Tuinbouw lanceert termijnhandel: wat betekent dat voor de logistiek planner?

De tuinbouw lanceert termijnhandel in de strijd tegen de supermarkten. Nederlandse fruittelers werken aan de invoering van een termijnmarkt om stabielere en hogere prijzen voor hun producten tot stand te brengen. De termijnmarkt laat bestaande goederenstromen ongemoeid, maar gaat die slimmer regelen.

Verzekeringssysteem

Kwekers kunnen tot 30% van hun productie in een coöperatief termijncontract voor een vaste prijs aan een afnemer verkopen. Aan het eind van het seizoen wordt berekend of de gemiddelde dagprijs in de spotmarkt hoger of lager uitvalt dan de termijncontractprijs. Als de teler te weinig heeft ontvangen, dan krijgt hij een verschil door de afnemer uitbetaald. Andersom, als de dagprijs lager was dan de termijncontractprijs, dan moet de teler aan de afnemer betalen. Dat biedt prijszekerheid voor de teler en de afnemer en productbeschikbaarheid, volgens de initiatiefnemers in FD. De winkelorganisatie CBL reageerde niet meteen afwijzend. Wat betekent een initiatief als dit voor de logistieke planners?

Planner van de toekomst: Q*T*P*R*CO2*Circular

De logistieke planner van de toekomst moet met veel meer factoren rekening houden: Q*T*P*R*CO2*Circular. De Q en T staan voor kwantiteit en tijd. De klassiekers uit de logistieke schoolboekjes. Daar komt nu de factor P van prijs bij. Markten in goederen en diensten, zoals transport, worden steeds volatieler door voortgaande digitalisering.
De logistiek planner moet een stevige portie 'revenue management' in zijn kenniskoffer hebben om in te kunnen spelen op initiatieven als de termijnhandel in de tuinbouw. Maar, ook om in te spelen op de vele marktplaatsen die in transport opkomen; Uber Freight, Quicargo en anderen. Die volatiele 'prijs' biedt kansen bij zowel inkoop- als verkoopmarkten. De planner zal continue moeten schakelen met inkopers en verkopers.

Naast kwaliteit, tijd en prijs is de R van risicomanagement cruciaal. Door klimaatverandering, marktschommelingen, regels tegen kinderarbeid en geopolitiek wijzigende veranderingen kunnen inkoop- en verkoopmarkten ineens wegvallen. Welke maatregelen moet de planner dan nemen om die risico's op te vangen? Welke flexibiliteit is nodig in de supply chain?
Niet in de laatste plaats speelt duurzaamheid bij de beslissingen die de logistiek planner neemt een steeds grotere rol. Hoe zorg je voor minder uitstoot in de supply chain, hoe voorkom je derving en hoe maak je maximaal gebruik van circulaire processen? Logistiek moet naar nul op de meter.

In God we trust. All others bring data

Om in al deze onderdelen uit te blinken zal de planner van de toekomst zich bezig moeten houden met geavanceerde planning met open data, cross chain control towers en cyber security. Daarnaast is de trend aanwezig dat steeds meer operationele taken van de planner worden overgenomen door AI-applicaties. De planner zal dus te maken krijgen met technologieën zoals, big data, 5G, 3D-printing, cloud en IoT. Ook moet de planner verstand hebben van deze technologieën en weten hoe deze gebruikt worden.

De huidige ‘logistieke’ concepten voldoen niet meer. Die zijn teveel op alleen kwantiteit en tijd gericht. Er is een andere kijk nodig op samenwerking in ketens, de inrichting van supply chains en de beheersing van wereldwijde goederenstromen. We moeten ons vakgebied opnieuw relevant maken anders doen anderen dat voor ons.

Walther Ploos van Amstel