Vergroening van vloten zorgt voor ongelijke speelveld in de transportsector

Kleine transporteurs die elektrisch willen gaan rijden? Dat lukt ze nooit. Maar, moeten we dat eigenlijk wel willen? Dat was een spannende vraag die op tafel kwam bij een workshop over netcongestie met bedrijven die duurzame energie aanbieden.

Voor netcongestie zijn tal van oplossingen uitgewerkt door de Nationale Agenda Laadinfrastructuur. Maar, die maatregelen kosten geld en leggen bovendien beslag op schaarse materialen en mensen voor de aanleg ervan.

Kleine ondernemers hebben structureel kostennadeel

Zo'n 80% van de transportsector heeft minder dan 20 medewerkers; dat zijn meer dan 5.000 transporteurs. Bij die MKB transporteurs staat 20% van de vrachtwagens. Kleinere ondernemers hebben meer kosten voor hun laadinfrastructuur met een hoge initiële investering en jaarlijkse kosten voor de operatie van die laadinfrastructuur.

Stroom kost die kleine ondernemers per kWh 13 tot 18 cent meer dan voor grote ondernemers. Daarnaast betalen grote ondernemers (veel) minder voor hun stroom, eigen oplaadmogelijkheden en inzet op HBE's. Dat is een structureel kostennadeel waarmee je als kleine ondernemer meteen 1:0 achter staat op de transportmarkt. Grotere transporteurs zijn een kwart tot de helft minder kwijt per kWh. En, die energiekosten zijn een kwart van je totale kosten als transporteur...

Kleine ondernemers vertragen het tempo van aanleg

De aanleg van laadinfrastructuur vergt techniek en monteurs (ook voor het onderhoud). Hoe groter de installatie, hoeveel minder techniek en monteurs je nodig hebt per laadpunt. Bij kleine ondernemers is dat wel twee keer zoveel. Het oplossen van netcongestie en laadinfrastructuur gaat dan veel te lang duren; bigger is better!

Kan het anders?

Kleine transporteurs die elektrisch willen gaan rijden? De hobbels om voertuigen te financieren zijn hoog, de netcongestie is voor individuele bedrijven haast onoplosbaar en de kosten van laadinfrastructuur zijn hoog. En ze hebben een structureel kostennadeel. Moeten we dat dan wel willen?

Kunnen we vanuit de lastige, ambitieuze klimaatdoelen niet beter kiezen voor de grote transportondernemers en verladers met grote distributiecentra? Kunnen we met 20% van de inspanningen dan niet 80% van de klimaatdoelen bereiken voor het wegtransport?

Moeten de kleine transportondernemers dan verdwijnen met een koude sanering? Steun van de overheid biedt tijdelijk verlichting. Maar, is die steun dan wel een 'no regret' maatregel? De kosten van stroom zijn voor kleine ondernemers die het zelf willen regelen simpelweg structureel te hoog.

Van A-locatie naar E-locatie

Er is maar een boodschap voor de MKB-transporteurs (en de kleinere verladers met eigen vervoer). Je moet samenwerken. Misschien past je huidige A-locatie straks niet meer en moet je nu al kiezen voor een E-locatie. De logistieke knooppunten van de toekomst zijn gedeelde faciliteiten: samen met andere ondernemers vervoer bundelen, samen delen van capaciteiten en laadinfrastructuur en samen innoveren om de klant steeds beter van dienst te zijn. Vergeet maar dat je het zelf kan regelen. Elektrisch rijden vergt veel meer dan alleen het aanschaffen van een elektrische vrachtwagen.

Gelijk speelveld?

De voorgestelde klimaatmaatregelen gaan de transportmarkt ontregelen. Het gelijke speelveld op basis van de vertrouwde dieseltechnologie verdwijnt. Er komt een ongelijk speelveld met voor ondernemers (klein en groot) selectieve toegang tot schaarse logistieke ruimte voor hubs, personeel, data, energie en niet in de laatste plaats financiering. Ik ben benieuwd hoe de sector hiernaar kijkt.

Walther Ploos van Amstel