Het Amsterdamse verkeer wordt steeds schoner

Het Amsterdamse college informeerde de gemeenteraad over de resultaten van de monitoring 2023 van het Actieplan Schone Lucht (ASL). De monitor gaat over de jaren 2022 en 2023 . De monitor kijk overigens alleen naar het verkeer als bron van luchtverontreiniging. Andere bronnen van luchtvervuiling staan niet in de monitor.

Groeiende mobiliteit

De mobiliteit in Amsterdam is na corona weer toegenomen (mede door de groei van de Amsterdamse bevolking), en is in 2022 weer ongeveer gelijk aan het niveau van 2019. De verkeersintensiteiten van het wegverkeer zijn in 2022, dat gedeeltelijk nog een corona-jaar was, met 20% toegenomen tegenover 2021. Ondanks de toename van de mobiliteit is de luchtkwaliteit in 2022 slechts licht verslechterd (door schonere voertuigen), en net als in het voorgaande jaar worden de wettelijke normen voor luchtkwaliteit in Amsterdam nergens overschreden.

Op basis van de RIVM-prognoses wordt verwacht dat de langjarige trend van verbetering van de luchtkwaliteit in Amsterdam de komende jaren doorzet. In het ASL is de ambitie vastgesteld voor Amsterdam om een volledig uitstootvrije stad te worden en vanaf 2030 te voldoen aan de WHO-advieswaarden uit 2005. De prognoses van het RIVM op basis van zichtjaar 2022 laten zien dat Amsterdam deze (WHO-)ambitie waarschijnlijk eerder dan 2030 gaat halen. Deze normen worden overigens aanscherpt.

Uitstootvrij

Sinds 2021 ziet de gemeente voor alle modaliteiten meer uitstootvrije voertuigen. De verschoning van bussen, brom- en snorfietsen en taxi’s verloopt het snelst. De beoogde uitstootvrije zone voor bestel- en vrachtauto’s in Amsterdam geldt vanaf 2025 voor nieuwe voertuigen, vanaf 2028 voor alle bestelauto’s en vanaf 2030 voor alle vrachtauto´s. Deze modaliteiten vertegenwoordigen samen een aanzienlijk deel van de stikstofdioxide-uitstoot van het wegverkeer (meer dan 40%). In het derde kwartaal van 2023 was 4,6% van de bestelauto’s en 5,6% van de vrachtauto’s in Amsterdam uitstootvrij.

In de monitor ontbreken de cijfers over de verschoning van het eigen wagenpark van de gemeente Amsterdam. Eind vorig jaar schreef het college nog dat dat een hele opgave was.

Behoefte aan inzicht in CO2 data

Het bleek in deze monitoringsronde niet mogelijk om de aan mobiliteit gerelateerde CO2-uitstootgegevens over zichtjaar 2023 te presenteren die vergelijkbaar zijn met de gegevens van de voorgaande jaren. Het college verwacht dat dit volgend jaar wel te kunnen rapporteren. Dat geeft dan een volledig beeld van de trendmatige ontwikkeling van de aan mobiliteit gerelateerde CO2-uitstoot.

Gezondheidswinst?

Het college stelt mooie doelen bij luchtkwaliteit. Maar, uit de monitor en de plannen blijkt niet concreet hoe het college die doelen gaat realiseren, welke Amsterdammers er nu die drie maanden langer en gezonder leven bij krijgen (ook de bewoners rond de A10?) en welk deel van die doelen vanzelf gehaald wordt met lopend (landelijk en Europees) beleid. Hoeveel dagen langer en gezonder leven krijgen Amsterdammers erbij als het voorgestelde pakket aan maatregelen wordt aangenomen? TNO heeft onlangs de impact van de Amsterdamse maatregelen doorgerekend en komt met een beperkte verbetering onder aan de streep. Dat baart zorgen.

Mijn conclusie is dat we de beloofde drie maanden langer leven niet gaan halen in 2030. Waarom het college niet een integraal (herzien) actieplan en monitor voor schone lucht (op basis van alle bronnen van luchtverontreiniging) presenteert is niet duidelijk. Er is vooral nog werk aan de winkel waarbij, naast naar verkeer, ook een aanpak van bijvoorbeeld houtrook.

Lees de monitor hier.

Walther Ploos van Amstel.