Gemeente Utrecht wil stadslogistiek over water zero-emissie maken

De Gemeente Utrecht wil schoon en stil goederenvervoer over water stimuleren. Op 1 januari 2025 wordt de zero-emissie-zone ingevoerd en daarom wil de gemeente Utrecht dan ook voor haar eigen schepen emissieloos zijn. Daarom kunnen de huidige schepen, in de huidige vorm niet meer in de binnenstad varen en zullen deze moeten worden omgebouwd/vervangen door emissieloze schepen.

De gemeente Utrecht wil een overeenkomst afsluiten voor de aanschaf en elektrificatie van zeven schepen:

• twee nieuw te bouwen identieke elektrische Bevoorradingsvaartuigen
• een nieuw te bouwen elektrische Kraanboot
• twee nieuw te bouwen elektrische Schepboten
• de elektrificatie van de bestaande Stroomboot en Ecoboot.

De procedure is een beetje vreemd. Zo wordt op prijs en niet op TCO (Total Cost of Ownership) of andere vormen van exploitatie geselecteerd. Ook krijgen de aanbieders geen ruimte om met alternatieven te komen; het is ontwerp van de schepen is al vastgesteld. Tenslotte is voor succesvol vervoer over water in steden een ontwerp nodig dat opschaalbaar is naar andere steden. Daar is in deze procedure geen ruimte voor.

De Gemeente Utrecht onderzoekt daarnaast ook de mogelijkheden voor een publiek-private samenwerking om meer goederenvervoer over het water samen met (markt)partijen te realiseren. Dat maakt de procedure nog vreemder. De vraag is ook of het flankerende stadslogistiek beleid voor vervoer over water in Utrecht daarvoor klaar is? Aanbieders krijgen met tal van onzekerheden te maken.

De inspanningen, het voorwerk en de investeringen die door meerdere marktpartijen de afgelopen jaren zijn gedaan om Utrecht te helpen met vervoer over water komen door deze tender zwaar onder druk te staan; er heeft zich een nieuwe concurrent geïntroduceerd en het is nota bene de gemeente Utrecht zelf. Het creëren van een eerlijk gelijk speelveld staat op gespannen voet met het voornemen tot het aanschaffen en exploiteren van eigen schepen. 

Op 4 juni loopt de inschrijving al af. Dat is snel. Het zou wel eens kunnen zijn dat Utrecht hiermee vervoer over water in de stad vertraagt als er geen geschikte en betaalbare vaartuigen of aanbieders zijn. Ik ben benieuwd naar de uitkomsten.

De Gemeente Utrecht organiseert binnenkort een sessie om vragen over de aanbesteding te beantwoorden. Heeft u hiervoor interesse, laat het Port of Utrecht weten via info@portofutrecht.nl

Lees ook: Utrecht onderzocht kansen voor stadslogistiek over water

Updates:

Update 24 mei: De vroegste levertijd van de schepen is gewijzigd van 1 januari 2025 naar 1 juli 2025 - hierdoor is het kwalitatieve gunningscriterium aangepast - de planning is aangepast, de termijnen zijn weer opnieuw gaan lopen.

Update 29 juni:  De tender voor de bouw van emissievrije grachtschepen en de ombouw van gemeenteschepen naar elektrische voortstuwing is verlengd tot 26 juli 2024, omdat de gemeente nog geen geschikte werf heeft gevonden. Dit roept twijfels op of de gemeente op tijd emissievrije schepen heeft, wat frustreert voor bedrijven die hun vloot al hebben verduurzaamd. Volgens Karel Schutttevaer, rondvaarteigenaar en bestuurslid van Schippersvereniging Schuttevaer Utrecht, lijkt de gemeente concurrentie op eigen water te vermijden en commerciële initiatieven voor elektrisch afval- en horecavervoer tegen te werken door vergunningen te weigeren. Dat meldt Schuttevaer.

De gemeente Utrecht wil echter wel duurzaam goederenvervoer over water stimuleren en introduceert 'stadshaltes' waar goederen zonder vergunning kunnen worden gelost. Volgens Roose-van Leijden is het mogelijk dat particuliere partijen zelfstandig vervoer over water organiseren. De Oudegracht heeft smalle bruggen, maar Karel Schutttevaer gelooft dat het verkeer op het water goed georganiseerd kan worden zonder problemen.

Tijdens een inloopochtend op 1 juli zullen Centrummanagement Utrecht en gemeentelijke experts vragen beantwoorden over bevoorrading over water en een rondvaart maken. Ze zullen toelichten hoe de logistiek over water wordt bevorderd en hoe vergunningen en stadshaltes geregeld worden. Port of Utrecht werkt ook aan een duurzaam goederenvervoersysteem over water in de hele provincie, gericht op het bevoorraden van onder andere supermarkten in de binnenstad van Utrecht.

Walther Ploos van Amstel.