SWOV ziet stijgende lijn verkeersslachtoffers

Weer een persoon op een fatbike tegen het verkeer in op het fietspad. Op volle snelheid en vloekend tegen de andere fietsers. Bij de volgende kruising pakken nog drie auto's het rode verkeerslicht. Verkeersgeweld is de nieuw norm? In 2023 vielen er 684 verkeersdoden. Daarnaast werden er 110.000 verkeersslachtoffers behandeld op de spoedeisende hulp, waarvan 7.400 ernstig verkeersgewonden in het ziekenhuis werden opgenomen.

Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat zware auto's (meer dan 1500 kilogram) steeds vaker betrokken zijn bij aanrijdingen met fietsers en voetgangers. Tussen 2018 en 2023 was er bijna een verdubbeling van het aantal aanrijdingen waarbij zware auto's betrokken waren.

De trend laat een stijgende lijn zien, volgens SWOV. Er is een kwart meer aanrijdingen met fietsers en voetgangers sinds 2014. SWOV-directeur Martin Damen: ‘Als we 2023 vergelijken met de jaren vóór de coronacrisis, dan zien we dat het aantal slachtoffers stijgt, zowel bij de verkeersdoden als bij de ernstig verkeersgewonden'. En 2024 wordt niet veel beter, voorspelt SWOV.

Gedrag en maatregelen

Het aantal ernstig verkeersgewonden onder fietsers stijgt ook over de lange termijn. Hier zijn ouderen de grootste groep: ruim twee derde zijn zestigplussers, stelt SWOV. Uit de data blijkt overigens dat 82% van de ernstig fietsgewonden valt in een ongeval zonder betrokkenheid van een motorvoertuig. SWOV ziet de laatste jaren vooral een stijging van het aantal verkeersdoden op wegen met een relatief lage snelheidslimiet, hoofdzakelijk binnen gemeenten.

De langjarige stijging in het aantal ernstige verkeersslachtoffers houdt deels verband met de vergrijzing, maar ook met onveilig ingerichte infrastructuur en gedrag; met name rijden onder invloed van drank of drugs en afleiding door telefoongebruik nemen toe.

Effectieve maatregelen blijven volgens SWOV nodig, met name voor fietsers en ouderen, en op erftoegangswegen. Veiliger ingerichte infrastructuur, bescherming van kwetsbare verkeersdeelnemers en meer handhaving van veilig verkeersgedrag zijn de belangrijkste. Ook wijst SWOV op het gebruik van een een fietshelm.

Veilig voelen in het verkeer

Zorgwekkend is dat we ons steeds minder veilig voelen in het stadsverkeer. Durft niemand elkaar meer aan te spreken op de eigen verantwoordelijkheid en respect voor elkaar? Ik niet meer. Ik heb zorgen over het beleid bij verkeersveiligheid. Die zorgen gaan over het veelvuldig gebruik van het woord ‘stimuleren’ in mobiliteitsplannen. Hopelijk gaat het gesprek de komende over verkeersveiligheid niet over nog meer mobiliteit, nog meer verkeersstraten, nog meer maatregelen, nog meer handhaving, maar over veel fijne en gezonde mensenstraten. Zijn we niet een beetje overmobiel geworden?  

Het gesprek over mobiliteit in steden moet niet over vervoersmiddelen gaan, maar over mensen. We hebben mensenstraten nodig. Straten waarin slenteren, ontspannen, spelen, verblijven en ontmoeten centraal staan. Straten die aantrekkelijk, veilig en ­vooral ook in­clusief zijn. Laten we het dichter bij huis zoeken.

Walther Ploos van Amstel.

Lees ook: Zijn de mensen op fatbikes en e-bikes het probleem bij verkeersveiligheid?