Waarom de Duitsers wel winnen (3) Cultuurverschillen Duitsland-Oranje

Dit is het verviolg van de twee eerdere delen op deze site. Voor de logica is het het handigst als u de voorgaande artikelen eerst leest.

De derde cultuurdimensie, ‘femininiteit’, richt zich op de mate waarin de rollen van mannen en vrouwen elkaar in een cultuur overlappen. Zijn de rolpatronen tussen man en vrouw traditioneel (man werkt, vrouw thuis bij de kinderen) dan wordt een maatschappij ‘masculien’ genoemd. Durft en mag een man in de maatschappij bijvoorbeeld ‘zwakheid’ tonen, dan wordt een cultuur feminien genoemd. Nederland wordt algemeen als vrij feminien en Duitsland als vrij masculien gezien. In Nederland werken relatief veel mannen parttime en zonder grote carrière kan je toch nog ‘iemand’ zijn. Consensus en compromis zijn in het nog steeds hardnekkige poldermodel tot kernbegrippen geworden en worden tegenover agressiviteit en assertiviteit gezet. Hollanders lullen elkaar helemaal suf om uiteindelijk bereid te zijn tot overeenkomst te komen. In Duitsland daarentegen houdt men van strijd en conflict. Duitsers zijn ‘to the point’ en zullen het je direct vertellen wanneer je een fout maakt of wanneer ze het fundamenteel met je oneens zijn. Er wordt niet om de hete brij heen gedraaid, zoals vaak in Nederland het geval is. Op het werk is het voor Duitsers van groot belang geen zwakheden te tonen. Dat wordt als gezichtsverlies gezien. Grappen maken of gezellig geneuzel horen niet thuis in vergaderingen of onderhandelingen. Duitsers houden het op formeel handelen, dat is professioneel en serieus. Ernst en humor gaan in Duitsland zelden samen: ‘Dienst ist Dienst und Schnaps ist Schnaps’. Mensen die tijdens het werk grappen en zwakheden tonen worden als onprofessioneel gezien.

De vierde cultuurdimensie, onzekerheidsvermijding, is een eigenschap die sterk in Duitsland voorkomt. Alles is er op gericht om het toeval uit te sluiten. In Duitland wordt daarom altijd sterk de nadruk gelegd op ‘Struktur und Ordnung’, op precies omschreven taken en kaders, regels en allerhande zaken, waaraan men zich vast kan klampen om de onzekerheid zoveel mogelijk uit te sluiten. Is er een storing in een technisch apparaat, de Duitser zal de handleiding van begin tot eind doornemen om de exacte beschrijving te vinden van het geconstateerde probleem. De Nederlander daarentegen heeft daar helemaal geen zin in en zal vrijer denken. Op basis van een keuze voor het meest waarschijnlijke probleem zal de ‘Hollander’ via ‘trail and error’ proberen het probleem op te lossen.

De vijfde en laatste dimensie, een gerichtheid op de lange termijn, is in de Duitse cultuur meer terug te vinden dan in de Nederlandse. Duitsers kijken naar de toekomst en proberen, wederom om het toeval uit te sluiten, alles vooraf perfect te plannen voordat men tot actie over gaat. Nederlanders daarentegen voeren soms nieuwe ontwikkelingen in om dat hun ‘gevoel’ of intuïtie zegt dat verandering nodig is. Ze zijn daardoor slordiger en soms te snel bij de invoering van de veranderingen. Niet alles is even goed uitgezocht en over niet alles is even goed nagedacht. Dat is natuurlijk een doodzonde in Duitsland, want vooraf moeten alle onzekerheden uitgesloten worden. Het Nederlandse handelen heeft het voordeel dat snel gereageerd kan worden op veranderingen, het Duitse dat over veranderingen goed wordt nagedacht voordat ze worden ingevoerd. Voor beide is wat te zeggen, maar het is het één of het ander.

Het is opmerkelijk hoe groot de verschillen tussen Duitsland en Nederland zijn op de vijf dimensies van Hofstede. We grenzen aan elkaar maar het lijkt wel alsof we een vergelijking maken Japan of Argentinië. Veel van wat bovenstaand in algemene zin is beschreven is echter één op één terug te vinden in de wijze waarop het voetbal in zowel Duitsland als Nederland wordt beleefd en gespeeld.