Bedrijven hebben in 2024 ongeveer evenveel ruimte op bedrijventerreinen in gebruik genomen als in 2023. Dat meldt Stec Groep. Na een sterke terugval in de vraag in de tweede helft van 2023, is de markt nu gestabiliseerd. Voor het tweede jaar op rij ligt de locatiedynamiek op een aanzienlijk lager niveau dan in de topjaren daarvoor. Dit komt deels door beperkingen en onzekerheden zoals netcongestie, ruimtegebrek en de stikstofimpasse. Daarnaast spelen een lagere economische groei en geopolitieke onrust een rol.

De ontwikkelingen betreffen zowel de uitgifte van nieuwe bedrijventerreinen (greenfields) als de herontwikkeling van bestaande terreinen (brownfields) en de opname in de bestaande vastgoedvoorraad, gemeten op basis van alle transacties.

Logistiek vastgoed

Logistieke activiteiten zijn goed voor zo’n 65% van de totale ruimtevraag op bedrijventerreinen in 2024 en voeren daarmee (nog steeds) de boventoon met nieuwe vestigingen van onder andere cosmeticabedrijf Rituals (Tiel), het Japanse kledingmerk Uniqlo (Puttershoek), de Deense retailer Søstrene Grene (Venlo) en het Amerikaanse Foot Locker (Haps). Maar de logistieke uitbreidingsdrift komt niet enkel vanuit consumentgerichte logistiek. Ook bedrijven als Stedin (Vianen), TenneT (Apeldoorn) en ASML (Oirschot) kondigden nieuwe logistieke operaties aan.

De markt voor bedrijventerreinen blijft krap: sinds 2019 ligt het aanbod van bedrijfsruimte structureel onder een gezond frictieniveau. Sinds 2022 neemt het aanbod echter geleidelijk toe. Steeds vaker verschijnen ‘te huur’ of ‘te koop’-borden op bedrijventerreinen. Dit komt mede doordat ontwikkelaars de afgelopen jaren fors hebben geïnvesteerd in nieuw aanbod. Momenteel bedraagt het aanbod circa 3% van de totale voorraad.

Oproep aan overheden

Stec roept we overheden op om:

1. Houd de focus: Planvorming bedrijventerreinen essentieel voor transities. Het aantal in gebruik genomen vierkante meters daalt, recyclingbedrijven kampen met faillissementen en investeringen worden uitgesteld. Dit kan de indruk wekken dat er minder behoefte is aan ruimte voor bedrijven. Het tegendeel is echter waar. Problemen zoals netcongestie en de stikstofimpasse zijn uiteindelijk tijdelijk. De grootste ruimtelijke impact van de transities verwachten we na 2030. Daarom is het cruciaal om nu door te pakken met de planvorming voor bedrijventerreinen, zodat we voorbereid zijn op de toekomstige vraag. Dit is essentieel voor de vernieuwing van onze economie en het verdienvermogen van Nederland.
2. Overheid: Neem regie om schaarse ruimte strategisch te benutten. De dynamiek verschuift steeds meer naar de bestaande voorraad, maar dit wordt vaak volledig aan de markt overgelaten. Hierdoor worden waardevolle locaties niet altijd optimaal benut. Zo verdwijnen kavels voor bedrijven met een hoge milieucategorie naar lichtere activiteiten, worden watergebonden terreinen ingenomen door ‘droge’ bedrijven en worden strategische grootschalige locaties volgebouwd met garageparken. De concurrentie om ruimte is groot—van padelbanen tot camperstallingen. Overheidsregie en actieve sturing zijn nu noodzakelijk om in deze transitiefase de juiste bedrijven op de juiste plekken te krijgen.
3. Actie nodig: Bouw aan een toekomstbestendig vestigingsklimaat. Op nationaal, provinciaal en lokaal niveau ontbreekt nog steeds een duidelijke ruimtelijk-economische koers. Hoe ziet de economie van 2050 eruit? Hoe laten we de transities slagen? Wat betekent dit voor de ruimte en investeringen in bedrijventerreinen en het vestigingsklimaat? Heldere antwoorden op deze vragen zijn onmisbaar voor de grote ruimtelijke opgaven waar Nederland voor staat. Tegelijkertijd maken geopolitieke en economische ontwikkelingen de urgentie alleen maar groter. De concurrentiekracht van Nederland en Europa staat onder druk. Visie en investeringen in een toekomstbestendige economie en vestigingsklimaat moeten daarom topprioriteit krijgen—dit is bepalend voor ons verdienvermogen en brede welvaart in de toekomst.

Deze inzichten zijn gebaseerd op de Database Locatiebeslissingen Nederland en de Aanbodmonitor Bedrijfsruimte op Bedrijventerreinen van Stec Groep.