomens worden bijna steeds verkregen door mensen die anderen daarvoor laten werken. In Duitsland verdienen de (top)managers naar schatting samen 400 miljoen Euro per jaar.
- Het kleinste inkomen krijgen meestal de werkenden, die de eigenlijke bijdrage leveren voor het functioneren van de maatschappij.

Gevolgen:
In het bovenstaande ligt veel sociale springstof besloten.
De hoge inkomens die uit rente worden verkregen zonder werken, met de daaruit voortkomende hoge schulden als tegenhanger, maken het tegenwoordig mogelijk dat geld door misbruik tot het centrale machtsmiddel verworden is, instrument van willekeur, uitbuiting en onderdrukking. Ook tussen volkeren onderling.

Het rentestelsel heeft het vermogen het loon van anderen als een pomp op te zuigen en aan vermogenden toe te laten vloeien.

Het is niet verwonderlijk, dat dit voortdurende misbruik steeds weer tot catastrofen leidt en groot leed met zich brengt.

Oplossingen:
Maatregelen om geld weer als ruilmiddel zuiver te laten functioneren, o.a.:
- afschaffen van rente
- negatieve rente (boete) op langer aanhouden van banktegoeden, deposito’s e.d. die daar nu in bewaring zijn gegeven met het oog op het verkrijgen van inkomsten; oppotten is duur!. Reserveringen zijn iets anders, zij worden niet beboet maar brengen ook geen geld op
- invoeren van verrichte arbeid als standaard voor de waarde van geld
- juiste waardebepaling van producten en diensten, gebaseerd op arbeid en het toezien op de handhaving daarvan

Het werkt:
Dat het werkt bewijst ‘het wonder van Wörgl’ in Oostenrijk in de crisisjaren voor WO II, waar ten tijde van hyperinflatie vrijgeld werd ingevoerd op basis van slechts een paar (afwijkende) principes.